Koyunsağan: “Engelli Bireyler Ayrıcalık Değil Haklarını Talep Ediyor”

Sabancı Vakfı Genel Müdürü Zerrin Koyunsağan, 3 Aralık tarihinin Birleşmiş Milletler tarafından Dünya Engelliler Günü olarak ilan edilmesinin üzerinden 25 yıl geçtiğini hatırlatarak; engelli bireylerin ayrıcalık değil haklarını talep ettiğini vurguladı.

Engelli bireylerin pek çok alanda eşitsizliklerle karşı karşıya kaldığını ve bu eşitsizliklerin nedeninin kendilerine tanınan haklardan yararlanamamaları olduğunu belirten Koyunsağan,

”Maalesef ülkemizde engelli bireylerin sayısı ve hangi haklardan ne kadar yararlandıkları ile ilgili net verilerden söz etmek mümkün değil. Yine de var olan veriler erişimde eşitsizlik yaşandığını ortaya koymaya yetiyor. Örneğin, eğitim her birey için en temel haklardan biri olmasına rağmen Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü’nün Küresel Eğitim İzleme Raporu’na göre Türkiye’de 18-24 yaş arasındaki engelli gençlerin yüzde 60’ı okuldan erken ayrılıyor, yani her 5 engelli bireyden 3’ü eğitimini tamamlayamıyor. Yaklaşık 8,5 milyon olan engelli nüfusunun sadece 1,8 milyonu istihdam ediliyor, bir başka deyişle her 5 engelli bireyden 4’ü işsiz kalıyor” dedi.

Koyunsağan, “Esas sorun, engelli bireylerin eğitim ya da istihdam hakkına sahip olmaması değil; var olan bu haklarına erişimlerinin kısıtlı olmasıdır. Binaların, ulaşımın, eğitim materyallerinin engelli bireyler için tasarlanmaması; engelli bireylerin önüne engel koymak anlamına gelir. Dolayısıyla engelleri kaldırmak için çözümü ‘erişimde eşitlik’kavramında aramak gerekiyor” diye konuştu.

Erişim olanakları artınca üniversite sınavına başvuru 2 katına çıktı

Erişimde yeterli olanaklar sağlandığında engellerin birer birer ortadan kalktığını belirten Koyunsağan, “Engelli bireylerin haklarının bilincinde olması ve toplumda engellilerle ilgili farkındalığın artması pek çok alanda güzel gelişmeler sağlıyor. Örneğin, engelli öğrencilerin haklarının farkında bireyler olarak taleplerini dile getirmesi ile hem ders materyallerine hem de eğitim kurumlarına erişimleri önemli ölçüde arttı. Bu alandaki çalışmalar ve artan toplumsal farkındalık sayesinde de üniversite sınavına başvuran engelli öğrenci sayısının 2014 - 2017 yılları arasında neredeyse 2 katına çıktığını görüyoruz.

Biz de Sabancı Vakfı olarak, Eğitimde Görme Engelliler Derneği ile birlikte hayata geçirdiğimiz Engelli Üniversite Öğrencileri İnisiyatifi sayesinde engellerin ortadan kalkmasında erişimin nasıl kilit bir role sahip olduğunu bir kez daha gördük. Pek çok üniversitenin fiziksel koşulları iyileştirildi; bedensel engelli gençler yenilenen asansör sayesinde kütüphaneye erişirken, görme engelli gençler kabartma yazıcılar sayesinde akademik kaynaklara ulaşmaya başladı. Hem projenin sonuçlarından hem de proje sonunda engelsiz bir üniversite için hazırlanan öneriler kitabıyla bu alanda rehberlik edecek bir kaynağa imza atmaktan mutluluk duyuyoruz” dedi.