İslam sanatının bütünleştirme gücü

Sanat, insan topluluklarında yaygın düşünceleri, duyguları ve davranışları yansıtan; belli bir duyarlılığı yaygınlaştıran; kültürel kotları koruyan ve kuşaktan kuşağa aktaran; manevi zenginliklerini ortaya koyan güçlü bir iletişim aracıdır.

Toplumlar, sürekli değişim halindedir; zaman ve kuşak farkı, bilgi ve cehalet oranları, ihtiyaç ve imkan farkı vs toplumu değişime zorlar. Sözkonusu sosyal değişim, iyi yönetilebilirse bütünleşme ve gelişme olur; yönetilemezse, çözülme. bozulma ve dağılma derken yokoluşa giden bir yıkılışa dönüşür.

Sanatın toplumsal değişim üzerindeki etkisi oldukça büyüktür.. Sanat ve estetikte tevhit doktrini, farklı bireyleri bir araya getirerek sosyal bağların güçlenmesine, kardeşlik bilincinin gelişmesine ve ümmetleşmeye katkıda bulunur.

İslam sanatı, şiir, hikaye, müzik, resim, tiyatro, sinema gibi çeşitli formlarıyla, toplumsal meseleleri tevhidi dünya görüşü açısından ele alıp irdeler; farklı çözüm seçeneklerini ortaya çıkarır, farkındalık yaratır, ihlasa ve fedakarlığa çağırır, metafizik boyutuyla bireyler arasında empati oluşturur, yakınlaşmalara sebep olur.

Sanatta diriliş, düşünce, duygu, davranış ve eylemde dirilişin göstergesidir.İslam sanatı, tevhit inancını güçlendirir, erdemleri keşif imkanı sunarak ahlakı güzelleştirir, İslam kardeşliğini geliştirir; anlayış ve yaşam tarzı canlanır.

Sanat ve toplum arasındaki etkileşim, insanlar arasında anlayış, sevgi, saygı duyguları uyandırarak, yardımlaşma ve dayanışma yollarını açarak daha sağlıklı bir toplum oluşturma yolunda önemli bir adım atar.

Sanat projeleri (Taksim Camii projesi gibi) ve etkinlikleri (resim sergisi, şiir kitabının yayınlanması gibi) farklı alt kültürler arasındaki etkileşimi artırmakla birlikte, var olan sosyal bağların güçlenmesine de yardımcı olur. Bu yazıda, sanatın toplumsal etkilerini ve birlik oluşturma gücünü ele alacağım.

İslam Sanatı Sosyal Bağlantıları Güçlendirir

Sanat, bireyler arasında sosyal bağlantılar kurma fırsatı; iletişim ve ilişki başlatma potansiyeli taşır. Çünkü mabette doğmuştur ve Allah’a şükran duygusunun ifadesidir.
Hakikat medeniyetinde topluluklar, ortak sanat projeleri etrafında bir araya gelir. Bu durum, bireylerin kendilerini ifade etmelerine imkan tanır ve farklı bakış açılarını paylaşma fırsatı sunar. Örneğin, ramazan ayındaki ibadetler ve mabetteki faaliyetler veya sanatçıların verdiği konferanslar, kültür sanat çalışmalarının tartışıldığı paneller ve sanat sergileri, halkın bir araya geldiği etkinlikler arasında yer alır. Bu tür etkinliklerde insanlar, sanat eserleri üzerinden duygu ve düşüncelerini paylaşma şansı bulur. Dolayısıyla, sanatsal tecrübeler, bireylerin ve toplulukların birbirleriyle iletişim kurmasına yardımcı olur.

Sanatın sosyal bağlantıları güçlendirmesi, özellikle çok kültürlü İslam toplumu için büyük önem taşır. Farklı coğrafyalardan ve kültürlerden İstanbul’a gelen bireyler, sanat aracılığıyla ortak bir dil geliştirebilir. Alt kültürler arasında iletişim yollarını açar. Bu, kültürel etkileşimleri teşvik eder ve bireylerin bir arada yaşama tecrübelerini zenginleştirir. Örneğin, bir topluluk merkezi, farklı kültürlere ait sanat atölyeleri düzenleyerek bireyleri bir araya getirir. Bütün bu çabalar, sosyal bağlantıları güçlendirirken, ayrımcılığı azaltmaya da katkı sağlar.

Farklı Kültürlerden Gelen Sanat Şekilleri

İslam dünyasındaki farklı coğrafyalar ve kültürel miraslar, İslam sanatının çeşitliliğini zenginleştirir. Her kültür, kendi muhayyilesini, hikayesini, inançlarını ve değerlerini sanat aracılığıyla anlatma yolunu bulur. Örneğin, geleneksel dini müzik, halk müziği, bir toplumun kültürel kimliğini yansıtırken, aynı zamanda toplumsal bir bağ oluşturur. Bu tür geleneksel sanat formları, genç nesillere aktarılır ve toplumsal bellek oluşturur.
Değerler, çıplak olarak yayılmaz ve kuşaktan kuşağa aktarılamaz.. Değerler, ancak sanatın sağladığı güzellik içinde, farklı sanat formlarıyla özümlenir ve etkin olurlar.
Bununla birlikte, sanat türlerinin birleştirici gücü de göz ardı edilmemelidir. Örneğin, edebiyat, görsel sanatlar, müzik ve tiyatro gibi farklı disiplinler, bir araya geleceği projelerde zengin bir tecrübe kazandırır. Bu tür projeler, farklı kültürlerden gelen bireylerin işbirliğini teşvik eder.

