Borsa İstanbul (BIST), küresel pandeminin yanında ABD ve Avrupa tarafından Türkiye'ye uygulanmaya çalışılan yaptırımların konuşulduğu 2020'de yatırımcısını kazandırmada; yüzde 44,49 yükselen ABD'li teknoloji endeksi Nasdaq ve yüzde 34,04 değer kazanan Güney Koreli KOPSI'nin ardından yüzde 27,36 primle dünyada 3'üncü sıraya yerleşti. BIST'in yılsonuna kadar yükselişini devam ettirmesi bekleniyor.

2020 yılı koronavirüs salgını gölgesinde ülke ekonomilerinin daralması, üretim ve ihracatın düşmesi, işsizlik ve ithalatın artması, cari ve bütçe dengelerin bozulması, altın gibi riskli varlıkların yüksek kazançları ve borsaların derin dalgalı seyriyle geçti. Bu yıl merkez bankalarının ekonomileri ayakta tutabilmek için genişleme politikalarının yanında hükümetlerin teşvik, destek ve hibe şeklindeki uygulamaları küresel ekonomide öne çıkan gelişmeler olarak izlendi.

Pandemi ve jeopolitik risklerin yoğun olarak yaşandığı 2020’de küresel borsaların pozitif veya negatif performansları da dikkat çekti. Dünyanın en fazla rağbet gösterdiği 11 borsa endeksi içinde Borsa İstanbul (BIST) 100, birçok olumsuzluğa rağmen geçen yılki yüksek kazanç tablosunu bu yıla da taşıdı ve dünyanın en fazla kazandıran 3’üncü borsası olarak küresel endekslerin arasında yer aldı.

BIST 100 endeksi, geçen yılın 18 Aralık’ından bu yılın 18 Aralık’ına kadar geçen yıllık zaman diliminde yüzde 27,36 prim yaptı ve birçok dünyaca ünlü borsayı kazançta geride bıraktı. Avrupa Birliği ülkelerinin Doğu Akdeniz kaynaklı Türkiye’ye yönelik ekonomiyle ilgili yaptırımlardan uzak duracağı ve finansman yasağı koymayacağına dair açıklamalar son dönemde borsada  olumlu karşılanıyor. Borsa İstanbul endeksinin yılsonuna kadar yapacağı hamlelerle prim oranını daha da yukarıya çekeceği öngörülüyor.

Salgın ve yaptırım engellemedi

Yıllardır Suriye, Doğu Akdeniz, Libya, Yunanistan ve son olarak Azerbaycan’da elde ettiği diplomatik, stratejik ve askeri başarılar sebebiyle Avrupa ile ABD’nin yüksek çaplı siyasi ve ekonomik baskılarına maruz kalan Türkiye son dönemde ABD’nin “Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Mücadelesi Yasası (CAATSA)” ve Avrupa Birliği’nin ambargo hamleleri çerçevesinde farklı diretmelerle karşı karşıya kaldı.

Pandemi sürecinde  ekonomisine en fazla destek veren ülke sıralamasında Japonya, Kanada, Avustralya ve ABD’nin ardından dünyada ilk 5’e giren Türkiye, hayata geçirmek için harekete geçtiği hukuki ve ekonomik reformlar ile para ve maliye politikaları dahilinde piyasalara verdiği destekle borsasını da ayakta tuttu ve BIST’i yatırımcının kazanç merkezi haline getirdi.

Borsa İstanbul (BIST), böylece küresel pandeminin yanında Türkiye’ye ABD ve Avrupa tarafından uygulanmaya çalışılan siyasi ve ekonomik yaptırımların konuşulduğu 2020 yılında da yatırımcısını kazandırmada sınır tanımadı.

Yeni ekonomi yönetimi etkisi

2018 yılında yüzde 21 değer kaybetmesine karşılık 2019’da toparlanarak yüzde 25,4’lük getiri ile dünya borsaları arasında üst sıralarda yerini alan Borsa İstanbul (BIST) yılın bitmesine 10 gün kala yakaladığı performansıyla yatırımcısına yüksek kazanç sağladığını bir kez daha gösterdi.

