Mevcut küresel konjonktür, doğudaki merkez bankalarının politika faizlerini indirdiği veya faizlerini sabit tuttuğu, batının ise faizleri artırdığı bir döneme hızla girildiğini gösteriyor. Batının enflasyon kadar hiçbir şeyden korkmadığını biliyoruz.

Enflasyonu gördüğü zaman faize anası gibi sarılıyor. Başta ABD Merkez Bankası (FED), Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve diğer Avrupa ülkeleri faiz artırmak için hazır kıta.

Bu konuda doğu mu, batı mı daha gerçekçi, bir süre sonra ortaya çıkacak tabii. Ayrıca Rusya – Ukrayna savaşının ekonomik açıdan ve enflasyonları uçuran ne kadar kilit bir çatışma olduğu böylece anlaşıldı... Batının yumuşak karnı enflasyon!

Doğuya yaptırımlarla efelenen batının yükselen enflasyonlara karşı faiz silahına sarılmasının baş nedeni enerji ve gıda açığı… Karton kaplanlıkla bu işler yürümüyor. Arka planların daha net okunması lâzım gelen bir süreçte elleri kor ateşe gömmek tercih edilen bir hamle olmasa gerek!

***

Önce Çin’den başlayayım… Yakın bir zamanda ekonomik ve askeri güç olarak ABD’nin tahtına oturacağı tahmin edilen Çin’in niçin faizle yürümek istemediği yavaş yavaş belirginleşiyor. Çünkü Çin, üretime sekte vurulmasına asla razı değil.

Yılbaşından bu yana faizlerini aşağı çeken Çin kararlılığını sürdürüyor. Çin’deki bankalar da gösterge niteliğindeki 1 yıl adeli ana faiz oranını yüzde 3,7’de sabitledi. Çin Merkez Bankası (PBOC) da 1 yıllık kredi referans faiz oranını yüzde 2,85, beş yıl vadeli kredi ana faiz oranını yüzde 4,60 seviyesinde sabit tuttu.

Diğer yandan Çin koronavirüs vakalarının yeniden artışa geçtiği bir dönemde ekonomiyi desteklemek için çoğu bankanın zorunlu karşılık oranlarını 25 baz puan, daha küçük bankaların zorunlu karşılık oranlarını 50 baz puan düşürdüğünü de hatırlatayım.

***

Ukrayna savaşıyla ekonomisinde anlık oluşan kaosu karşı ambargolar ve Ruble maharetiyle atlatan Rusya da Çin’den farksız. O da üretimi ve yatırımları artırmaktan yana. Ne yapıp edip kaotik ortamda artan faizlerini düşürmek için her fırsatı kullanıyor.

Rusya Merkez Bankası (CBR) Başkanı Elvira Nabiullina, Rusya’nın hiçbir zaman temerrüde düşme tehlikesinin olmadığını açıkladıktan sonra dün de faiz indirimlerine devam edeceklerine karar verdiklerini söylüyor.

Ukrayna savaşıyla gelen batı ambargosu karşısında agresif faiz artırmayı bir plan dahilinde gerçekleştirdiklerini vurgulayan Nabiullina, finansal açıdan akut dönemi atlattıklarını belirtiyor.

CBR, Ukrayna savaşının başlamasının ardından politika faizini 1050 baz puan artışla yüzde 9,5’ten yüzde 20’ye yükseltmiş, ancak ekonominin Ruble ile istikrara kavuşmasıyla politika faizini yüzde 20’den yüzde 17’ye indirmişti.

***

Batı çizgisinde doğu görünümlü Türkiye de faiz artırmaktan yana değil. Son olarak Aralık 2021 toplantısında 100 baz indirimle politika faizini yüzde 14’e çeken TCMB, oranları daha düşürebilmek için ekonomide stabilizasyonun gerçekleşmesini bekliyor.

Tüm para politikasını “liraizasyon” üzerine kurgulayan banka, enflasyona karşı makro ihtiyati tedbirleri de aynı prensip doğrultusunda güçlendirerek yürütüyor.

Mart ayına ilişkin Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetlerini açıklayan TCMB, para politikasında sürdürülebilir fiyat istikrarı hedefi doğrultusunda finansal istikrara yönelik riskleri gözeten liralaşma odaklı bir yaklaşım sergilenmeyi sürdürecek görünüyor. Zirâ banka yatırım dahil tüm TL kredilerinin amacına uygun iktisadi faaliyetle buluşmasının önemine dikkat çekiyor.

***

TCMB’nin PPK toplantı özetlerinde; sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın tesisi için atılan ve kararlılıkla sürdürülen adımlarla birlikte, küresel barış ortamının yeniden oluşması ve enflasyonda baz etkilerinin ortadan kalkmasıyla dezenflasyonist sürecin başlayacağına dair ifadeler yer alıyor.

Artışa geçen banka rezervlerinin 112,3 milyar dolara ulaştığı, ancak rezervlerin henüz 44,5 milyar dolar civarında ekside gittiği ortamda TCMB fiyat istikrarının sürdürülebilir kurumlaşması hedefiyle liraizasyonu teşvik eden tüm politika araçlarının sürdürüleceğini açıklıyor.

Banka, söz konusu süreçte, politika araçlarının TL mevduat gelişiminin desteklenmesi, Açık Piyasa İşlemleri (APİ) fonlamasının teminat yapısında TL cinsi varlıkların artırılması, para takası (swap) miktarının kademeli şekilde azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılacağını haber veriyor.

Kurdan başlayarak enflasyonu yükselten etkenler açık. Başta krediler baş rol oynuyor. Ancak TCMB TL’ye dönüş olan ters para ikamesi, döviz piyasalarında oluşan derinlik ve fiyat istikrarı üzerindeki etkilere güvendiğini de söylemek lâzım.

Dedik ya, şimdiki süreç şu: Doğu faize karşı… Batı ise mübtela…

analizgazetesi.com.tr/yazının devamı..