Kırım'ın sessiz şahidi: Cuma Han Camii

Mimar Sinan'ın 1552 yılında Kırım'da yaptığı Cuma Han Camii ilk günkü ihtişamıyla ayakta duruyor.

AKMESCİT (AA) - LALE KÖKLÜ - Kırım Hanı I. Devlet Giray Han'ın Moskova'ya düzenlediği seferden zaferle dönmesinin şerefine 1552 yılında inşa edilen Cuma Han Camii, Mimar Sinan'ın Kırım'da yaptığı tek eser olarak ilk günkü ihtişamıyla ayakta duruyor.

Akmescit'e 70 kilometre uzaklıkta Gözleve şehrindeki cami, biri orta diğerleri küçük ölçekli 5 kubbesi ve 2 minaresiyle İstanbul'daki Fatih Camii'ni andırıyor.

Cami avlusunda sol yan tarafta 1918'de şehit edildikten sonra ölü bedeni Karadeniz'e atılan Numan Çelebi Cihan'a ait sembolik mezar ve yanında da babası Abdülkerim Çelebi ile dedesi Ali İbrahim Çelebi’nin kabirleri yer alıyor.

Geçen yıllara rağmen dimdik ayakta duran Cuma Han Camii, günümüzde Kırımlı Müslümanların ibadethanesi olma özelliğinin yanı sıra turistlerin de en çok ziyaret ettiği yerler arasında.

Kırım Müftü Yardımcısı Ayder İsmailov, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kırım'ın Osmanlı dönemini yansıtan bir ayna niteliğinde olduğunu söyledi. En önemli eserlerden birinin de asırlardır varlığını koruyan Cuma Han Camii olduğunun altını çizen İsmailov, şunları aktardı:

"Mimar Sinan tarafından inşa edilmiş Cuma Han Camii, bizim buradaki varlığımızın, hanlığımızın ve geçmişimizin sessiz bir şahididir. Kırım Hanlığı'na şahitlik etmiş bu camide hanlar, ferman edilir ve resmi olarak hanlık tahtına geçerlermiş. Caminin hemen yanında kilise bulunuyor. Caminin yakınlarında da aslı Türk ama Yahudi olan Kırım'ın bazı halklarına ait yapılar var. Kırım için ananevi olan üç dinin temsilcilerine ait yapılar var. Dolayısıyla Gözleve, dikkati çekici ve kıymetli eserlere sahip bir kentimizdir."

- Turistlere İslamiyet hakkında bilgi veriliyor

İsmailov, caminin her türlü turist topluluğunu da ağırladığını bildirdi. Cami içerisindeki bir bölümde gelen turistlere dini bilgiler verildiğini aktaran İsmailov, şöyle konuştu:

"İmamlarımız tarafından turistlere caminin tarihi ve bu bağlamda da İslam dininin temelleri hakkında bilgi verilmektedir. Turistler çok merak ediyorlar. Buraya gelenler, hem başka dinlere ait yapıları, tarihi eserleri hem de Müslüman eserlerine ve İslam dinine ait eserleri ziyaret ederek meraklarını gideriyor. Cuma Han Camii bu anlamda, turistlerin odak noktası diyebiliriz."

- Tarihi önemi

1551 – 1577 yılları arasında 26 yıl Kırım Hanlığı yapan I. Devlet Giray Han, Kazan'ın Rusların eline geçmesiyle çıktığı Moskova seferinde, 40 gün kuşattığı şehri yakıp yıktıktan sonra Rus Çarı 4. İvan'ı yıllık vergiye bağlayarak Kırım’a geri döndü. Büyük başarılarından dolayı "Taht Algan" ünvanını alan I. Devlet Giray Han, zaferinin şerefine Mimar Sinan'a İstanbul Fatih Camii'nin küçük bir benzeri olan Cuma Han Camii'ni yaptırdı.