Damlanur Çakır: Hissi Teşebbüs

Hissi Teşebbüs

1.Dünya savaşı sonrası Osmanlı Devlet'i Mondros Ateşkes Antlaşması'nı imzalamıştır . Bu antlaşmanın hükümlerine dayanarak yurdumuz dört bir taraftan işgale uğramıştır.İngilizler Musul'u,

İtalyanlar Antalya ve çevresini, Fransızlar ise Çukurova bölgesini Hatay Dörtyol'dan başlayarak işgale girişmişlerdir. Hatta işgal girişiminden birkaç gün sonra itilaf donanmaları İstanbul Boğazı'na en görkemli gemilerini demirleyip adeta gövde gösterisi yapmışlardır.

Osmanlı yönetimi ise bu işgallere karşı tepkisiz kalınca halk yurdu korumayı kendine misyon edinmiştir ancak büyük eziyetlerle karşı karşıyaydırlar. Fransız sömürge yönetimine karşı gelenler

kurşuna dizilmiş, cesetleri ise Kozan'daki fırınlarda yakılmıştır. İntikam Alayı adı verilen kamavorlar yakaladıkları Türkleri öldürmüş ve cesetlerini orta yerde bırakmıştır. Yeşiloba'da süngülenen, dükkanları yağmalanan halk artık gerçekten kan ağlıyordu. Şehri boşaltmaya ve Toroslara kaçıp yörük çadırları kurmaya başlamışlardı.

Halk arasında ' kaçkaç' adı verilen kaçış esnasında insanların o hengamede çocukları ve eşlerini kaybetmelerinin acısı şehirlerinden kaçmak zorunda olmanın verdiği acının yanına eklenmiştir.

Fransız üniformalı Ermeni kamavorlar bu kaçış sırasında Yeşiloba'da Türkleri kamadan geçirerek katletmişlerdir. Bu sırada 1.Dünya Savaş'ında Suriye'deki cephesinden dönen Mustafa Kemal,

Haydarpaşa Garı'nda karşıya geçmek için botunu beklerken itilaf donanmalarının görkemli gemilerini görünce son derece kararlı bir şekilde şu meşhur sözünü söylemiştir:

''Geldikleri gibi giderler.''

2 Kasım'da Mondros Ateşkes Antlaşması'nın metni eline geçince Mustafa Kemal işgallerin başlayacağını ileri görüşlülüğü sayesinde anlamıştır. Etrafın ve halkın durumunu inceleyerek bunu Genel Kurmay Başkanlığına bildirmiştir. Bu telgraflarda sadece mevcut durum değil, ileriye dönük düşünce ve uyarılar da yer almıştır. Tamı tamına 3 yıl boyunca çok çetin bir mücadele versek de başarmıştık ancak düşman ne kadar geldiği gibi gitse de yurdu geldiklerindeki gibi bırakmamışlardır. Anadolu yangın yerine dönmüştü.

Mustafa Kemal Paşa bu soykırıma çok sert tepki göstermiş ve zamanın Fransız Kumandan'ı General Gauraud nezdinde olayı protesto etmiş ve bu katliamdan Fransız sömürge yönetiminin sorumlu olduğunu vurgulamıştır. Sömürgecilerin bu canice davranışlarına Türk insanı elbette boyun eğemezdi. Teşkilatlanmak şart olmuştu. Bununla birlikte bölgesel kurtuluş amaçlı yurdun dört bir tarafında Müdafa-i Hukuk Cemiyetleri ve bunların silahlı direniş örgütleri yani Kuvva-yi Milliyeler oluşmuştur. Böylece bölgesel anlamda Kurtuluş Savaş'ı başlamıştır.

İskenderun'a asker çıkararak işgal girişiminde bulunurlarsa İngilizlere ateş açılacağını, zamanın hükümet ve başbakanına telgrafla bildiren Mustafa Kemal Paşa, aynı zamanda kendine bağlı kumandalara da benzer bir emir vermişti. Bu emre göre denizden İskenderun'a çıkartma yapmak isteyen İngiliz ve Fransızlar'a ateşle karşı konulacaktı. Adana'dan verilen bu ilk emir Kurtuluş Savaşı'nın ilk emridir. Mustafa Kemal aslında Samsun'a ayak basmadan aylar önce Kurtuluş Savaşı'nı Adana'da başlatmıştır. Yıllar sonra 1923'te Adana'ya tekrar gelen Mustafa Kemal Paşa bu durumu şu sözleriyle dile getirdi: “Bende bu vekayiin ilk hiss-i teşebbüsü bu memlekette, bu güzel Adana'da vücut bulmuştur.”

Damlanur ÇAKIR

Adana Atakent Borsa İstanbul Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

Kaynak: