Adana Ulu Camii'nin kayıp çinileri Londra'dan çıktı

Adana Ulu Camii'nden çalınan 500 yıllık 223 karo İznik çinisinden 2'si, müzayede kataloğunda tespit edildi. Türkiye, 500 yıllık tarihi çinilerin satışını sessiz sedasız yaptığı bir operasyonla durdurdu. Türkiye, hem Interpol kanalıyla eserlerin iadesi için çalışma başlattı, hem de Sotheby's Müzayede Evi'nden eserin iadesini istedi.

Londra'da Sotheby’s Müzayede Evi tarafından 31 Mart 2021 tarihinde düzenlenen ‘Art of the Islamic World&India’ isimli müzayede Kanuni Sultan Süleyman’a ait tablo ile gündeme geldi. Ancak aynı müzayedede Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı sesiz sedasız bir operasyona imza attı. Tam 19 yıl önce Adana Ulu Camii’nden çalınan 223 karo çiniden ikisinin izine dedektif gibi iz sürülerek Londra’daki müzayedede rastlandı. 

Londra’da 31 Mart’ta yapılan müzayededen yaklaşık bir ay önce Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanları kataloğu incelemeye aldı. Katalogda 115 lot numarası ile 2 adet İznik çinisinin de satışa sunulduğu tespit edildi. Çinilerin Türkiye’de nereden çalınmış olabileceği ihtimali üzerine araştırma başlatıldı. Çiniler 6 Aralık 2002’de Adana Ulu Camii’de gerçekleşen soygundaki çiniler ile benzerlik gösteriyordu.

Interpol Devrede

Sotheby’s Müzayede Evi tarafından satışa konan çini karolar 25.8 cm ile 25.6 cm ölçülerindeydi. 115 Lot numarası ile satışa çıkarılan çini karoların ölçüleri Türkiye’nin Interpol’e bildirdiği çalıntı çini karoların ölçüleri ile neredeyse bire bir aynıydı. Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanları satışa sunulan çinilerin bu soyguna ait çiniler olduğunu bilimsel raporlar ile ispat etti. Interpol kayıtları ile birlikte durumu Dışişleri Bakanlığı’na rapor etti. Londra Büyükelçiliği İngiliz polisi ile temas kurdu. Eldeki belge, fotoğraf ve raporlarla eserlerin Türkiye’den çalındığı söylendi.

Müzayede evi bunun üzerine katalogda yer verdiği 2 çini karoyu satıştan çekti. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı, Interpol kanalıyla da eserlerin Türkiye’ye iadesi için çalışmalarını sürdürüyor. Eğer eserler iade edilmezse Türkiye hukuki yollara başvuracak.

512 Yıllık Tarih

Adana'nın Seyhan ilçesindeki Ulu Camii’nin yapımına Ramazanoğlu Halil Bey tarafından 1509’da başlandı. Halil Bey’in ölümü üzerine oğlu Piri Mehmet Paşa tarafından 1541 yılında tarihi yapı tamamlandı. Caminin mimarisi Selçuklu ve Memluk üsluplarını taşıyor. Duvarları siyah beyaz mermer taşlarla bezeli olan caminin batı ve doğu cepheli birer kapısı bulunuyor. 16’ncı yüzyıldan kalma çinileri ile meşhur olan caminin duvarlarındaki çiniler beyaz zemin üzerine lacivert, firuze ve mercan kırmızısı renklerden oluşuyor. Bitki motifleri ile süslenen 16 ve 17’nci yüzyıllara ait eserler, Osmanlı çini sanatının İznik ve Kütahya’da yapılmış en olgun ve en güzel örneklerini teşkil ediyor. Çiniler aynı zamanda 18’inci yüzyıla ait soluk ve gri renkli geç devir çinilerini de ihtiva ediyor.