Diplomasi dönüştürücü bir akıl ve onarıcı bir irade olmalıdır

T.C. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 4'üncüsünü düzenledikleri Antalya Diplomasi Forumu'nun (ADF) bu yıl da diplomasinin nabzını tuttuğunu belirterek, "Toplamda 155 ülkeden 6 bini aşkın konuğu ağırladık. " dedi.

Bakan Fidan, Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu'nun (ADF) son gününde bir basın toplantısı düzenledi ve formu değerlendirdi. Fidan, ADF'nin zengin ve çok katmanlı istişare platformu olarak öne çıktığını vurguladı. ADF, Türkiye’nin insanlığa armağan ettiği, küresel barışa hizmet eden büyük bir organizasyonudur.

Bu binlerce konuğun arasında 21 devlet ve hükümet başkanı, 5 devlet ve hükümet başkan yardımcısı, 2 meclis başkanı, 2 özerk yönetim lideri, 64 bakan, 61 uluslararası kuruluşun üst düzey temsilcisi, ayrıca çok sayıda düşünce kuruluşu temsilcisi, diplomatlar, bilim adamları ve iş adamları ADF’ye iştirak etti. Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın birçok liderle bir araya geldiğini, çok önemli konuların tartışıldığını, önemli kararların alındığını hatırlattı.

Kutuplaşma Değil, Uzlaşma

Bakan Fidan, kendisinin de birçok mevkidaşıyla temaslarda bulunduğunu, Türkiye-Hırvatistan-Bosna-Hersek üçlü toplantısına ve İslam İşbirliği Teşkilatı Arap Ligi Temas Grubu Toplantısı'na genişletilmiş formatta ev sahipliği yaptıklarını söyledi.

Bakan Fidan, ADF'nin bölgesel ve küresel gelişmelere ışık tutarak mevcut sorunlara çözüm önerileri getirdiğini belirterek, bu yılki buluşmada insanlığın ortak geleceğine dair umut ve kaygıları hep birlikte dile getirdiklerini söyledi. Bu geleceği birlikte inşa edecek işbirliği mekanizmalarını ele aldıklarını kaydeden Fidan, "Ayrışan dünyada diplomasiyi sahiplenme anlayışıyla diplomasinin kutuplaşmayı değil uzlaşmayı nasıl öne çıkarabileceğini tartıştık. Diplomasinin sadece kriz anlarında başvurulan bir araç değil aynı zamanda dönüştürücü bir akıl ve onarıcı bir irade olduğunu vurguladık." ifadelerini kullandı. Fidan, bu çerçevede toplam 50 oturum düzenlediklerini belirterek, bunun uluslararası standartlarda çok yüksek bir sayı olduğuna dikkati çekti.

ADF, hem Türkiye’nin dış politikasına gerçekçilik ve idealizm kazandırıyor hem de batı, doğu ve güney boyutlarını eş zamanlı olarak ilerletiyor.. Doğru olan da budur; çünkü ülkemiz ne Kafksya-Orta Asya derinliğini yitirmek pahasına doğu kapısını kapatabilir, ne batı kapısını kapatabilir ne de İslam dünyasına sırt dönmek anlamına gelen güney kapısını kapatabilir..

Bakan Fidan, ADF'de, Karadeniz'den Orta Doğu'ya, Afrika'dan Balkanlar'a, krizlerin odağında yer alan pek çok aktörü aynı çatı altında bir araya getirdiklerini vurgulayarak, çatışma çözümünde kolektif akıl ve diyaloğun önemini bir kez daha hatırlattıklarını söyledi. Bakan Fidan, üç gün boyunca yalnızca bugünün değil, aynı zamanda geleceğin dünya düzenine dair sorulara da cevap aradıklaını belirtti.

Ukrayna'da adil ve kalıcı barışın yeniden tesisine yönelik tüm yapıcı çabaların içinde yer almaya devam edeceklerini vurgulayan Fidan, Türkiye'nin, "ayrılmaz bir parçası olduğu Avrupa güvenlik mimarisinin yeniden şekillenmesinde" aktif rol oynamayı sürdüreceğine dikkati çekti. Fidan, Avrupa Birliği'nin (AB) de aynı stratejik öngörü ve vizyonla hareket edeceğine inandıklarını dile getirdi.

Suriye'de İstikrar Ve Güvenlik

Gazze ve Suriye'ye dair oturumlarda adaletin ve insan onurunun yeniden tesisine yönelik arayışların ön plana çıktığını dile getiren Fidan, ADF'nin ilk gününü tamamen Filistin meselesine ayırdıklarını, bölgedeki acıları dindirmek için diplomasinin gücüne olan inançlarını yinelediklerini kaydetti. Fidan, "Filistin'de akan kanın durması için gayretlerimize son hızla devam edeceğiz. İsrail'in uyguladığı soykırım karşısında Filistinlilerin sesi olmaya kararlıyız" dedi. Bakan Fidan, "AB ve ABD'nin açıktan destek verdiği bir soykırımı, İslam ülkelerinin kendi ortaya koyduğu müşterek tavırlarıyla bir noktaya kadar etkileyebildiğini" kaydederek "Bundan sonra belki İslam ülkelerinin, İsrail üzerinde değil Amerika üzerinde diplomatik çalışma ve çaba göstermeye devam etmeleri daha uygun olur diye değerlendiriyorum. İsrail'in uzun zamandır Suriye içinde yürüttüğü operasyonların aslında çok fazla istikrara değil, istikrarsızlığa hizmet ettiği de ortada." diye konuştu.

