İrfan Küçükköy: Mücadele Birliğinin Erzurum’da İlkleri

İrfan Küçükköy, sosyal medya hesabından, 'Mücadele Birliğinin Erzurum’da İlkleri' ile ilgili bilgilendirme yaptı:

1960 sonrası öğrenci/sağ-sol olayları giderek büyürken, toplumsal yapımızı fena halde etkilemekteydi. İşte o yıllarda Konya’da kurulan Afyon ve İstanbul Mücadele Birliği, gelişen ve değişen sosyokültürel ve sosyoekonomik yapıdan etkilenerek kısa zamanda yurt sathına dağılmış, gelişmiş ve büyümüştür. O yıllarda Mücadelecilerin teşkilatlandığı illerden biri de Erzurum olmuştur.

Mücadelecilerin Erzurum'da tam dernek faaliyetlerini başlattığı tarihi 1969 yazıdır. İlk teşkilatlanmayı yapan, Çapa Yüksek Öğretmen okulunda okuyan Ilıcalı Erol Altaca’dır. Altaca, gerekli teşkilatlanma bilgisini İstanbul’da öğrenciyken almış, yine 1968 yılının son aylarında Mücadele Birliğine Yavuz Aslan Argun’u tanıyarak katılan Erhan Karazlı, önce Argun ve sonra Ahmet Taşgetiren ile yürüttüğü eğitimini tamamlamış, yaz tatilinde Altaca ile birlikte Erzurum'a dönmüşler, Erol Altaca'ya teşkilatı kurması için görev verilmiş, Karazlı ile çalışarak 1969 yazında Mücadele Birliğinin Erzurum'da kurulması için gereken çalışmalar başlatılmıştır.

Adana İmam Hatip mezunu olan Osman Karataş'ın "Erzurum Yüksek İslam Enstitüsünü" kazanıp Erzurum'a gelmesiyle Mücadele birliği faaliyetleri iyice oturmaya başlamıştı. Güz döneminde Erhan Karazlı ve Erol Altaca İstanbul'a dönerken Osman Karataş ekibi oluşturarak çalışmaları hızlandırmış, Adanalı ve Yüksek İslam Enstitüsü mezunu Mustafa Avcı, mes’ul olarak Erzurum'a gönderilmiş, 1970 yılında Ankara'dan gelen tıp fakültesi öğrencisi Hamdi Kalyoncu'nun katılmasıyla Ateş Palas Otelinin bir odasında faaliyetlerine devam etmişlerdir. Böylece Erzurum'da "İlim ve Kültür Derneği" kurularak teşkilatlanmamış oldu. Bundan sonra Erzurum mes’ulü olarak Adanalı Mustafa Avcı görevlendirilmiş, yanında Hamdi Kalyoncu, Osman Karataş, İlyas Şirin gibi teşkilatçıların el birliği ile Erzurum Sancağı resmen faaliyetine başlamış oluyordu.

İstanbul'da okuyan Arslan Polat, Kazım Keleş gibi genç öğrenciler yazları Erzurum'daki çalışmalara katkı sunmaya devam etmiş, Cevat Gerni, Necati Küçükdumlu, Ahmet Akbaş, Eyüp Akbaş, Ahmet Toğa, Fahrettin Tivnikli, Kasım Kula, Mustafa Ertek, Zeki Kotan şehirdeki teşkilatlanmada öne çıkan isimler olmuştu. Bu arada, Yapı Sanat okuluna atanan Gaziantepli Mehmet Çetiner, Eskişehirli Süleyman Şişman ile Endüstri Meslek Lisesine atanan Tesviye Teknik öğretmeni Tokatlı Mehmet Kısa’nın Erzurum'a gelmeleriyle teşkilatta fikri zenginlik artmış, Afyonlu Dr. Ahmet Özçalışkan, Dr. Sait Yıldırımak, Dr. Tahsin Öztürk gibi doktorların gayretleri Mücadele Biriliği Erzurum Sancağını Erzurum’da daha itibarlı ve etkili bir konuma gelmiştir. Cumhuriyet Caddesi, Sudamı Çıkmazı’ndaki tarihi bir konağı kiralayan gençler, buradaki salonu seminer salonu yapmış, tahta sandalyelerde özellikle Cumartesi ve Pazar günleri milli ve manevi konularda seminer ve konferanslara devam etmek suretiyle mücadeleci gençlerin sayısını hızla artırmışlardır.

İlim ve Kültür Derneği Tiyatro kolu Yusuf Ziya Özkan nezaretinde özellikle 12 Mart Erzurum'un Kurtuluş gecelerinde sahneye koydukları "Sancaklar düşmeyecek, Vatan Böyle kurtulur" adlı oyunları Halk Eğitim Salonunda sahneleyerek insanlara muhteşem Milli duygu yaşatmışlar, Ağrı Eleşkirt , Erzurum Aşkale'de sahneleyerek ilçe insanlarına milli duyguları yaşatmışlardı.

