II. Meşrutiyet döneminde yenilikler

Birinci Meşrutiyetin en önemli yeniliği, seçimlerin yapılması, milletvekillerinin seçilmesi ve Meclis’in oluşmasıdır. Genel seçimler Osmanlı topraklarında ilktir. Bu meclis altı ay kadar faal kalmış, sonra Padişah çağırınca toplanmak üzere tatil edilmiştir. Bu seçimlere Padişah hiç bir müdahale yapmamış ama, yabancı devletler müdahaleler, hatta rehberlikler yapmışlar, geniş Osmanlı coğrafyasının her yerinden ayrılıkçılar, seçilip gelmişlerdir. Milletvekilleri arasında ayrılıkçılar çoğunluktadır. Bu meclisin Osmanlı yararına karar alması imkansızdır. Meclisi tatil etmek tek çıkar çaredir. Tatil otuz sene sürmüştür.1908’de yaşayan milletvekilleri toplantıya çağrılarak meclis faal hale gelmiştir. Bu tarihten yıkılışa kadar süren on senenin adı, II. Meşrutiyet Dönemi’dir. II Meşrutiyet döneminin başka adı “Hürriyet”tir. Herkes istediği gibi düşünmekte, yazmakta, yaşamakta, savunmakta serbesttir.

Bu dönemin karakteristik özelliği Padişahın haklarının kısıtlanmasıdır. Bütün hak ve yetkiler, Başbakan ve Bakanlar kurulunda toplanmıştır. Bu dönem artık İttihat ve Terakki dönemidir. Etkili kişileri iki asker Paşa ve bir sivil paşadır. Enver Paşa, Talat Paşa (sivil Paşa) ve Cemal Paşa’dır.

Bu dönemde Osmanlı, modeli Fransanın bile itiraz edebildiği Alman sosyetik hayatının yaygınlaşma etkisi altındadır. Fransa hala model ama Alman Ateizmi de hem Fransa'da hem de Osmanlı'da temsilci bulmaktadır. Almanya türü Sosyetik hayat her iki toplumda da yaşama zemini bulmuştur.

Bu dönemde, Osmanlı'da Avrupa dillerinden tercüme ve neşir faaliyetleri başlamış, binlerce cild, cild eser Türkçeye çevrilmiştir. İslam düşmanlarının hazırladığı, misyonerlerin yazdığı eserler, Türkçeye tercüme edilmiş, neşredilimiş, okuyucu bulmuştur. Alimler onlara cevaplar vermişlerdir. Günümüzde canlı tutulan Avrupadaki İslamofobi’nin, İslam düşmanlığının izlerini o günlerde aramak gerekir.

Kadın kıyafetlerine serbestlik gelmiş, tam adıyla İstanbul sosyetesi oluşmuş ve sosyete dergileri çıkmaya başlamıştır. Onbinlele izleyicileri oluşmuştur. Dans salonları açılmış, dans kursları açılmış, dans dergileri çıkmıştır. Türkiye Cumhuriyet dönemine bu zeminde ulaşmıştır.

Meşrutiyet aydınları arasında “Din terakkıye (ilerlemeye) mani midir?” tartışması Basında Alenen yapıldı. Ateist aydınlar türedi. Onlar bu kanaatlerini açıktan seslendiriyorlardı. Nitekim, İstiklal Harbi sırasında Mustafa Kemal Paşa “Benim dinim terakkiye mani değildir” veciz sözünü telaffuz edecektir.

Henüz plajlar Müslüman hanımlara açık değildir ama Lövantenler için pilajlar görülmeye başlanmıştır. Büyük şehirlerde sosyete mahalleleri oluşmaya başlamıştır. Sosyete mahallelerinin özelliği sokakta kadınların başları açık dolaşa bilmeleridir. Bu döneme ait yüksek memur yakınları hanımların başı açık fotoğraflarını tarih dergilerinde görüyoruz.