Suriye'nin yeniden inşasında Azerbaycan'ın rolüne ve Azerbaycan'da İsrail ve Türk yetkililer arasında yapılan "çatışmasızlık mekanizması" görüşmesinin sonucu hakkındaki soruya yanıtında Fidan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in özellikle Suriye konusunda Türkiye ile yakın istişarelerde bulunduğunu, Suriye'nin istikrarına, ekonomisine, altyapısına, güvenliğine birlikte nasıl katkıda bulunacaklarına yönelik istişarelerin devam ettiğini aktardı. Bakan Fidan, bu konuda Azerbaycan'ın yaptığı ve yapacağı her türlü katkının değerli olduğunun altını çizdi. Hakan Fidan, Suriye'de İsrail, ABD, Türkiye, Rusya gibi aktörlerin hiçbir şekilde karşı karşıya gelmemesi için teknik, askeri düzeyde ve özellikle hava çatışmasızlık kurallarının belirlenmesi gerektiğini kaydetti. Buradaki amacın bir kazaya meydan verilmemesi olduğunu bildiren Fidan, bunların yeri geldikçe kamuoyu ile paylaşıldığına değindi.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmet Şara, Antalya Diplomasi Forumu'na katılmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine saygının önemine vurgu yapan Şara, forumun aynı zamanda bu ilkenin teyit edilmesi açısından da anlamlı olduğunu belirtti. Forum kapsamında birçok ülkenin cumhurbaşkanları ve liderleriyle ikili görüşmeler gerçekleştirdiğini kaydeden Şara, bu görüşmelerde ikili ilişkilerin güçlendirilmesi, işbirliği alanlarının genişletilmesi ve ortak ilgi alanlarında koordinasyon sağlanmasına yönelik adımların ele alındığını aktardı. Şara, bu görüşmelerde ikili ilişkilerin güçlendirilmesi, işbirliği alanlarının genişletilmesi ve ortak ilgi alanlarında koordinasyon sağlanmasına yönelik adımların ele alındığını aktardı. Şara, "kardeşim" diye hitap ettiği Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a gösterdiği nazik ilgi ve misafirperverliği için teşekkür etti.

Irak’la Anlaşma

Türkiye ile Irak arasında Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması’nın 5’inci toplantısı da Antalya’da ADF’nin son gününde, 13 Nisan 2025 tarihinde yapıldı. Toplantıya Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Irak Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin'in eş başkanlığında, iki ülkenin dışişleri, savunma ve istihbarat kurumlarından yetkililer katıldı.

Toplantı çıkışında açıklamada bulunan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Gerçekten çok verimli bir toplantı oldu. Her iki taraf da büyük bir samimiyet ve özveriyle güvenlikle ilgili yapılan şu ana kadar olan çalışmaları ortaya koydular. Bölgedeki gelişmeleri Türkiye ve Irak olarak yakından takip ediyoruz. Hem mevcut güvenlik sorunlarını masaya yatırdık, başta terörle mücadele olmak üzere hem de muhtemel güvenlikle ilgili gelişmeleri hep beraber gözden geçirdik.” dedi. Toplantıda alınan kararalar, ortak bildiri olarak açıklandı.

ADF’unun medyaya yansıyan boyutları var, yansımayan boyutları var. Türkiye, ADF’de Irak, Suriye, Ürdün ve Lübnan’ı bir araya getirerek ortak savunma ittifakına dönük adımlar attı. İslam dünyasının arım asırlık entegrasyon çalışmasında da mesafeler alındığı yapılan değerlendirmeler arasında dikkat çekiyor.

Türkiye'nin Afrika'daki Rolü

Bakan Fidan, kolonyal sonrası dönemde Afrika'daki ulus devletlerin olgunlaşma ve bağımsızlık mücadelesinde Türkiye'nin desteğinin her zamanki gibi devam edeceğine işaret ederek, Ankara'nın uzun yıllara dayanan devlet tecrübesini gerekli dış politika araçlarıyla, kurumlarıyla, Afrika'daki ortaklarıyla, paydaşlarıyla hem kurumlar üzerinde hem devletler üzerindeki işbirliği zeminleriyle kullanmaya devam edeceği mesajını verdi. Fidan, bu konuda Türkiye'nin, yıllardır Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Başbakanlığı döneminden itibaren ortaya koyduğu bir Afrika politikasının olduğunu ve bu çerçevede çalışmalara devam edileceğini söyledi.

Forum boyunca Afrika'nın yükselen jeopolitik rolünü ele aldıklarını ve Afrika Evi etkinliği ile Afrikalı misafirlere özel bir buluşma yaptıklarını anlatan Fidan, geleneksel güç merkezlerinin dışında kalan ülkelerin küresel yönetişimde hak ettikleri yeri almaları gerektiğini vurguladıklarını belirtti.

Hakan Fidan, forumda yalnızca jeopolitik dengeleri değil, insanlığın temel değerlerini de merkeze aldıklarını dile getirerek, ırkçılıkla mücadele, kadınların güçlendirilmesi ve zorla yerinden edilme gibi konularda ortak değerler etrafında nasıl kenetlenebileceklerini ve ortak sorumlulukları ele aldıklarını ifade etti.

Mustafa Yürekli / Haber7