'Türkiye'nin Oscar'ı'nda 56 yıllık serüven

Antalya

Tiyatroyla ilgilenen bir grup öğrencinin 1953'te Aspendos Antik Tiyatrosu'na yaptıkları geziyle temelleri atılan, 1963'te de festivale dönüştürülen Antalya Altın Portakal Film Festivali, bu yıl 56'ncı kez sinemaseverlere kapılarını açtı.

"Türkiye'nin Oscar'ı" olarak nitelendirilen festival, sanatçıların klasik otomobillerle halkı selamladığı geleneksel kortej geçişiyle cumartesi günü başladı.

Bir hafta boyunca yarışma filmlerinin gösterimleri, ünlü oyuncuların, yönetmenlerin katılımı ile söyleşilerin gerçekleştirildiği festivalin tarihi 66 yıl öncesine dayanıyor. Aspendos Antik Tiyatrosu'na 1953'te gezi düzenleyen Ankara Devlet Konservatuvarından bir grup tiyatro öğrencisi, antik tiyatrodan etkilenerek yanlarında bulundurdukları kostümlerle bir gösteri yapmaya karar verdi.

Dönemin Antalya Valisi Sabri Çağlayangil ve Belediye Başkanı Seyit Ali Pamir ile görüşen öğrenciler, antik kentteki otlar ve çalıların temizlenmesinin ardından ahşap sahnede Shakespeare'in "Romeo ve Juliet" adlı eserini sahneledi.

O yıllarda nüfusu 50 bin olan Antalya'da kent merkezinden 50 kilometre uzaklıktaki Aspendos'taki tiyatroyu izlemek için 10 bin kişi geldi. Tiyatroya gösterilen ilgiye şaşıran dönemin yöneticileri, Antalya Belkıs Tiyatro ve Müzik Festivali adı verilen şenliği düzenlemeyi kararlaştırdı.

10 yıl boyunca öğrenci gösterileri ile devam eden etkinlik, Avni Tolunay'ın belediye başkanı seçilmesinin ardından 1966'da Antalyalı sinema sanatçısı Behlül Dal'ın da etkisiyle film yarışmasına dönüştürüldü, ismi de "Antalya Altın Portakal Film Festivali" olarak değiştirildi.

Festival bünyesine 1973'te dönemin Belediye Başkanı Selahattin Tonguç tarafından plastik sanatlar yarışması, 1985'te dönemin Belediye Başkanı Yener Ulusoy tarafından "Akdeniz Akdeniz" adlı Uluslararası Müzik Yarışması eklendi ancak bir süre sonra festival programından çıkartıldı.

O döneme kadar ara vermeden yapılan festivalde, 1979'da sansür kurulunun üç filmi yasaklayarak yapımın bazı bölümlerini de kesmek istemesi üzerine tüm yapımcı ve yönetmenler şenlikten çekilme kararı aldı. Jüri üyelerinin de filmleri değerlendirmeme kararı almasıyla festival yönetimi, sanatsal etkinliği iptal etme kararı aldı. Festival bir yıl sonra da 12 Eylül askeri darbesi nedeniyle gerçekleştirilemedi.

Darbenin ardından kesintisiz devam eden festivalin adı, 2015'te "Uluslararası Antalya Film Festivali" olarak değiştirildi ve organizasyon tamamen "uluslararası" kimliğe büründü. Festivalde verilen ödülün adı ise "Altın Portakal" oldu. Ancak bu yıl "öze dönüş" temasıyla gerçekleştirilen festivalin adı, "Antalya Altın Portakal Film Festivali" olarak değiştirildi.

Festivaldeki ilk ödüller ve "en"ler

Türk sinema tarihinin önemli bir bölümüne tanıklık eden festivalin ilk en iyi film ödülü "Gurbet Kuşları"na, en iyi yönetmen ödülü bu filmin yönetmeni Halit Refiğ'e verildi. En iyi kadın oyuncu ödülünü "Acı Hayat" filmindeki unutulmaz performansıyla Türk sinemasının sultanı Türkan Şoray, en iyi erkek oyuncu ödülünü "Ağaçlar Ayakta Ölür" filmindeki performansı ile usta oyuncu İzzet Günay aldı.

Festivalde altı defa "Altın Portakal" ödülünü kazanan Atıf Yılmaz en fazla ödül alan yönetmen olurken, Yılmaz'ı Ömer Kavur 5, Halit Refiğ ve Nuri Bilge Ceylan ise üçer ödülle takip etti.

Festivalde, en iyi erkek oyuncu ödülünü 6 kez kazanan Tarık Akan da en fazla ödül alan erkek oyuncu oldu. Akan'ı, bu kategoride Fikret Hakan 3, Yılmaz Güney, Cüneyt Arkın, Genco Erkal, Hakan Balamir, Ekrem Bora, Şener Şen, Mehmet Aslantuğ ve Erkan Can ikişer ödülle izledi.

Festivalde en iyi kadın oyuncu ödülünü Hülya Koçyiğit 5, Türkan Şoray 4, Hale Soygazi, Fatma Girik, Nur Sürer ve Müjde Ar ise 2'şer kez kazandı.

Bu yılın onur ödülleri Güneri ve Mekin'e verildi

Antalya Spor Salonu'nda bu yıl gerçekleştirilen ve Kültür Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un da katıldığı festivalin açılış töreninde sanatçılar Selma Güneri ile Ahmet Mekin'e onur ödülü, Can Kolukısa'ya ise Yıldırım Önal Anı Ödülü verildi.

Bu yıl başlatılan "Altın Portakal Sinema Okulu" projesi kapsamında 150 öğrenci, dört gün filmleri ücretsiz izledi, etkinliklere katıldı, yönetmen ve oyuncularla bir araya geldi.

29 ülkeden 69 yönetmenin 66 filminin gösterildiği festivalde, "Ulusal Uzun Metraj Film", "Uluslararası Uzun Metraj Film" ve "Ulusal Belgesel Film" yarışmalarında 10'ar, "Ulusal Kısa Metraj Film" yarışmasında ise 15 film yer aldı. Filmlerin gösterimi yapıldıktan sonra film ekibinin katılımıyla festival çadırında, söyleşiler gerçekleştirildi.

Festival, ödül töreniyle sona erecek

Uluslararası Uzun Metraj Film Yarışması'nda, yönetmen Wolfgang Becker'in başkanlığında, Runar Runarsson, Johanna ter Steege, Ewa Puszczynska ve Jay Jeon'dan oluşan jüri, "Bir Oğul", "Çocuklar", "Diana B'nin Hatıra Defteri", "Geriye Kalanlar", "Işık, Daha Fazla Işık", "Nil'in Meryem'i", "Şirinin Kalesi", "Üç Yaz", "Yalnızca Hayvanlar" ve "Zaman Her Şeyi Siler" filmleri değerlendirdi.

"Aşk, Büyü, vs.", "Bilmemek", "Bina", "Bozkır", "Ceviz Ağacı", "Kronoloji", "Küçük Şeyler", "Omar ve Biz", "Soluk" ve "Topal Şükran'ın Maceraları" isimli filmlerin finale kaldığı Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması'nda en iyileri, Zeki Demirkubuz başkanlığındaki Emre Erkmen, Latife Tekin, Mert Fırat ve Şebnem Bozoklu'dan oluşan jüri belirledi.

Dereceye giren film, yönetmen ve oyunculara 1 milyon 437 bin 500 lira ödülün verileceği 56. Antalya Altın Portakal Film Festivali, bugün Antalya Spor Salonu'nda gerçekleştirilecek kapanış ve ödül töreniyle sona erecek.