Türk devletlerinin kuruluşunda dervişlerin rolü

Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç.Dr.Haşim Şahin, tarihe damga vuran bütün Türk devletlerinin kuruluşunda dervişlerin önemli roller üstlendiğini söyledi.

Sakarya Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı'nca düzenlenen 'Osmanlı Devleti'nin Kuruluşunda Dervişlerin Rolü' konferansında konuşan Şahin, Osmanlı Devleti için en temel meselenin 'ahlak' olduğunu ifade etti. Osmanlı Tarihçisi Aşıkpaşazade'nin Osmanlı'nın kuruluşunda 4 zümrenin ismini zikrettiğini kaydeden Şahin, "Bu 4 zümre Gaziler zümresi, Dervişler zümresi, esnaf teşkilatının temelini teşkil eden Ahi anlayışının temsil edildiği kurumlar ve Ahi anlayışının bacılar ve kadınlar teşkilatıdır. Bunların yanı sıra Tekkeler, İslam dininin kalbe dönük yönünün ön plana çıkarıldığı yerlerdir. Osmanlı Devleti de bu zümrelerle kendi hâkimiyetini toplum üzerinde daha net bir şekilde pekiştirebilmek için irtibat halinde olmuş, onlara vakıflar tahsis etmeye, ödenekler sağlamaya çalışmıştır. Tarihe damga vuran bütün Türk Devletlerinin kuruluşunda dervişler önemli roller üstlenmiştir. Osmanlı Devleti'nde ise bu rol çok geniş bir alanda kendisini göstermiştir." diye konuştu.

Şeyh Edebali'nin dervişler zümresinin en önemli temsilcilerinden olduğunu belirten Şahin, şunları anlattı; "Şeyh Edebali, Osmanlı Devleti'nin kuruluşu ile adeta özdeşleştirildi. Şeyh Edebali, Bektaşilik tarikatının yanı sıra Vefai tarikatından da etkilenmiş ve İkinci Bayezid döneminde tercüme edilen bir yazmada Şeyh Edebali'nin Vefai Dervişi olarak işlendiği görülür. Osman Gazi kurmayı düşündüğü beylik için en önemli destekçisinin Şeyh Edebali olduğunu daha evlenmeden fark etmiş olmalı. Neden diye soracak olursanız Edebali'nin çok değişik zümrelere hükmettiğini görüyoruz. Birincisi Edebali dervişler zümresinin en önemli temsilcilerindendi, ikincisi, Edebali'nin kardeşi Ahi Şemseddin bölgedeki Ahilerin lideri durumundadır."

İbn-i Battuta'nın Ahilerle ilgili olarak, ?Gündüz akşama kadar çalışır, para kazanırlar; gece bu kazandıklarını sabaha kadar fakirlere dağıtırlar' dediğini söyleyen Şahin, ?Osmanlı'da Ahilik teşkilatı bu şekilde Şeyh Edebali'nin kardeşi tarafından yönlendiriliyor. Edebali bu zümrelerin hepsinin üzerinde bir lider durumundaydı, Osman Gazi'nin Şeyh Edebali'nin kızıyla niçin evlendiğini anlamış oluyoruz. Özetle, Derviş zümreleri Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminden itibaren toplumsal hayata önemli ve değeri sayılır katkıda bulunmuşlardır.? dedi.

Kaynak: Haber 7