Şeyma Benli: Mehmet Âkif'in elinden düşürmediği kitap

Şeyma Benli: Mehmet Âkif'in elinden düşürmediği kitap

Mehmet Âkif’in dinî ilimleri tahsil eden talebelerin okuması için şart koştuğu kitap hangisi?
Tefsirle ilgilenenler Celâleyn Tefsiri’ni bilirler, bilmeleri gerekir. Zira Mehmet Âkif’e göre, dinî ilimlerle meşgul olan bir talebenin asgarî Kur’an bilgisinin ölçüsünü Celâleyn Tefsiri oluşturur. Suat Yıldırım’ın rivayet ettiğine göre Mehmet Âkif de Celâleyn’i yanından hiç ayırmaz, Mushaf okur gibi okurmuş. Hatta on sekiz defa hatmetmiş.

İki nehir bir deniz

Bu eserin ilginç bir özelliği var. O da iki müellifli olmasıdır. Tefsirin Kehf suresi sonuna kadar olan kısmını Celâleddin Mahallî (ö.1459), geri kalan kısmını Celâleddin Suyutî (ö.1505) yazmıştır. İkisi de Kahire’de doğmuş ve vefat etmiş bu âlimlerin isimlerinin de aynı olması sebebiyle tefsire, “iki celal” anlamına gelen “celâleyn” adı verilmiştir. İki müellifli bir eser olmasına rağmen üslup açısından bâriz bir farklılık göze çarpmaz, bilakis şaşırtıcı bir uyumdan söz edilebilir. Tabi bir de müellifleri sıradan insanlar değil. Biri “Mahallî’nin zekâsı, elması deler.” diye anılan Celâleddin Mahallî, diğeri de irili ufaklı 600 civarında eser yazmış olan ve dinî ilimlerde otorite kabul edilen Celâleddin Suyutî.

Celâleyn için 20 yıl

Ömer Nasuhi Bilmen, bu kitapla ilgili şöyle der: “Tefsîru Celâleyn diye yâd olunan bu mübarek tefsir gayet muhtasar, müfîd bir eserdir.” Evet, bu kitap kısa, özlü ve kolay anlaşılır bir mahiyete sahiptir. Bu nedenle ilk yazıldığı dönemden bu yana çok basılmış, çok okunmuş ve hem halk hem ulemâ tarafından oldukça benimsenmiştir.

Yapılan tüm bu baskıları karşılaştırıp tahkîk eden bir profesör var, şimdilerde viraneye dönmüş Halep’te. 79 yaşında emekli bir profesör, Fahreddin Kabâve. Tam 20 yılını vermiş Celâleyn Tefsiri’ne. Mahalli ve Suyuti’nin dayandığı kaynakları incelemiş, hadisleri tahriç etmiş, tefsirde geçen rivayetleri değerlendirmeye tâbi tutmuş. Ve 20 yılın sonunda, bu tefsirin en yeni ve en sağlam neşirleri kabul edilen iki farklı versiyonunu yayınlamış. Biri genel okuyucu kitlesine yönelik, 663 sayfalık “kolaylaştırılmış”; diğeri ise daha çok bu ilimlerle uğraşanlara hitap eden, 2272 sayfalık “genişletilmiş” baskıdır.

Talebeler, uyanık olun!

Celâleyn Tefsiri ile ilgili böyle bir çalışmadan haberimiz oldu. Peki ya başka neler yapılıyor dünyada ilim adına? Neyi, ne kadar biliyoruz? Yurt dışında hangi kitaplar çıkıyor? Kimler, hangi çalışmaları yapıyor? Bunları takip etmekte fayda var. Sadece Türkiye’deki ilmî hareketliliği takip etmek, uluslar arası olmamızı engeller; bizi dar bir çerçeveye hapseder. Bu yüzden ey ilim talibi, dünyadan bîhaber olma!

Kaynak: Dünyabizim