Ekonomide bu kadar olumlu gelişmelere karşılık dolar niye direniyor? Kendi memleketinde ve gelişen ve gelişmiş ülke para birimleri karşısında sürünen dolar, TL kuru olarak yeniden 6 lira veya 5 lira seviyelerine iner mi? Küresel zayıflığa rağmen yurt içinde döviz yatırımcısı niçin bu kadar dolar alımında agresif?..

Bu sorular bugün dövizle meşgul olan, dolarsız yapamayanların zihninde bir kurt. Ancak yatırımcı kafalarını kemiren malûm soruların cevaplarını alabilmiş değil.

İşe döviz penceresinden bakalım… Yılın ikinci çeyreğinde son aya girdik. Haziran’dan bu yana ekonomideki iyileşme, Temmuz ve Ağustos’ta belirgin hale geldi. Eylül ayı ekonominin yılın son çeyreğinde ne yönde hareket edeceğine dair belirleyici bir parametre olacak.

***

İSO imalat PMI endeksinin Ağustos’ta 54,3 gelmesi 3 aydır güçlendiği gözlenen bir performansın devamını ortaya koyuyor. Temmuz’daki 56,9’luk İSO PMI endeksinin 2,6 puan düşmesine karşılık eşik değer 50’nin üzerinde kalması gelecekte aktivitenin pozitif seyrine işaret ediyor.

Zira birinci çeyreğin son ayı Mart ve ikinci çeyreğin Nisan ve Mayıs aylarındaki salgın baskısını günler içinde üzerinden atan sanayi sektörü aynı güçlülüğünü artırarak sürdüreceğe benziyor.

Diğer taraftan Temmuz ihracat rakamları da ortada. Daralmanın en kesif döneminde pandemi öncesi performansa yakın bir trend yakalayan dış ticaret yine Ağustos’ta büyük ihtimalle gücünü artırarak yoluna devam edecek.

Cari açığı düzeltecek, Merkez Bankası (TCMB) rezervlerine ciddi katkı yapması beklenen turizm de geçen seneki kuvvetinden uzak kalsa da yılı 15 milyar dolarla seneyi kapamayı hedefliyor ki Türk Lirası’nın değerini korumada verdiği desteği tabii ki unutamayız.

***

Konumuz reel ekonomiden ziyade döviz piyasası…

Dolar niçin hızını kesmeden yükselişini sürdürüyor? Türk Lirası, değer kaybetmekten niçin kurtulamıyor?..

Soruların cevabı; Türkiye’nin ekonomik bağımsızlık mücadelesinde yatıyor. Türkiye’den yıllardır finans yoluyla milyar dolarlar kazananlar ülkenin eski halinin devamı için tüm güçleriyle mücadele veriyor. Bu mücadelede uluslararası fonlar ve palabıyıklar ön cephede savaşıyor.

Türkiye’yi ekonomik olarak çökertmek isteyip teröre hizmet edenlerden de bahsetmiyorum… Onlar daha farklı yöntemler peşinde. İsim vermeye gerek yok… Onları bazen Doğu Akdeniz’de bazen Karadeniz’de bazen de jeopolitik riskleri tetikleme sırasında görebilirsiniz…  

Bunların dertleri; Türk Lirası üzerinden Türkiye’yi ekonomik istikrarsızlık içinde boğmak, siyasi emellerine kavuşabilmek ve yeniden yüksek faizli yağlı-ballı paralarına dönmek.

***

Peki TL’nin değeri dolara karşı bu kadar düşük mü?... ABD parası ile Türk Lirası’nı “satın alma paritesi gücü”nde yan yana koyduğunuzda Vehbi’nin kerrakesi ortaya çıkıyor. Gidin ABD’de yaşayanlara sorun… Şöyle ki ABD’de 2 Türk Lirası karşılığı para ile 1 dolarlık ihtiyacınızı karşılayabiliyorsunuz. Bunun anlamı; ABD Doları hâlâ Türk Lirası karşısında 2 liralık reel değere sahip, demek.

Ama maalesef bugün spekülatif ve manipülatif baskılarla dolar, TL karşısında 7,3’lere taşınmış durumda. Daha açık söyleyeyim doların üzerindeki köpük tamı tamına 5,35 lira. Dolar taşıyıcıları herhalde hesaplarını iyi yapıyordur!

“2018 Mayıs’ından bu yana en zayıf noktaya gelen dolar karşısında TL niçin daha zayıf? Dün itibariyle 91’e düşen dolar endeksiyle birlikte ve euro karşısında 1,20 ile adeta çakılan dolar, TL’nin 7 liranın altına gelmesine niye müsaade etmiyor?” diye düşündüğünüzde dolardaki en büyük köpüğün jeopolitik riskler, dış ve iç dinamikler olduğunu görüyorsunuz.

***

Ama ben yine de dolarda geleceğe yönelik zayıflığı devam ettirecek faktörleri ifade etmeye çalışayım…

Birincisi; ABD Merkez Bankası’nın (FED) yeni politikası… FED daha uzun zaman faiz artırmayacağını ve düşük faizle devam edileceğini belirtiyor ki, bunun sınırı ABD’de enflasyonun yüzde 2 ve üzerine çıkması… Enflasyonun yüzde 2’lere yükselmesi ise çok uzun bir vadeyi gösteriyor. Dolayısıyla söz konusu süreçte dolar, ABD tahvillerindeki verim eğrisindeki dikleşme de hesaba katıldığında uluslararası alanda daha ne kadar güçlü kalabilir ki? Altın fiyatlarındaki yükseliş de doların çıkışını frenliyor.

Doları zayıflatan ikinci faktör; TCMB’nin sıkılaştırma politikası. Doların bu sert mengeneden kurtulabileceğini tahmin etmek zor.

Üçüncü faktöre geldiğimizde ise jeopolitik riskler önümüze çıkıyor. Şayet Türkiye Doğu Akdeniz’de yakın zamanda olumlu bir netice elde eder, Karadeniz’deki doğalgaz kaynaklarını da 2-3 yıl içinde kullanıma açabilirse, siz o zaman seyredin doların hâlini… Ne dolar kalır, ne de köpüğü!

analizgazetesi.com.tr