R -Kompleks Etkisi

Neden bazen akıllı insanlar saçma seçimler yapar?

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra dünyadaki bir çok sosyal bilimcinin beynini bu konuyla ilgili bir soru kemiriyordu: Kant, Hegel, Schopenhauer gibi büyük filozofları, Goethe gibi büyük yazarları, Wagner gibi büyük bestecileri çıkarmış bir Alman ulusu, nasıl olur da Hitler gibi bir delinin peşinden gidip 20 milyondan fazla insanın ölmesine neden oldu?

Hitler “mühendis kafalı” olmalarıyla ünlü Almanlara ne yapmıştır? Mantıklı insanların mantıksızlaşmaya başlamasına neden olan neydi?

Uzun süren araştırmalarla cevabın bazı parçaları keşfedildi. Almanların beyninde R-Kompleks baskın hale getirilmişti. Peki bunun metodu neydi?

Sosyal psikoloji araştırmalarına göre, bir insanın beyninin R-kompleks seviyesine indirgemenin en iyi yollarından biri onu bir gruba dahil etmekti. İç bağları sıkı bir grup içinde, kişi aklı ihalesi yoluyla mantığını kullanmaktan vazgeçebiliyordu.

Bu amaçla kullanılan ikinci yol, kitleleri korku kültüründe yaşatmaktı. Eğer bir banka şubesinde havaya bir el ateş ederseniz, eğitim seviyeleri ne olursa olsun, oradaki herkesin beynini bir saniyede sürüngen seviyesine indirirsiniz! Aynı şekilde korkuya dayalı politik propaganda ile kitleler R-kompleks seviyesine indirilebiliyor.

Bu siyasi stratejide 3-D çok önemlidir:

Düşman göster,
Dayanışma duygusunu kışkırt,
Düşündürme!
Sürekli çatışma çıkar ki, taraftarların düşünemesinler! İnsanların mantığına değil içgüdülerine hitap et!

Kitleler bu tip liderlerde ne buluyorlar?
En önemli açıklamalardan biri özdeşlik kurma psikolojisiydi. Kendi hayatında yenik, ezik, kompleksli kişiler, bu tür gücü ve otoriteyi temsil eden liderler üzerinden, kendilerini ezen kocalarından, patronlarından, üst sınıftan intikam alıyorlardı.

R-komplekse hitap eden liderlerin en büyük sırrı, kendisini bir intikam aracı olarak sunmalarıydı. Kaybedenlere oynayarak kazanıyorlardı! Kimliklerini bir düşmana göre konumlandırıyorlardı. Mesajları hep şöyleydi: Ben de senin gibiyim ama senin olmadığın bir yerdeyim, bana güç ver nefret ettiğin herkesin canını okuyayım!

Bir toplum ne kadar az gelişmiş ise ilkel beyin (R-Kompleks) baskın karakterlerin, o kadar etkin olacağını tahmin edebiliriz.

Aynı şekilde, bir insan ne kadar çok kendini geliştirirse, R-Kompleks davranışlarını o oranda kontrol edebilecektir.

Aile ve grup içindeki çatışmaların geniş ölçekli bir versiyonu sosyal alanda görülür. İnsan beyninde olduğu gibi, toplumsal hayatta da bazen İlkel beyin ( R-Kompleks) hakim olur. Böyle dönemlerde Max Horkheimer’in deyişiyle kitlesel “akıl tutulması” yaşanır.

(Mümin Sekman’ın Her Şey Beyinde Başlar kitabından alıntıdır.)

Saygıyla

Kaynak: