Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “İçimizdeki Vahşi Atı Terbiye Edebilmeliyiz”

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan Mavera Eğitim ve Sağlık Vakfı tarafından düzenlenen “İyilik, ‘Ben’de Başlar!” konulu deneme yarışmasının ödül töreninde çarpıcı açıklamalarda bulundu. Herkesin içinde kontrolü ele geçirmeye çalışan kötücül bir parça olduğunu ifade eden Tarhan, “Hepimizin içinde kötücül bir parça var. Dini terminolojide bunun adı nefistir. Bu parçayı ıslah edemiyorsak vahşi bir atın kendi bildiğini okuması gibi bizi ele geçirir, kendi istekleri doğrultusunda yönetir. Eğer nefse patronluğumuzu kabul ettirirsek, o zaman bizi hayattaki hedefimize götüren bir at olur. Kendimizi iyilik yapmaya ikna etmemiz çok önemli, çünkü insan nefsi iyilik yapmak istemez. Özgürlük karşılıksız iyilik yapmayı kendine kabul ettirebilmek, içimizdeki vahşi atı terbiye edebilmektir.” dedi.

“Bu çağda iyinin ve iyiliğin yayılması için ödüllendirilmesi gerekiyor”

Mavera Eğitim ve Sağlık Vakfı tarafından düzenlenen “İyilik, ‘Ben’de Başlar!” konulu deneme yarışmasının sonuçlarını açıkladı. Ödül törenine katılan Prof. Dr. Nevzat Tarhan “İyilik Ben'de Başlar!" yarışmasının kapitalist tüketim çağında derin anlamlar içeren bir proje olduğuna dikkat çekti. Tarhan; “İsminden de anlaşılacağı üzere bu proje derin anlamlar barındıran ve çağrışımlar yapan bir konu. Mavera Vakfı Mehmet Akif Ersoy'un Asım'ın nesli hayalini gerçekleştirmek isteyen kişilerin bir araya geldiği; bunu yapmak için gençleri motive ettiği, hedefler koyduğu, birlikte projeler yaptığı çok kıymetli bir vakıf. Burada geleceğe yatırım yapılıyor. Bir Çin atasözü vardır; “Bir senelik varlık istiyorsanız, buğday ekin. On senelik varlık istiyorsanız, ağaç dikin. Yüz senelik varlık istiyorsanız, insan yetiştirin”. Uzun vadeli idealleri gerçekleştirmek için insan yetiştirmek gerekiyor. Atalarımızın güzel bir sözü vardır; “İnsanı mükâfatlandırmak, harekete geçirir.” İnsanı iki şey harekete geçirir; birisi ödül, diğeri cezadır. İnsanları ceza ile harekete geçirmek bu çağın yöntemi değil. Günümüzde küresel olarak hürriyet kutsanıyor, hürriyet ile beraber hızlı bir yaşantı var. Böyle bir dönemde ödül esas, ceza istisna olmalıdır. Benmerkezci ve çıkarcı bakış açısının hâkim olduğu çağımızda iyi davranışların ödüllendirilerek iyilerin ve iyiliğin önünün açılması gerekiyor. Bütün kutsal metinlerdeki ortak özelliklerinden biri iyilik yapmaktır. Rastgele iyilik yapmak, sessiz iyilik yapmak, hiçbir şey beklemeden iyilik yapmak gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

“Küresel sermayenin yetiştirdiği insan tipi dünyanın sonunu getirebilir”

Olması gerekenin tam aksine kapitalist sistemin benmerkezci, çıkarıcı insan tipi yetiştirdiğini aktaran Tarhan, iyiliğin en ummadık zamanlarda bile kişinin karşısına çıkacağını ifade etti. Tarhan; “Popüler kültür ve kapital sistem, benmerkezci ve çıkarcı insan tipi yetiştiriyor. Modern insan başarılı olmak ve kazanan tarafta olmak istiyorsa; zengin, güçlü ve ünlü olması gerektiğine inandırıldı. Bunları elde edebilmek için de acımasız olması gerektiğinin farkında. Bu öyle bir girdap ki tüm insanlığın sonunu getirebilir. Büyük medeniyetlerin çökme nedenlerine bakıldığında israf, zulüm ve yolsuzluğun had safhaya ulaştığı görülüyor. Böyle kötü özellikler artınca insanın değerleri yer değiştiriyor. Çağımızda da değerler yer değiştirmiş durumda. Sosyolojik değişimlerin sonuçları hemen değil zaman içerisinde ortaya çıkıyor. Gençler bu nedenle kısa vadeli kapital sistemin rüşvetçi ödülleri gibi görmesinler bunu. Bunlar manevi ticarettir. Ölümden sonrasına da yatırımdır bu. Sonuçta kimse bu dünyada kalıcı değil. O halde Tolstoy'un da söylediği gibi, ölümün değiştiremeyeceği bir anlam aramamız elzem.” şeklinde konuştu.

