İthalat ve girdi maliyetlerindeki artışlara rağmen ihracat ikliminde iyileşmeler sürüyor. Söz konusu trend, büyüme ve istihdama olumlu yansıyor. Zirâ giderek artan "açık iş sayısı" gerçekleşmelerin şâhidi. İşsizliğe bu yönde kafa yorulursa önemli mesafeler alınır, diye düşünüyorum.

İyileşmeleri biraz açalım… İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) açıkladığı Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi’nin Haziran ayına ait değeri 58,5. Açıkçası 2002 yılından bu yana 59 olarak 2006’da ölçülen birimden sonra en iyi endeks.

Türkiye’de ve ihracat pazarlarında pandemik kısıtlamaların gevşetilmesi ve aşılamanın yaygınlaşmasıyla üretim ve talebin ivme kazanması güçlü iyileşmeleri beraberinde getirdi. Fakat diğer yanda Güney Amerika ve Asya’nın salgında hâlâ zorlandığını ve bu durumun Türkiye’yi de baskıladığını belirtelim.

Malumunuz, Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, ulusal PMI anketlerindeki PMI üretim endekslerinin bir araya getirilerek ağırlıklandırılmasıyla hesaplanıyor. Ağırlıklar, ihracat pazarlarının Türk imalat sektörü ihracatından aldıkları paylara ilişkin istatistikler kullanılarak oluşturuluyor ve elde edilen değer şayet eşik 50’nin üzerindeyse iyimser oluyor.

***

Mamafih, ileriye dönük yani yılın 3’üncü çeyreğine ait ihracat ve ithalat beklenti anketi de üretim ve istihdam açısından olumlu sinyaller verdiği gözleniyor.

Endeksi yapan Ticaret Bakanlığı… Söz konusu dönem için ihracat beklenti endeksi bir önceki çeyreğe göre 4,4 puan azalarak 127,6’ya düştü. Geçen yılın aynı döneminde 83,5 olan endeksin bir yıl içinde 44,1 puan arttığını hatırlatalım.

Gelecek 3 aya dair ihracat beklentisi, sipariş beklentisi ile halen kayıtlı ihracat siparişlere yönelik değerlendirmeler endeksin düşeceğini gösteriyor ama değer 100’ler içinde müspet alanda. Yine geçen son 3 aydaki ihracat sipariş seviyesi endeksi artış yönünde etkilemeye devam ediyor.

İthalat beklenti anketi endeksi ise 2,9 puan yükselerek 114,5 oldu. Endeks geçen yılın aynı döneminde 82,3 seviyesindeydi.

Gelecek 3 aya yönelik ithalat beklentisi, şu andaki kayıtlı ithalat sipariş seviyesi ve son 3 aya ilişkin ithalat sipariş düzeyi endeksin artacağını gösterirken ithalat birim fiyat beklentisine dair değerlendirmeler azalış yönünde yoğunlaşıyor.

***

Enflasyonun önemli etkileyicilerinden ithalatta yeni düzenlemelerin yapılması gerektiğine inananlardanım. Tüketime yönelik ithalatın kısılması, üretime yönelik ithalatta teşviklerin sürmesi gereğini her zaman yazmışımdır.

Ancak son uygulama gerçekten can sıkmıştır… Makine ihracatında önemli bir seviye kazanan Türkiye’de sektöre dair gümrük muafiyetinin kalkması hoş olmamıştır. Bu alanda yatırım yapacakların iştahı kırılmıştır. Türkiye’nin rekabet gücünü zayıflatacak gümrük muafiyetinin kaldırılmasıyla yatırımcıya sanki “Yatırım yapma!” dendiği gibi bu yıl gerçekleşmesi muhtemel 2 milyar dolarlık yatırımın önüne taş konmuştur.

Takım Tezgâhları Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TİAD) Başkanı Fatih Varlık’ın da dediği üzere, Türkiye’de makine ticaretinin yarısı leasing firmalarıyla yapılıyor. Yatırımların büyük kısmı döviz endeksli. Dolayısıyla gümrük vergisinin destek kapsamından çıkarılması sektörün negatif etkileyeceğini gösteriyor.

Açıkçası son dönemde istihdama verdiği katkıyla göz dolduran imalat sanayiinde yeni iş alanlarının açılmasına ve açık iş pozisyonlarının artışına fırsat verilmeyeceği tahminini yapmak zor olmasa gerek.

***

Yatırım; üretim ve büyüme demek… Ardından istihdam yani işsizliğe çâre demek.

İş-Kur Haziran ayı bülteninde istihdamdaki başarıyı ve özellikle “açık iş pozisyonu”nun arttığına dair bilgileri paylaştı.

İş-Kur tarafından son 6 ay içinde işe yerleştirme ve işe yerleştirmeye aracılık ederek 493 bin kişi yeni işe başladı. Böylece kayıtlı işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,7 azaldı.

İş-Kur Haziran’da kayıtlı işsiz sayısının yüzde 2 artışla 2,9 milyon kişi olduğunu açıklamasının yanında “açık iş sayısı”nın aylık yüzde 51,6 artışla 179 bin 298’e ulaştığını haber verdi. Kurumun kayıtlarına göre 2021 yılı ilk 6 ayında “açık iş sayısı” yüzde 3,2 artışla toplamda 775 bin 473’e yükseldi.

Sektörler itibariyle en fazla “açık iş” 367 bin ile imalat sanayi sektöründe. Özel sektör hararetle, satış danışmanı, konfeksiyon işçisi ve en önemlisi bilgisayar kumandalı hava basım sistemiyle ürün reaktörlerine sıvı stok tanklarından hammaddeyi transfer etme bilgi ive becerisine sahip proses işçisi arıyor.

Dolayısıyla halen işçi bekleyen İş-Kur bünyesinde 1 milyona yakın “açık iş pozisyonu” bulunuyor. İş arayan, bileğine güvenen ve çalışmak isteyenler varsa müracaat etsin, diyorum.

analizgazetesi.com.tr / yazının devamı..