Geleneksel Medya Sosyal Medya Farkı

Sosyal Medya gelişen bilgisayar, internet ve mobil teknolojisi ile ortaya çıkan, kullanıcıların zamandan ve mekandan bağımsız bir şekilde interaktif olarak etkileşimde bulundukları sanal medya ortamlarıdır. Geleneksel medya dediğimiz, yazılı ve görsel basında yani gazete, televizyon ve diğer araçlarda, iletişim tek yönlüdür. Ancak, sosyal medya araçlarında hedef kitle ile karşılıklı etkileşim mevcuttur.

Geleneksel medya, tek taraflı iletişime dayanan, genellikle büyük kitlelere hitap eden ve içeriği tüketici tarafından kontrol edilemez tek yönlü iletişimdir. Sosyal medya ise bilgisayar, internet ve mobil teknolojideki gelişmeler sonucunda interaktif etkileşime dayanan medya platformlarıdır. Sosyal medya kavramı Türkiye’de son birkaç yılda kullanılmakla beraber, dünyada biraz daha geriye gidiyor. Türkiye’de en önemli bölümleri youtube, instagram, twitter, facebook, snapchat, swarm vb.

Sosyal medya, basılı gazete, radyo ve televizyon gibi geleneksel medyadan farklılık gösterir. En önemli farkı geleneksel medya enformasyonun yayınlanması için belirli kaynaklara ihtiyaç duyarken; bilgiyi yayınlamak veya erişmek için sosyal medya göreceli olarak masrafsızdır ve erişim araçları herkese açıktır, bireyler de kullanabilir. Bir matbaa yatırımı veya radyo ve televizyon yayını yapmak için gerekli olan bütçelere sosyal medyada ihtiyaç duyulmaz.

Sosyal medyanın geleneksel medyadan farkı etkileşimli ve katılımcı yapısıdır. Sosyal medya aracılığıyla alıcı kaynak, kaynak da alıcı durumuna gelmiştir.

T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın hazırladığı Sosyal Medya Kullanım Kılavuzu’nda açıklanan sosyal medya ile geleneksel medya farkını kısaca şöyle özetledim:

Geleneksel medya genellikle daha geniş ve karmaşık bir kitle havuzu sunar, sosyal medya ise hedefleri sınırlandırılmış ve tanımlanmış bir içerik dağıtımı sağlar. Spesifik kitle seçimi ile içeriğin vereceği mesajın başarısı artar.

Sosyal medya geleneksel medyaya göre çok daha hızlı tepki verir. Gün içerisinde saat 13’te ortaya çıkan önemli bir haber sosyal medyada anında gündem olur, tartışılır, analizi yapılır ve tüketilir. Geleneksel medya ise aynı haberi televizyonda akşam haberinde gündem yapar veya basılı ana akım medya gazeteleri ertesi gün aynı konuyu manşete taşırlar. Bu haber sosyal medya kullanıcıları için çoktan eskimiş bir haber olarak değerlendirilir.

Geleneksel medyada yayınlanan bir haber,haber editörleri, analistler ve yayın yönetmenlerinin süzgecinden geçtiği için kesinlik taşır ve nihai bir sonuç içerirken tüm yönleriyle ele alınmayabilir. Ancak sosyal medyada tartışılan her konu etkileşimli katılımın gücü ile tüm yönleriyle çok daha kısa bir sürede analiz edilir. Analizler neticesinde kullanıcılar fikirlerini değiştirebilir ve yorumlar bazen negatifken pozitife, pozitifken negatife dönüşebilir. Kesin yargılardan çok dinamizm ön plandadır.

Sosyal medya paylaşım saatlerinin kitleye erişmedeki çeşitliliği, hedef kitle seçebilme imkanı, aynı konunun bir çok farklı mecrada bir çok içerik biçimi ile sunabilme imkanları (metin, fotoğraf, video, canlı yayın, açık tartışma, puanlama vs) bakımından geleneksel medyaya oranla hem daha zengindir hem de daha kontrollü bir içerik akışıma imkan tanır.

Sosyal medya çift yönlü etkileşim sağlarken geleneksel medya tek yönlüdür.

Sosyal medya ile geleneksel medyanın ortak taşıdığı karakteristik özellik küçük veya büyük kitlelere ulaşabilmeleridir. Örneğin hem bir blog yazısı hem de bir televizyon programı milyonlarca kişiye ulaşabilir. Sosyal medya ile geleneksel medya arasındaki farkları tanımlamaya yardımcı olacak özellikler kullanılan yöntemlere göre farklılık gösterir. Bu özelliklerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

Erişim: Hem geleneksel medya hem de sosyal medya teknolojileri herkesin genel bir kitleye erişebilmesine imkan verir.

