Bu gün varlığı vazifeleri ve gerekliliği tartışılır duruma gelen. Kuruluş amacının dışına çıkarak adeta ABD ve İngiltere?nin özelikle de ABD?nin özel askeri bir kuruluşu niteliğinde çalışan NATO nedir? Ne zaman ve nasıl kurulmuştur, kuruluşunun 64. Yıl dönümünde hatırlayalım.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü kısa adı ile NATO nedir? Ne amaçla kurulmuş? Hangi ülkeler tarafından kurulmuştur? Kısaca incelemek gerekirse;

NATO; Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü anlamına gelen North Athlantic Traty Organization olarak yazılan İngilizce aslındaki sözcüklerin kısaltılmış şeklidir. Uluslararasında sık kullanılan bu kısaltılmış biçim artık bir kısaltma olmaktan çıkmış, kendine özgün anlamı olan bir sözcük gibi kullanılmaya başlanmıştır.

NATO, uluslararası bir kuruluştur. Birleşmiş Milletler Örgütü'ne üye bazı uluslar 1949 yılında kendi aralarında yeni bir birleşme ve dayanışma örgütü kurdular. Bu örgütü Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Fransa, İngiltere, İzlanda, Hollanda, Belçika, İtalya, Danimarka, Norveç ve Portekiz kurdu. Daha sonra NATO'ya 1952 yılında Türkiye, 1954 yılında Yunanistan, 1982 yılında da BatıAlmanya ve ispanya katıldı. Bugün NATO'ya üye 16 ülke vardır.

NATO, üye ülkeler tarafından savunma amacı ile kurulmuş olan bir örgüttür. Üye devletlerin birinin saldırıya uğraması durumunda öbürleri saldırgan ülkeye karşı işbirliği içinde savaşmayıkabul etmişlerdir. Üye devletler birbirlerini korur ve kollarlar. Bu amaçla işbirliği yaparlar. NATO'nun amacı; barış düzenini uluslararası güvenliği, sosyal gelişmeyi, üye ulusların özgürlüğünü korumak olarak özetlenebilir. NATO amacına ulaşmak için çalışmalarını belli bir düzen içinde yürütür. NATO'nun çalışma organları ve görevleri şunlardır:

NATO Konseyi: Üye ülkelerin sürekli temsilcilerinden ya da dışişleri bakanlarından oluşur. NATO Genel Sekreterinin başkanlık ettiği bu toplantılarda ekonomik, askeri, siyasal, kültürel konular görüşülür.

Sekreterya: Genel Sekreter ve yardımcılarından oluşur. Görevi NATO'nun günlük işlerini yürütmektir.

Askeri Komite: NATO'ya üye ülkelerin genelkurmay başkanlarından oluşur. Askeri Komite NATO Konseyine bağlıdır. Askeri bakımdan en yüksek kuruldur. Bu kurulda savunma sorunları görüşülür. Komite içinde Daimi Grup adı ile anılan üçlü bir grup vardır. Bu grup yürütme organı işlevini görür. Görevi NATO Komutanlarına gerektiğinde emir vermektir.

NATO'nun dört büyük komutanlığıvardır. Bunlar:

* Avrupa Yüksek Komutanlığı,

* Atlantik Yüksek Komutanlığı,

* Manş Komitesi Komutanlığı,

* Amerika, Kanada Bölgesi Komutanlığıdır.

NATO her ne kadar üye ülkelerin barış,bağımsızlık ve mevcudiyetini korumak ve kollamak amacı ile kurulmuş ise de; zaman zaman görevini tam layığı ile yerine getirdiği söylenemez. Adeta NATO belirli birkaç ülkenin güdümü ile ve onların çıkarları doğrultusunda hareket etmeye başlamıştır.

Her yıl 4 Nisan, NATO Günü olarak üye ülkelerde kutlanır. NATO Gününde, NATO'nun kuruluşu, organları, amacı ve çalışmaları anlatılır.

* Güvensizlik başlayınca dostluk bozulur.

* Türkiye?nin güvenliğini amaç tutan hiçbir ulusun aleyhinde olmayan bir barış, bizim daima genel kuralımız olacaktır. (Atatürk)

* Yurtta sulh, cihanda sulh. (Atatürk)

* Barışı korumanın en iyi yolu barışıkorumaktır. (George Washington)

* En kötü barış savaştan iyidir (Ahmet Rasim)

Barışadına söylenmiş bu güzel sözlerin ardından.

Tüm dünyanın Savaşsız, barış ve huzur ortamına kavuştuğu silahların sustuğu yeni bir dünya dileği ile.

İbrahim H.SİPAHİ