Dokunulmazlıklar nasıl kaldırılmıştı

TBMM - Coşkun Ergül

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 16 Mart 2016 tarihinde, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde düzenlenen muhtarlar toplantısında yaptığı konuşmada, milletvekillerinin dokunulmazlığı konusunu gündeme getirdi.

Erdoğan, "Dokunulmazlık meselesini süratle neticelendirmeliyiz. Parlamento, bu konuda adımını süratle atmalıdır. Yani bir kişi mi olsun, iki kişi mi olsun, öyle bir şeyi konuşamayız. Biz ortaya ilkeyi koymalıyız." ifadelerini kullandı.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel de aynı gün yaptığı açıklamada, dokunulmazlık dosyalarının dönem sonuna bırakılmasının, dokunulmazlık sorununu da bir başka krize kadar ötelemek anlamına geldiğini belirterek, "O yüzden bu işi ne sona bırakalım ne öteleyelim. Bu işi Meclis'te mutabakatla çözebiliriz. O zaman bir daha hiç dokunulmazlık konuşulmaz." dedi.

Bu arada, TBMM Anayasa Komisyonu, komisyonda bulunan tezkere sayısı, partilere göre dağılımı, hakkında dosya düzenlenen milletvekili sayısı ve bunların partilere göre dağılımını, Meclis'in internet sitesinden duyurmaya başladı.

Davutoğlu'nun çağrısı

Eski AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, 17 Mart'ta, muhalefete, "Gelin dokunulmazlıkları hep beraber kaldıralım. Şu anda Meclis'te dosya olarak bekleyen 506 dokunulmazlık fezlekesi var, hepsini birden kaldıralım. AK Parti'nin çekinecek hiçbir dosyası yoktur. Hiç çekinmiyoruz." çağrısında bulundu.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan da aynı gün, Başbakan Davutoğlu'nun "Dokunulmazlıkları kaldıralım" çağrısına destek vererek, "Kürsü dokunulmazlığı hariç bütün dokunulmazlıklar kaldırılsın." dedi.

"Dokunulmazlıklar" konusunda Meclis'te, bundan sonraki süreç şöyle gelişti:

18 Mart:

- AK Parti Grup Başkanvekili Naci Bostancı ve eski AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, dokunulmazlıklara ilişkin anayasa değişikliği tekliflerini, CHP Grup Başkanvekili Levent Gök'e iletti.

Eski MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, "Öncelikle terörle ilgili fezlekeler Karma Komisyonda görüşülerek Genel Kurula indirilmeli, siyasi irade bu konuda tavır oluşturmalıdır. Ondan sonra dokunulmazlıklarla ilgili geçici değil kalıcı çözüm yapılmalıdır. MHP bu konuda adım atmaya hazır." dedi.

- Bostancı ve Üstün, dokunulmazlıklara ilişkin anayasa değişikliği tekliflerini HDP Ankara Milletvekili Sırrı Süreyya Önder'e iletti.

- CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, dokunulmazlıklar konusunda, "Eğer anayasayı değiştireceksek, Anayasa'nın 83. maddesini yeniden yazmamız gerekiyor. Geçici bir düzenleme değil, dokunulmazlıklar konusunda kalıcı bir düzenleme yapmamız gerekiyor." diye konuştu.

- CHP ve HDP'den de destek geldi

- CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, Naci Bostancı'yı ziyaret ederek, milletvekili dokunulmazlıklarına ilişkin izlenebilecek yöntemler konusunda partisinin önerilerini iletti.

Başbakan Ahmet Davutoğlu, "(Dokunulmazlık fezlekeleri) Şimdi top CHP'nin sahasında, CHP'nin ne diyeceğini bekliyoruz, MHP'nin ne diyeceğini bekliyoruz, HDP'nin ne diyeceği zaten belli ve onların ne dediğinin de ne millet nezdinde ne de bizim nezdimizde hiçbir itibarı yoktur. Millete savaş açanların, millet evlatlarını otobüs duraklarında katledenlerle dayanışma içinde olanların sözlerine itibar edilmez." diye konuştu.

- Başbakan Davutoğlu'nun "dokunulmazlıkları kaldıralım" çağrısına ilk yanıt, Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'tan geldi. Demirtaş, Davutoğlu'nun çağrı yaptığı günün akşam saatlerinde Diyarbakır'da yaptığı konuşmada, " 550 milletvekilinin de dokunulmazlığını kaldıralım, hodri meydan." dedi.

24 Mart:

- CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, milletvekili dokunulmazlıklarına ilişkin, "Bizim de dokunulmazlık dosyalarımız var. Bazı çevrelerde endişe var. Deniyor ki 'yargı bağımsız değil.' Dolayısıyla bunlar hemen alıp sizi hapse atacaklar. Biz de diyoruz ki, eğer birisi hapse girecekse önce siyasetçi girsin. Eğer bedel ödenecekse önce bedeli biz ödeyelim." diye konuştu.

31 Mart:

- AK Parti Grup Başkanvekili Bostancı, dokunulmazlıklar konusunu görüşmek üzere ziyaret ettiği CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel'e, partisinin hazırladığı teklifi verdi.

