Dünyada en büyük alıcı ülke olmasına karşılık "çip"te kozun Çin'in elinde olduğunu daha önceki yazılarımızda ifade etmeye çalışmıştık.

Şöyle ki; Çin “çip”te en büyük tüketici… Ama çip hammaddesi olan silisyumun da en büyük üreticisi.

Yani çipin ucu Çin’in elinde! Hammadde Çin’de. Yine 500 milyar dolarlık sektörün dörtte üçü Asya’da… ABD teknolojide marka şirketlerine rağmen “çip”te Asya’ya göre çok gerilerde. Sektörde otomobil devi Avrupa’nın adı-sanı okunmuyor.

Aslında çip sektörü daha fazla büyüme potansiyeline karşılık kapasite buna imkân vermiyor. Zirâ talep artışına kısa sürede cevap verilemiyor. Üretimi karmaşık ve zor mikro bir iş. Kendisi küçük olduğu kadar fiyatı küçük… Kârı fevkalade az! Mamafih yeni işletmelerin piyasaya girmesi, yatırım yapması riskli olduğu gibi, tezgâh geliştirmek de çok meşakkatli.

Uzun vadeli, sabır isteyen ve özellikle ölçek ekonomisinin geçerli olduğu çip dünyasında öyle kolay kolay at oynatılamıyor. Şâyet kolay olsaydı, teknoloji devleri bu işi çoktan bitirmişlerdi!

***

Evet, çipe olan ihtiyaç;  son yıllarda artıyordu, fakat pandemiyle daha fazla yükseliş gösterdi. İnsanların evlere kapanması, işlerin artık evlerden yapılıyor olması, başta telekomünikasyon ve tüketici elektroniği sektörlerinde artan talep “çip ihtiyacı”na zirve yaptırdı.

Çipi çokça kullanan otomobil sektörü küresel salgında frene basınca çipte çalışma alanı diğer alanlara kaydı. Durum giderek öyle bir hâl aldı ki otomotiv “çip bulamama” sorunuyla karşı karşıya kaldı. Koca otomobil şirketleri “çipsiz”likten üretime ara verdi.

Sektörde “çip satın alma” açısından bir oranlama yapıldığında otomotiv ile telekomünikasyon ve tüketici elektroniği arasındaki ezici üstünlük bariz ortaya çıkıyor. Pandemi öncesi tüm otomotiv şirketleri 10 milyar dolarlık çip alırken, otomotiv dışı sektörlerin çip alım hacmi 150 milyar doları geçiyordu. Pandemiyle birlikte söz konusu alım otomotiv lehine daraldı, diğer sektörler için alım hacmi katlandı.

Tabii “çip”e yönelik bir yanda aşırı talep, diğer yanda aşırı talepsizlik ekonominin kuralı gereği sektörlerde yüksek enflasyonu ortaya çıkardı. Enflasyonu artan ABD ve Batı’ya bakıldığında bilhassa elektronik ve otomotiv alanındaki fiyat artışları ve bu artışların tüketici fiyatlarına nasıl yandığı gözlenecektir.

***

Derinleşen “çip krizi” ne zaman çözülecek, bu soruya henüz cevap verebilecek hiç kimse yok! Zirâ kriz, fiziki üretim noktasında yüksek riskler taşırken diğer taraftan oluşan siyasi tansiyon çipte soğuk savaşlar estiriyor. Yani “çip krizi” çipe ihtiyacı olan ülkeler tarafından “aşı tehdidi” ile alan genişletiyor.

İlkinden başlayalım… Malumunuz çip işi uzun süreçli bir yatırım… Ölçek ekonomisine sabredilemezse, batma imkânı yüksek… Öncelikle sonsuz bir para kaynağına ihtiyaç var. Hammadde tedariki sıkıntılı.

Fabrika açıldı diyelim, talebe göre sürekli yeni yeni bantlar geliştirmek ve oluşturmak gerekiyor. Bunun için de yetenekli, kabiliyetli, bilgili ve sabırlı çalışanlarınız olacak.

analizgazetesi.com.tr / yazının devamı..