İçerik Üretimi: Geleneksel medya için içerik üretimi genellikle özel medya şirketleri ve devletler eliyle gerçekleşir. Sosyal medyada is çeşitli araçlar sayesinde herkes tarafından minumum maliyetlerle veya ücretsiz olarak içerikler geliştirilebilir.

Etkileşim: Sosyal medya platformları, kullanıcıların içerik oluşturmasına, yorum yapmasına ve içeriği paylaşmasına olanak sağlar. Geleneksel medyada içerik üretimi için çoğunlukla uzmanlaşmış kalifiye kişiler gerekmektedir. Ancak çoğu sosyal medya mecrası için bu geçerli değildir. Prodüksiyon ve estetik bakımından denilebilecek amatör bir belgesel sofistike bir belgeselden çok daha fazla izlenebilir ve etkileşim alabilir.

Dinamizm: Geleneksel medya iletişimlerinde meydana gelen zaman farkı (günler, haftalar, hatta aylar) anında etkisi ve tepkisi olan sosyal medyayla kıyaslandığında uzundur. Geleneksel medya da sosyal medya uygulamalarına adapte olmaktadır. Dolayısıyla yakın zamanda bu farkın ortadan kalkması beklenmektedir.

Kalıcılık: Geleneksel medya basıldıktan, yayınlandıktan sonra değiştirilemez. Bir dergi makalesi basıldıktan ve dağıtıldıktan sonra aynı makale üzerinde değişiklik yapılamaz. Oysa sosyal medyada yorumlar yeniden düzenlemeyle anında değiştirilebilir. Paylaşımlar silinip yenisi gönderilebilir.

Özgürlük: Geleneksel medya ile sosyal medya arasında belki de en önemli fark, özgürlüktür. Geleneksel medya sektör şartları ve reklam verenlerin etkisini göz önünde bulundurmak zorundadır. Sosyal medya ise kolay erişilebilir, herkes tarafından eşit düzeyde müdahale edilebilir küresel bir platform olduğundan özgürlük alanı daha geniştir.

Günümüzde çok bariz bir şekilde geleneksel medya ile sosyal medyanın bir soğuk savaş içinde olduğu aşikardır. Geleneksel medyanın yayın organları çok büyük kitleleri kapsamaktadır. Tek taraflı bir medya olduğu için medya içeriğini bizlere sunar ve karşılığında biz bunları tüketiriz. İçerik üzerinde değişiklik, yorum yapamaz ve içeriği paylaşamayız ve direkt olarak bağlantımız yoktur. Sadece tek taraflı bir medya olmasının yanı sıra maliyeti de yüksektir. Bu özelliklerinin yanı sıra Geleneksel Medyada sonuç her zaman daha net olur.

Geleneksel medya özellikle televizyon kanalları y kuşağına kadar aktif olarak piyasanın tekel gücü iken z kuşağıyla birlikte, gelişen teknoloji ve yeni gelen diğer sosyal ağlar nedeniyle hızla eski popülerliğini kaybetmeye başlamıştır. Eskiden evde oturan kişiler bir televizyon kanalına bağlı iken özel televizyonculuğun gelişmesi ile birçok farklı kanal arasından seçim yapma şansına sahip olmuşlardı. Elbette bizler de yaşamış olduğumuz gibi kanal ne kadar çok olursa olsun bazen bize hitap etmediği halde istemeyerek izlemek zorunda olduğumuz yayınlar ile de karşı karşıya kaldık. Teknolojinin hızla gelişimi önce TV sektöründe dsmart, lig tv vb. çok fazla kanal seçeneği sunan alanlar yaratmış olsa da sosyal medyanın gelişmesi bireylerin kendilerini rahatlıkla anlatabilecekleri alanlar bulması ve bilginin kolayca depolanabildiği çok büyük miktarlarda bir belleğe sahip yeni bir dünyanın ortaya çıkması kitlelerin hızla bu alana yönelmesine neden olmuştur.

Şu an içinde bulunmuş olduğumuz dönem içerisinde ABD’de yapılan seçimler, pazarlama kampanyaları, müşteri portföyleri, personel alımları vb. bir çok konu üzerinde insanları sosyal medyada yapmış oldukları faaliyetler üzerinden yönlendirebilmekte, değerlendirebilmekte ve kitleleri bir fikir peşinde sürükleyebilmektedir.