Sonuç olarak şu rahatlıkla söylenebilir: Sanatsal çeşitlilik, sadece estetik bir tecrübe sunmaz; aynı zamanda önemli sosyal güçler barındırır. Bu nedenle İslam dünyasının kültürel zenginlikleriyle öne çıkan Bağdat, Şam, İstanbul, Kahire, İslamabad gibi büyük şehirleri sanat fesitval organizasyonlarıyla dünya gündeminde yer alabilirler.

Ortak Sanat Projelerinde İşbirliği

Molière'in "Cimri" oyununun yerine yeni bir oyun metni yazılmadı, yıllardır sahnelerimizi işgal eder; oysa erdemler ve rezilliklerin tek tek oyunu yazılıp sahnelenebilirdi.. Necip Fazıl Kısakürek’in tiyatro eserleri devam ettirilemedi. Tiyatro çalışılmalıydı, ihmal edildi.
Sanatın işbirliği ile birleştiği projeler, toplumsal değişim için önemli bir imkandır. Farklı yeteneklere, tecrübelere ve bakış açılarına sahip sanatçılar, ortak bir amaç doğrultusunda birlikte çalıştıklarında daha yetkin sonuçlar ortaya çıkar. Örneğin, bir topluluk oluşturan sanatçılar, sosyal konuları ele alan bir tiyatro gösterisi için ortaklaşa çalışabilir. Bu tür projeler, sadece sanatsal bir ifade biçimi olarak kalmaz; aynı zamanda toplulukların önceledikleri sorunları irdeler, çözüm üretir ve gündeme getirir.

Ortak sanat projeleri, katılımcılar arasında güçlü bir bağ oluşturur; Kültür Bakanlığı ve yerel yönetimler bu sanat festivali konusunda yeni kültür politikaları geliştirebilirler. Konya, İslam dünyasında yankılanan edebiyat projeleriyle önemli bir rol üstlenebilir. Sanatçılar, birlikte sanatsal çalışma sürecinde duygusal bir bağ kurar ve bir hedefe ulaşmanın verdiği tatmin ile toplumsal bağlantılar güçlenir. Dolayısıyla, bu tür sanat projelerinin toplum üzerindeki etkisi derin ve kalıcı olabilir.

İşbirliğine dayanan sanat projeleri, toplumdaki dayanışmayı artırırken, sanatçılara sosyal sorumluluklarını da hatırlatır.

Sanatın Toplumsal Değişime Katkısı

Sanat, toplumsal değişimin öncüsü olma özelliği taşır. Sanat eserleri, sosyal meseleleri ele alarak halkın dikkatini çekebilir. Örneğin, bir film veya tiyatro oyunu, ayrımcılık, yoksulluk veya çevre sorunları gibi konuları cesurca ele alır. Bu tür eserler, toplumu harekete geçirir ve değişimi başlatma potansiyeli taşır.

Sanat, meseleleri hakikate götürür; gerçekleri sorgulayan bir bakış açısı sunarak, toplumsal dönüşüm için ilham kaynağı olur.

Dahası sanatın terapötik gücü de toplumsal değişim süreçlerine katkıda bulunur. Sanat terapisi, bireylerin içe attıkları duyguları, baskıları ve sıkıntıları ifade etmelerine yardımcı olur. Bu durum, insanlara kendilerini daha iyi anlama ve başkaları ile yeniden bağlantı kurma imkanı tanır.

Sosyal problemlerle yüzleşen bireyler, sanat aracılığıyla kendilerini ifade ettiklerinde, toplumsal değişim sürecinin bir parçası haline gelirler. Sanatın bu sosyal değişimi yönetme yönü, bireylerin yaşam kalitesini artırırken, topluluk bazında da pozitif bir etki yaratır.

Kısaca sanatın şu fonksiyonları keşfedilip gündeme alınabilir: a) sanatın sosyal bağları güçlendirmesi; b) farklı kültürlerden gelen zenginlik; c) ortak projelerin aydın ve sanatçıları işbirliğine teşvik etmesi; d) toplumsal değişim için sanatın öncülük işlevi; e) kültür senet alanındaki etkin iletişimin sürekliliği..

Sanatın toplumsal düzeyde yaptığı etkiler, sadece estetik bir tecrübe kazandırmanın ötesindedir. İnsanların bir araya gelmesi, anlaşması ve ortak bir amaç etrafında birleşebilmesi için sanat en etkili organizasyonlardan biridir.

Kısacası, sanatı toplum hayatının merkezine koymak, sosyal bağlantıları, kültürel etkileşimleri ve toplumsal değişimi desteklemektedir. İslam sanatının bütünleştirme gücü gündeme alınmalı, İslam kardeşliği ve ümmet bilincini geliştirmede başvurulmalıdır.

Kaynak: haber7.com