'Tiyatroya adanan ömür: Engin Cezzar'

İstanbul

"Hayatımın en büyük dönüm noktası" dediği "Hamlet" rolünü henüz 23 yaşındayken canlandıran yönetmen ve oyuncu Engin Cezzar, vefatının üçüncü yılında anılıyor.

İstanbul'da 1936'da dünyaya gelen sanatçının tiyatro hayatı, ortaokul yıllarında William Shakespeare'in "Julius Caesar" oyununda canlandırdığı Marcus Antonius rolüyle başladı. Robert Kolej'de okuyan Cezzar, lisenin ardından 1955'te ABD'ye giderek Yale Drama School'da iki yıl eğitim gördü.

Kolejde okuduğu sırada iyi bir tiyatro eğitimi aldığını ve birçok oyun sergilediğini bir söyleşisinde aktaran sanatçı, tiyatro sevdasına ilişkin yaptığı bir açıklamada, "Tiyatronun gerçek heyecanını, kolejdeki sahnenin tahtaları üzerinde hissettim ve zehirlendim. Bir daha da tiyatro kanımdan çıkmadı." ifadelerini kullanmıştı. 

İsveçli oyun yazarı Johan August Strindberg'in "12. Charles" eserinde canlandırdığı başrolün ardından New York'taki Actors Studio'ya davet edilen sanatçı burada Lee Strasberg'in öğrencisi oldu.

James Baldwin'in "Giovanni'nin Odası" oyununda da başrol oynayan Cezzar, 1958'de ise Broadway'deki Piscator Tiyatro Atölyesi'nde Franz Kafka'nın "Mezar Bekçisi" adlı yapıtında başrolde yer aldı.

23 yaşındayken, bir sezonda 200 kez Hamlet oynadı

Tatil için geldiği Türkiye'de, Muhsin Ertuğrul'dan "Hamlet" oyununda başrol teklifi alan Cezzar, ABD'de farklı bir toplulukla kontratı bulunmasına rağmen Türkiye'de kalmayı tercih etti ve İstanbul Şehir Tiyatrosunda çalışmaya başladı.

Sanatçı, "Hayatımın en büyük dönüm noktası" dediği hamlet rolünü 23 yaşındayken canlandırarak dünyanın en genç Hamlet'i oldu. Oyun, bir sezonda art arda 200'e yakın temsilde izleyiciyle buluşarak dikkatleri çekti. Engin Cezzar bu rolüyle aynı zamanda tiyatro dünyasında bir anda tüm ilgiyi üzerine çekti.

"Hamlet" rolünün gördüğü ilgiye ilişkin yaptığı bir açıklamada, Cezzar, "Zamanlama doğruydu. Doğru yaşta, doğru fizikte ve doğru yürekte bir oyuncuydum. Yani fiziğim, yaşım ve iç dünyam Hamlet'e çok yakındı. Bu büyük bir şanstı. Böyle olmasaydı bu rol bana teklif edilmezdi." ifadelerini kullanmıştı.

Engin Cezzar, 27 Mayıs Darbesi'nden sonra askerliğini yedek subay öğretmen olarak Gaziantep'te tamamladı.

Kendisi gibi tiyatro oyuncusu Gülriz Sururi'yle askerlik dönüşü 1961'de evlenen sanatçı, Dormen Tiyatrosu, Devekuşu Kabare ve Antalya Devlet Tiyatrosu'nda oynadı.

Usta oyuncu, 1962'de eşiyle kurduğu "Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu"nda, öncü ve yerli yazarlara dönük bir repertuvarı tiyatroseverlerin beğenisine sundu.

İkilinin birlikte rol aldığı, Haldun Taner'in yazdığı "Keşanlı Ali Destanı"nın yanı sıra "Çikolata Sevgilim", "Aklın Oyunu" ve "Othello" oyunları izleyicilerin büyük ilgisini gördü.

Oyunculuk ve yönetmenliğe eş zamanlı devam etti

Hiçbir yardım almadan 28 yıl çalışmalarına devam eden "Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu" 1990'da kapandı. "Price of the Ticket" ve "Timeline" adlı yabancı ortaklı yapımlarda da rol alan Cezzar, bir dönem TRT'de "Turnuva" adlı programın sunuculuğunu üstlendi.

Engin Cezzar, 1983'te kurduğu Tiyatro Eğitim Stüdyosunda tiyatro dersleri verdi.

Sanatçı, 1991'de davet edildiği Devlet Tiyatrolarında "Budala", "Kadı-Bir Akdeniz Müzikali" ve "Ayaktakımı Arasında" adlı eserleri sahneye koydu.

Oyunculuk ve yönetmenliği bir arada sürdüren başarılı oyuncu, "Kaldırım Serçesi" adlı filmin yönetmenlik ve yapımcılığını üstlendi.

Cezzar, kariyerine birçok ödül sığdırarak, tiyatro sanatına katkıları nedeniyle eşi Gülriz Sururi ile birlikte 2003'te Afife Tiyatro Ödülleri'nde "Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü"ne, 2008'de "Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali Onur Ödülü"ne değer görüldü.

2011'de felç geçiren sanatçı,28 Ocak 2017'de yaşımını yitirdi. Vefatı, vasiyeti üzerine, toprağa verildikten sonra duyuruldu.

Engin Cezzar'ın rol aldığı ve yönettiği bazı oyunlar şöyle:

"Palto", "Midasın Kulakla­rı", "Teneke", "Ferhat ile Şirin", "Canlı May­mun Lokantası", "Budala", "Yedi Kadın", "Kadı", "Bir Şehnaz Oyun", "Ayşe Opereti", "Ağustos Böceği", "Nikah Kağıdı", "Yalan Dünya", "Biz Kadınlar"

Rol aldığı filmler ve diziler: "Bay Alkolü Takdimimdir", "Keşanlı Ali Destanı", "Kaldırım Serçesi", "Hızır Bey", "Abdülhamit Düşerken", "Sağır Oda".