7 Nisan:

- Eski MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, Naci Bostancı'yı ziyaret ederek, dokunulmazlık konusunda "yasal düzenleme" gerektirmeyen 4 önerilerini AK Parti'ye iletti.

- Eski Başbakan Davutoğlu, dokunulmazlıkların kaldırılması çalışmalarına ilişkin, "Karar verdiğimiz, söz verdiğimiz hiçbir konuda geri adım atmadık. Bu konuda da süreci derhal başlatma talimatını arkadaşlara verdim." dedi.

- MHP'li Oktay Vural, dokunulmazlıklara ilişkin önerilerini, AK Parti'den sonra CHP Grup Başkanvekili Levent Gök'e de iletti.

12 Nisan:

- AK Parti, hakkında dosya bulunan milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifini TBMM Başkanlığına sundu.

19 Nisan:

- CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, "Her şeye rağmen kürsü dokunulmazlığı hariç bütün dokunulmazlıkların kaldırılmasını istiyoruz. 'Yargı bağımsızlığı yok, ya sizi hapse atarlarsa' diyorlar. Eğer bu ülkede akademisyenler, askerler, Genelkurmay Başkanı, gazeteciler, avukatlar hapse giriyorsa; demokrasi, özgürlük mücadelesi, Türkiye mücadelesi veren her CHP'li hapse girmeye hazır olmalıdır. Demokrasi mücadelesi kolay değildir, her şeyin bedeli vardır. 'Ben Mecliste oturacağım, gazetecileri hapiste ziyaret edeyim.' Yetmez... Bu mücadele kutsaldır, demokrasi, özgürlük, mücadelesidir, bu mücadele ekmek kavgasıdır. Türkiye bir darbe dönemi yaşıyor. Kenan Evren'den bunların ne farkı var? O dönemde bile yargı daha bağımsızdı. Bedel ödenmeden mücadele mi edilir? Tarihe bakın, Gandhi, Mandela, Ecevit girdi mi? Girdi. Sen niye girmiyorsun kardeşim? Sen de gireceksin. Korkumuz yok, onlar korkuyorlar. " değerlendirmesini yaptı.

- Komisyonda kavga çıktı

28 Nisan:

- TBMM Anayasa Komisyonu, hakkında dosya bulunan milletvekillerinin dokunulmazlıklarına ilişkin teklifin görüşmelerine başladı.

Komisyonda milletvekilleri arasında arbede yaşandı; teklifin görüşmelerine geçilmeden önce de basın mensupları ile milletvekili danışmanlarının salon dışına çıkarılması konusunda tartışma çıktı.

Komisyonda, HDP ile AK Parti milletvekilleri arasında yumruklu ve tekmeli kavga yaşandı. Kavgada yüzlerine darbe alan bazı milletvekillerinin burnu kanadı, salondaki dev televizyon ekranı da kırıldı.

2 Mayıs:

- Anayasa Komisyonu'nda, teklifin geneli üzerinde görüşmelere başlandı. AK Parti ile HDP milletvekilleri arasında yine kavga çıktı. Kavgada bazı milletvekilleri yaralandı, fırlatılan su şişeleri ve dosyalar nedeniyle salon bir süre kullanılamaz hale geldi.

HDP milletvekilleri teklifin geneli üzerindeki görüşmeler sırasında salonu terk etti. HDP milletvekilleri komisyonun bulunduğu Yeni Halkla İlişkiler Binası'ndan zılgıt çekerek, marş söyleyerek ve slogan atarak ayrıldı. Komisyon toplantısındaki diğer bazı milletvekilleri ise salonun penceresinden, "Kahrolsun PKK", "ırkçı faşistler." diye bağırdı.

Dokunulmazlıklarla ilgili anayasa değişikliği teklifinin geneli üzerindeki görüşmeler tamamlandı.

3 Mayıs:

- Hakkında dosya bulunan milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırılmasını içeren anayasa değişikliği teklifi, TBMM Anayasa Komisyonu'nda kabul edildi.

17 Mayıs:

- Söz konusu anayasa değişikliği teklifinin TBMM Genel Kurulundaki ilk tur görüşmeleri yapıldı. Teklif, Genel Kurulda 376 oyla kabul edildi.

20 Mayıs:

- TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişiklik teklifinin ikinci tur görüşmeleri gerçekleştirildi. Anayasa değişikliği teklifi 376 oyla kabul edildi.

- Anayasa değişiklik teklifi, TBMM Başkanlığına sunulmadan önce, komisyonda ve Genel Kurulda görüşülmesi sırasında da milletvekilleri hakkındaki fezlekeler Meclis'e gelmeye devam etti.

26 Mayıs:

- CHP Trabzon Milletvekili Haluk Pekşen, dokunulmazlıkların kaldırılmasıyla ilgili anayasa değişikliğinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu.

- HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Aysel Tuğluk, 58 HDP'li milletvekilinin imzaladığı dilekçe ile kanunun iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesine başvurdu.

7 Haziran:

- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, milletvekilliği dokunulmazlıklarıyla ilgili, 6718 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"u onayladı.

8 Haziran:

- Milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasada değişiklik yapılmasını öngören Kanun, Resmi Gazete'de yayımlandı.