1971 yılında Arı Sinemasının pasajında kurulmuş olan Aziziye Kitabevi 1974 yılında derneğe yakın bir yere taşınmıştı. Mehmet Merti, Iğdırlı Hatem Ötgün kitap evinin çalıştırılmasında uzun zaman görev yapmış, kendisine Süleyman Yekeler ve diğer arkadaşlar yardım etmiştir. Yeniden Milli Mücadele mecmuası ve Otağ Yayınlarının kitapları satılmaya başlanmış, 12 Mart Erzurumun Kurtuluş gününe hasredilmiş Aziziye dergisi 7 sayı yayınlanmış, böylece geniş kitlelere ulaşılmaya çalışılmıştır. Cuma günleri Erzurum Camileri önünde yapılan mecmua satışları birer miting havasında geçmişti. 1975 yıllarında Aliravi Caddesinde Kurulan Sanat Edebiyat ve Tiyatro Derneği(SET-DER) çeşitli tiyatro etkinlikleriyle şehrin kültür hayatına katkı sağlıyordu. Yine aynı yıllarda Dadaş öğrenci yurdu, Yoncalık civarında kurularak öğrencilerin yurt ihtiyacı karşılanmaya çalışılmış, keza Dadaş Kuran Kursu kurularak yurt bünyesinde yüzlerce insana Kuran-ı Kerim öğrenip okumasına vesile olmuştur.

Bayrak Gazetesi çıkınca İlim Kültür Derneği'nin bir odası gazeteye tahsis edilmiş fotoğraf banyosu, haber tasnifi gibi işleri burada yürütülmüş bu işler Mahmut Dündar, Musa İşleyen Nurettin Lüleci ve Mustafa Özcan arkadaşlarımız yürütmüşlerdi.

Başta Erzurum Doğu Fuarı olmak üzere diğer fuarlara Aziziye Kitap evininin reyonları açılarak kültürel faaliyetler sergilenmiş, 1977’de Mustafa Avcı, ticarete de atılıp kitabevinin yanındaki kuru temizleme işini devralmış, 1978 yılında Çağlayan Gıda adında bir market açılarak ticari Faaliyetler sürdürülmüş, Kemal Dalgın, İzzet Duman, Hüsnü Çatal bu faaliyetin sorumluluğunu üstlenmişlerdi.

1978 yılına gelindiğinde ekip zengin bilgilerle donanırken kalitede yükseliyordu. Öyle ki onlarca genç öğrenci, İnkılap İlmi, İlmi Sağ, Kadroların Vazifeleri, Milli Mücadelemizin Stratejisi adlı çalışmaları tamamlıyor, her biri birer teşkilatçı oluyordu.

70’li yılların ortalarında genç profili çeşitli fakülte, yüksekokul ve liselere yayılmış geniş bir yelpaze oluşturuyordu. Üniversitede teşkilatçılığıyla öne çıkanlardan lise ve dengi okullara sorumlu tayin ediliyordu.

Ayrıca, Çimento Fabrikasında Sendika başkanlığı yapan Mehmet Oy, İstanbul'dan gelen Mühendis Ali Kımışoğlu, Aslan Polat, Mimar Ziya Amil ve Mimar Süreyya Polat DLİ(Aşkale Kömür)’den Kazım Keleş 1980 öncesi Yeniden Milli Mücadele içinde yer alıp Erzurum teşkilatında gençlere yol gösteren ve iş hayatına atılmış kimselerdi.

Sancak bir ara spor alanıyla da ilgilenmek üzere 3 Temmuz Spor Kulübü çalışmalarını desteklemiş, Ziya Amil, Hüseyin Öz, Süreyya Polat’ın başkanlığında gençliğe futbol ve Voleybolda ayrı bir heyecan yaşatmıştır.

Irmağın yukarı mecralarından aka aka durulup orta mecrada biraz daha sakinleşen sular misali bu gençlik, 12 Eylül 1980 darbesiyle dernek faaliyetleri durdurulmuş olduğundan atandıkları çeşitli görev veya işlere girişip yurdun dört bir tarafına dağılan bu yiğit insanlar gittikleri yerlerde ya yalnız başına kalıp teşkilattan koptular, ya mesleklerinde çalışırken teşkilatla bağlarını kopardılar veya bir kısmı da 1984 yılında kurulan Islahatçı Demokrasi Partisinde kalarak siyasi hayata atıldılar. Uğradıkları pek çok mağduriyete, engellemelere karşılık guruptan kopmadılar. 91'de yapılan ittifak YMM'ye çok zarar verdi. İnsanların bir bölümü Refah partisine, Bir kısmı BBP'ye geçerken bir bölümü şimdilerde devam eden Millet Partisinde (merkeze bağlı olarak) faaliyetlerini yürütmektedirler. 2002 sonrasında ise kurulan AKP'ye geçerek burada siyaset çalışmalarını sürdürenler dahi olmuştur.

Sonuç itibariyle yukarıda adı geçen o zamanın gençleri şimdinin ya orta-ileri yaşlıları kendilerini “Mücadele Birliği”nin birer neferi olarak görmektedirler. Diğer illerde olduğu gibi Erzurum sancağı erleri de o yılların kazanımları arasında; kitap okuma, sanat faaliyetlerinde kendini ifade etme, gençlik heyecanını anarşik olaylara bulaşmadan yaşama gibi avantajlara sahip olarak yetiştiler. Bugün bu insanlar, inancını kavileştirme, kültürünü zenginleştirme ve daha birçok birikimle kişiliğini geliştirme ve nihayet vatan millet sevgisi ile donanmış birer aydın olma yolunda YMM’nin katkılarını hemen her durumda dile getirmeyi bir minnet borcu olarak telakki etmektedirler. Yeni nesillere bu kültürü aktarmada çok başarılı olmasalar da Erzurum’da bir döneme imzasını atan bu yiğitlerdir.

yazının devamı..