Mehmet Yürekli

Mehmet Yürekli

İnternette Gazeteler ve Gazetecilik

Türkiye’de ve dünyada temel olarak internette üç biçimde gazete yayımı yapılmamaktadır:

1.Basılı gazetenin aynısını internette abone ücreti karşılığında sunan gazeteler;

2.Günlük gazete içeriğinin büyük kısmını ve gazeteden farklı ekstra bir içeriği (fotoğraf, video, gün içinde yenilenen haber vb.) reklamlarla birlikte açık erişimle sunan gazeteler;

3.Basılı versiyonu olmayan ve yalnızca internet gazetesi sunan siteler.

Bunların yanı sıra internet üzerinden gazetecilik kapsamında değerlendirilebilecek çeşitli yayınlar da yapılmaktadır. Örneğin bloglar, profesyonel gazetecilik dışında insanların bireysel yahut kolektif çabalarıyla birbirlerine haber ilettikleri ve paylaştıkları platformlara dönüşebilmektedir. Bu tür oluşumlar, haber üretim ve paylaşımındaki profesyonel sınırlamaları ortadan kaldırdığı, üretimi bireyselleştirdiği ve ticari medya kuruluşlarından bağımsızlaştırdığı ölçüde değer kazanıp kurulu medya düzenine alternatif olmakta ve “yurttaş gazeteciliği” olarak adlandırılmaktadır.

İnternetin giderek yeni bir kitle iletişim aracına dönüşmesi, yeni bir medya olarak değer ve rekabet gücü kazanması karşısında geleneksel bir medya olan gazetenin de kendi içinde şekil değiştirdiği söylenebilir.

Bu süreçte karşımıza “etkileşimli gazetecilik”, “katılımcı gazetecilik” gibi kavram ve uygulamalar da çıkmaktadır.

Bu kavramlar öncelikle gazetelerin içerik üretim süreçlerini okurlarının katılımına açmalarını ifade etmektedir.

İnternet üzerinden yapılan gazete yayımlarının büyük kısmı, internetin anında geri dönüşe açık ve hızla ve sürekli yenilenebilir olması özelliklerinden faydalanarak, kullanıcı/okurlardan gelen tepki-yorum-talep benzeri geri dönüşleri dikkate almakta ve kullanmaktadır. Hatta kullanıcılar içeriği toplama, seçme ve sunma gibi süreçlere de müdahil olabilmektedir..

Gazete ve gazeteciler açısından internetin sunduğu olanakları ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Haberin ulaştırılmasındaki hız/anındalık ve sürekli güncelleme imkanı;

• Okurun habere zaman ve mekan sınırlaması olmadan, her zaman her yerde ulaşabilmesi imkanı;

• Yazı dışında ses-grafik-görüntü dosyalarının bir arada kullanılabildiği multimedya imkanı;

• Dosyaların saklanabilir olması nedeniyle geniş bir arşivden okurun ve gazetecinin kolayca erişim ve yararlanma imkanı;

• Okurla etkileşim ve okurun yönlendirme ve taleplerinden yararlanma imkanı;

• Haberin, verilen link ve yönlendirmelerle, farklı kaynaklardan yararlanarak zenginleştirilmesi, arka plan bilgileriyle desteklenmesi imkanı;

• Diğer medyada yer verilmeyen farklı haberlerin verilmesi yahut bunlara bağlantı yapılması imkanı..

Bütün bu hususların sonuç itibariyle gazetelere çok daha geniş, çok boyutlu ve zengin bir içerik sunma imkanı tanıdığı söylenebilir.

İnternet, klasik gazeteciliğin geleneksel sınırlamalarını yok etmektedir.

Şüphesiz internetin gazeteciliğe sunduğu en müthiş imkan, mürekkep, kağıt, basım ve dağıtım gibi gazeteciliğin emek, zaman ve para isteyen aşamalarını ortadan kaldırmasıdır. E-mürekkep veya dijital kağıt gibi teknolojilerin geliştirildiği günümüzde matbaada basılıp bayiden alınan gazetenin yakında yok olacağını ileri sürenler de vardır.

Eğilip bükülebilen, katlanıp cebe konulabilen incecik ekranlar gazete yerine geçecek, günlük olarak değil her an yenilenebilen bir içerik elimizdeki bu ekranlara akacaktır.

Geleceğin gazeteciliğinde, gazete nüshasını satın almak yerine abone ücreti karşılığında haberlere ulaşılabilecek veya içeriğin bir kısmı açık bir kısmı ücretlendirilmiş kombinasyonlar okura sunulacaktır.

Yine bazı gazetelerin uygulamakta olduğu, belli içeriklere, örneğin gazete arşivine erişim için ücret alma gibi yöntemler kullanılacaktır. Burada okurun talebi, ilgi duyduğu alanlara yönelik olarak harcama yapma isteği belirleyici olacaktır.

Değişim gösteren ancak belirleyiciliği sürecek olan bir unsurun da reklamlar olacağı açıktır. Gazetenin haber içeriği açısından değindiğimiz, erişime açıklık, ilgiye göre biçim alma, sürekli yenilenebilme, zaman-mekan sınırsızlığı, multimedya desteği benzeri imkanlar reklam için de geçerlidir. İnternetin ciddi gelişim gösteren bir reklam medyası olduğu düşünülürse, internette gazeteciliğin şüphesiz ki geleneksel gazetecilik gibi reklama endeksli, büyük ölçüde reklamla beslenen bir yapı olacağı da öngörülebilir.

Türkiye’de internet reklamlarının genel reklam harcamalarından elde ettiği pay son beş yıl zarfında yüzde 1,5’den yüzde 10’a ulaşmıştır. Bu büyümenin süreceği de anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla geleneksel medyanın internet üzerinde var olmaya çalışması, örneğin gazete, dergi, radyo, televizyonların internette yer alması, internet ortamına kaymakta olan reklam harcamalarından istifade etmek amacını taşır.

Diğer taraftan, farklı medyanın bir elde toplanması anlamına gelen yoğunlaşma hareketlerinin ardındaki reklam etkisini de unutmamak gerekir. Medya holdingleri, geleneksel medyanın hemen her alanında etkin olmanın yanı sıra, şüphesiz ki “yeni medya” üzerinde de var olacaktır.

Türkiye’de internet üzerinde en çok tıklanan web sitelerine bakıldığında, hem internet gazeteleri ve internet haberciliğinin yeri hem de tıklanma-reklam ilişkisi açısından yeni medya üzerinde var olmanın önemi açığa çıkmaktadır:

Basın ve gazeteciliğin gelecekte alacağı şeklin en önemli belirleyenlerinden biri internet ve dijital teknolojiler olacaktır.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Mehmet Yürekli Arşivi