“İçimizdeki Vahşi Atı Terbiye Edebilmeliyiz”

“İyilik, ‘Ben’de Başlar!” projesiyle iyiliği ilk olarak kişinin kendisinin başlatması gerektiğini ifade ettiğini aktaran Tarhan, kişinin iyilik yapmak için kendini ikna etmesi gerektiğini vurguladı. Tarhan; “İyilik, ‘Ben’de Başlar! Projesi bana bir hadis-i şerifi hatırlattı. Resulü Ekrem Bedir’den dönerken, “Küçük cihat bitti, büyük cihat başladı.” diyor. Sahabe; “Nedir ey Allah’ın Resulü büyük cihat?” diye sorunca “Büyük cihat nefisle cihattır.” diyor. Yani aslında hepimizin içinde bir kötücül parça var. Psikiyatride kötücül parça diyoruz ama dini terminolojide bunun adı nefistir. Bu parçayı ıslah edemiyorsak, terbiye edemiyorsak bu vahşi atın söz dinlememesi ve kendi bildiğini okuması gibi bizi ele geçirir, kendi istekleri doğrultusunda yönetir. Eğer nefse patronluğumuzu kabul ettirirsek, o zaman bizi hayattaki hedefimize götüren bir at olur. Bu zaman nefislerin müthiş bir şekilde önünün açıldığı bir zaman. İnsanlık tarihinde hiçbir zaman nefisler bu kadar şımarmamıştı. Bu çağda insanın iyilik yapması, dünyayı değiştirmek için önce kendinden başlaması çok önemli. İyilik benden başlar derken kişi bunu ilk olarak kendime öğretmem lazım anlamında konuya yaklaşmalı. Kendimizi iyilik yapmaya ikna etmemiz çok önemli, çünkü insan nefsi iyilik yapmak istemez. Asıl özgürlük insanın kendini, arzu ve dürtülerini kontrol edebilmesidir. Karşılıksız iyilik yapmayı kendine kabul ettirebilmek, içimizdeki vahşi atı terbiye edebilmek gerekiyor. Asıl özgürlük, arzu ve dürtülerinden özgür olmaktır.” dedi.

“Güven bir para birimi gibidir zor kazanılır”

Hayata başlarken verilen sermayelerin iyi değerlendirilmesi gerektiğini ifade eden Tarhan, en önemli değerin ise güven olduğunu aktardı. Tarhan; “Hayata başlarken ilahi irade bize üç önemli sermaye vermiş. Birincisi emek yani emekle çalışarak elde etmek. İkincisi, ömür sermayesi. Üçüncüsü ise sosyal sermaye, çevre edinebilmek. Nasıl paranız olduğunda planlayarak harcıyorsanız bu 3 sermaye de adeta para birimi gibi çok değerli. Diğer önemli bir para birimi de güven duygusudur. Güven yıllar içinde oluşur ama bir anda da gidebilir. Ama güveni olan, güven uyandıran bir iş adamının sözü senettir. Bunun adı güven sermayesidir. Hedefimizde güven uyandıran bir insan olmak varsa eğer; açık, şeffaf, dürüst olacak, yalan söylemeyecek ve çıkarcı olmayacağız. İyi insan olmak bu duygularla sağlanır.” dedi.

“Milli eğitim sistemi kapitalist değerlere uygun çıkarcı insan modeli yetiştiriyor”

Milli Eğitim sistemimizin milli değil küresel değerlere uygun vatandaş yetiştirdiğini ifade eden Tarhan, geleceğe yatırım yapılacaksa bir an önce milli eğitim modeline geçiş yapılması gerektiğini aktardı. Tarhan; “Milli Eğitim sistemimiz maalesef milli değil. Ben milli eğitim sistemi değil, ulusal eğitim sistemi olarak tanımlıyorum. Çünkü eğitim sistemimizin milli tarafı yok. Şu anda tam bir küresel vatandaş yetiştiriyor. Kapitalist, sadece kendi çıkarını düşünen bir insan tipini yetiştiren bir eğitim sistemimiz var. Bu eğitim sistemi içerisinde yetişen insan tipiyle biz geleceği yakalayamayız. Bu durdurulmaz bir sel gibi önüne kattığını alıp götürüyor. Biz elimizden geldiği kadar kurtarabildiklerimizi kurtarmaya çalışacağız. Günümüzde aile bağları zayıfladığından bu değerler aile de öğrenilemiyor. Sosyal medya kapitalist insan modelinin her geçen gün yayılmasına neden oluyor. Bizlere düşen ise daha çok çalışmak.” ifadelerinde bulundu.

Ödül töreni derece giren öğrencilere hediyelerin takdim edilmesi ve toplu fotoğraf çekiminin ardından sona erdi.

Ayrıca ödül töreninde Prof. Dr. Nevzat Tarhan “İyilik, ‘Ben’de Başlar!” konulu deneme yarışmasında derece giren tüm öğrencilere "Bilinçli Genç Olmak" adlı kitabını hediye etti.

nevzattarhan.com