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan ile Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Naci Ağbal’ın 7 Kasım’da göreve gelmesiyle atağa geçen ve 1,5 ay gibi kısa süre içinde tarihi rekorlar kırarak yüzde 18,21 yükseliş kaydeden BIST 100 endeksi, geçen yılın 18 Aralık’ından bu yılın 18 Aralık’ına kadar geçen yıllık zaman diliminde yatırımcısına yüzde 27,36 kazanç sağladı.

Borsa İstanbul söz konusu performansıyla dünyada öne çıkan endeksler arasında yüzde 44,49 yükselen ABD’li teknoloji endeksi Nasdaq ve yüzde 34,04 değer kazanan Güney Koreli KOPSI endeksinin ardından 3’üncü sıraya yerleşti.

Ekonomide yaşanan yeniden dengelenme ve normalleşme süreciyle birlikte artan ekonomik aktivitenin pay piyasalarına olan talebi de canlandırdığına işaret ediliyor.

Ünlü endeksler BIST’in gerisinde

18 Aralık 2019 – 18 Aralık 2020 dönemde yüzde 27,36 yükselen Borsa İstanbul (BIST) kazançta ABD’li Dow Jones ve S&P, Alman DAX, İngiliz FTSE, Fransız CAC, İspanyol IBEX, Çinli Shanghai ve Hong Kong’da işlem gören Hang Seng  ile Japon Nikkei’i  geçti.

Aynı dönemde ABD endeksleri S&P yüzde 16,23, Dow Jones yüzde 6,86, Alman DAX endeksi yüzde 13,46 prim yaparken İngiliz FTSE yüzde 11,98, Fransız CAC yüzde 2,09, İspanyol IBEX yüzde 8,76 değer kaybetti.

Asya borsaları içinde öne çıkan Çin Shanghai endeksi yüzde 20,41 değer kazanırken yine Çin borsası Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören en yüksek sermayeli 50 hisse senedinden oluşan Hang Seng Endeksi (HSI) yüzde 4,73 değer yitirdi. Japonya’nın ünlü endeksi Tokyo Nikkei de yüzde 18,80 primde kaldı.

Gram altın kazançta zirvede

19 Aralık 2019 – 19 Aralık 2020 tarihleri arasında piyasalarda en fazla kazandıran yatırım aracı ise altın oldu. Uluslararası altın fiyatları geçen yıl 19 Aralık’ta 1478 dolardan işlem görürken 19 Aralık 2020’de 1881 dolara yükselerek yıllık yüzde 27,26 değer kazandı.

Yurt içinde ise gram altın fiyatları, dolardaki yükseliş ve yurt dışı riskler sebebiyle uluslararası fiyatlara göre iki kat daha fazla yükseldi. 2019 yılı 19 Aralık’ında 282 lira olan altının gramı, bu yıl 19 Aralık’ta 461 liraya yükselerek yüzde 63,47’lik bir artış kaydetti.

Döviz piyasasında ise İsviçre Frangı ile euronun kazanç ağırlığı gözlendi. Özellikle pandemiye yönelik teşvik paketlerinde ABD’den önde giden Avrupa, euronun değerini gelişmekte olan ülkelere karşı yüksek tutmasını bildi. Dolardaki zayıflık Frank ve euro yatırımcısına önemli bir kazançlar sağladı.

 İsviçre Frangı altın gibi

19 Aralık 2019 tarihinde 6,6127 olan euro/TL kuru 19 Aralık 2020’de 9,3484 seviyesine çıkarak yüzde 41,37’lik bir kazanç elde etti. İsviçre Frangı/TL kuru da söz konusu tarihler arasında 6,0766 – 8,6380 ile yıllık yüzde 42,15 getiri verdi.

Dövizdeki kazançta Frank ve euroyu İngiliz Sterlini takip etti. Sterlin 19 Aralık 2019 tarihinde 7,7460 liradan işlem görürken 19 Aralık 2020’de 10,3169 liraya yükseldi. Sterlinin yıllık kazancı da yüzde 33,19 oldu. Dolar/TL kuru ise aynı dönemde 5,9435 – 7,6386 aralığında yüzde 28,52 prim yapmasına karşılık Frank, euro ve Sterlin’deki yükselişlerin gerisinde kaldı.

analizgazetesi.com.tr / yazının devamı..