Üsküdar Üniversitesi'nden mobbing bilgilendirmesi

İSTANBUL (AA) - Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, mobbingin genellikle iş hayatında yaşandığını, planlanmış ve sistemli bir eylem olduğunu belirterek, 'Mobbingde kişiye zarar verilmesi hedeflenir, Lider odaklı sistemlerde zorbalığa sık rastlanır. Eğer sistem odaklı bir yapı varsa zorbalık azalıyor. Mobbing hem insanlık suçu hem de hukukta tanımlanmış bir suç.' ifadelerini kullandı.

Üsküdar Üniversitesi'nden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Tarhan, mobbing konusunda değerlendirmede bulundu.

Mobbingin bezdiri yani yıldırma olarak da adlandırıldığını aktaran Tarhan, şunları kaydetti:

'Mobbing bir kişinin ya da bir grup insanın, bir kimseye veya başka bir gruba bezdirici eylemlerde bulunmasıdır. Mobbingde duygusal taciz ve bunun sistematik bir şekilde yapılması vardır. Yani bir anda saman alevi gibi öfkelenme, mobbing olarak değerlendirilemez. Mobbingde kişiyi yıldırmak amacıyla yani belli bir hedefe ulaşmak, kişiye zarar vermek amacıyla çeşitli davranışlarda bulunulur. Elbette burada niyet unsuru ön plandadır. Burada mobbing yapma niyetinin olması önemlidir. Niyet olmadan yani kişinin karakterinin gereği olarak böyle davranması mobbing anlamına gelmeyebilir.

Mobbinge genel olarak iş hayatında rastlanıyor. İş yerlerinde zaman zaman karşılaşılabilir. 'Ya bu buna taktı.', 'Bu kişi diğer kişiyle uğraşıyor, onu süründürecek.' gibi bir izlenim elde edildiyse, yani özellikle yönetici kişi tarafından bu davranışların bir çalışana yönelik olduğu görülüyorsa o kişi mobbinge uğruyor demektir.'

- 'Psikolojik zorbalık yapılabilir'

Genellikle gücü elinde bulunduran ancak ikna etme konusunda sosyal becerileri zayıf olan idarecilerin mobbing uyguladığını ifade eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şu bilgileri verdi:

'Karşı tarafı ikna ederek vazgeçirme, strateji geliştirme becerileri zayıf kişilerin anlaşma becerileri, müzakere becerileri, çatışma çözümü becerileri azdır, sabırsız davranabilirler. Bu özelliklere sahip liderler ya da aceleci ve sabırsız yöneticiler, psikolojik zorbalık geliştirebilirler. Yani bir insana takarlar, bu kişiyi uğraştırırlar mesela bu kişilere herkesin önünde bağırıp çağırabilirler.

Ancak bazen de fiziksel bir istismar ya da fiziksel bir taciz gibi davranmazlar ama ona selam vermezler, elini sıkmazlar, yok sayarlar. Bu kişiyle göz teması bile kurmazlar. Bu kişiye fazla iş verirler, onu dayanamaz hale getirmeye çalışırlar. Kimi zaman da planlı bir şekilde hata yapmasına zemin hazırlar. Topluluk içerisinde kişi hata yapınca da 'Bak zaten bu böyle.' der, kişinin üzerine gider. Bunu tasarlayarak planlı bir şekilde yapar.'

- 'Mobbing hem insanlık suçu hem de hukukta tanımlanmış bir suç'

Mobbingin hem insanlık suçu hem de hukukta tanımlanmış bir suç olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, ancak mobbingin ispatının kolay olmadığını, mobbinglerin çok ustaca yapıldığını ifade etti.

Tarhan, lider odaklı sistemlerde zorbalığın çok olduğunu vurgulayarak, 'Eğer sistem odaklı bir yapı varsa zorbalık azalıyor. Mobbing ya da zorbalık, hakkaniyetin ve adil işleyişin olmadığı iş yerlerinde görülüyor.' bilgisini verdi.

- 'Yönetici ya da liderin karakteri, kendisi gibi düşünmeyen herkesi düşman gibi görüyorsa, mobbing yapma potansiyelleri yüksek'

Mobbing uygulayan yöneticilerin üç özelliği bulunduğuna işaret eden Tarhan, şu değerlendirmelerde bulundu:

'Mobbing uygulayan kişiler bazı özelliklere sahiptir. Sistemdeki yönetici ya da liderin karakteri, kendisi gibi düşünmeyen herkesi düşman gibi görüyorsa sadece kendi çıkarının etrafına topluyorsa mobbing yapma potansiyelleri yüksektir. Bu tip liderlerin üç özelliği vardır; benmerkezcidirler, sadece kendini merkez olarak alır, makyavelisttirler yani 'Hedefe ulaşmak için her şey caizdir.' derler, üçüncüsü de mükemmeliyetçidirler, beklentileri yüksektir.

Hedefe ulaşmak için kendilerini de zorlarlar başkalarını da zorlarlar. Hak adalet kavramına önem vermezler, devamlı doğru değiştirirler, ilkesizdirler. Benmerkezci olduklarından sisteme odaklı değildirler, bunun için de kurumsal yapı oluşmamıştır. Grupta kurbanlar vardır ve orada sık sık iş değiştirmeler yaşanır.'

- 'Mobbinge direnmek gerekir'

“Mobbinge karşı kendini savunamayan kişiler varsa mobbing artıyor.' bilgisini veren Prof. Dr. Nevzat Tarhan, mobbingle mücadele etmek için kişinin mobbinge uğradığını düşündüğünde o kişiyle mutlaka konuşması gerektiğini aktardı.

Tarhan, 'Mobbinge uğrayan kişinin hayır demesi çok önemli. Yöneticisinin mobbing uyguladığını düşünen kişi, bunu uygun olan bir dille anlatıp 'Bana herkesin içinde yaptığınız davranış ya da söylediğiniz şeylere çok incindim, çok üzüldüm. Bilmenizi isterim.' diyebilmesi önemli burada.

Bunu dediği zaman karşı taraf 'Bu kişinin niyeti benim düşündüğüm gibi değilmiş.' diyebilir. Eğer bu kişi zihin okuyorsa kafasındaki ön yargı dağılır. Zorbalığın gücü kurbanın kabullenmesinden kaynaklanıyor, gözdağına karşı koymamasına dayanıyor. Mobbinge mutlaka direnmek gerekir.' ifadelerini kullandı.