Yıldız: Kuzey Irak'a kayıtsız kalamayız!

Kuzey Irak ile enerji alanında yapılan işbirliğinden hoşnutsuz çevrelerin tavrı sorulan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız "Türkiye'nin kendi çıkarlarını düşünmesinden daha doğru ve tabii ne olabilir. Bazı ülkeler bundan hoşlanmayabilirler." dedi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Kuzey Irak'la enerji işbirliği konusunda ''Türkiye'nin kendi çıkarlarını düşünmesinden daha doğru ve tabii ne olabilir. Bazı ülkeler bundan hoşlanmayabilirler. Ama biz onların gönüllerini yapmak için uğraşmayız. Türkiye enerji alanındaki atılımlarına devam edecekse komşusuna, kardeş ülkesine kayıtsız kalamaz'' dedi.

Yıldız, Kanal 24'ün Ankara Özel temsilcisi Yaşar Taşkın Koç'un sorularını yanıtladı.

Kuzey Irak ile enerji işbirliğinin sorulması üzerine, her yaptıkları işten herkesin hoşlanmasının mümkün olmadığını ve bunu beklemediklerini ifade eden Yıldız, uluslararası dengeleri de dikkate alarak bu yaptıkları işin Türkiye'ye fayda getirip getirmediğinin önemli olduğunu belirtti.

Yıldız, bütün ülkelerin kendi çıkarlarını düşündüklerini dile getirerek, şunları kaydetti:

''Türkiye'nin kendi çıkarlarını düşünmesinden daha doğru ve tabii ne olabilir. Bazı ülkeler bundan hoşlanmayabilirler. Ama biz onların gönüllerini yapmak için uğraşmayız. Biz uluslararası ilişkileri bilen ve buna nezaket gösteren, dünya nasıl gidiyor, nasıl geliyor bunları gözlemleyen ama kendi çıkarlarını koruyan bir ülkeyiz. AK Parti iktidarının önceliği vatandaşlarıdır.

Eğer vatandaşlarıyla alakalı bir menfaati varsa Türkiye bunu kullanmak ister. Asıl bize şunun söylenmesi lazım. 'Siz neden gidip Venezuela'da, Kolombiya'da iş yapmaya kalkıyorsunuz da, burnunuzun dibindeki Irak'la iş yapmıyorsunuz?', bize bunun sorulması lazım. Muhalefetin bize bunu sorması lazım. İbretle izliyorum. 'Siz Irak'ta ne yapıyorsunuz?' diye soruyor. 'Irak'ta ne yapmıyorsun?' diye sorman lazım.

Türkiye enerji alanındaki atılımlarına devam edecekse komşusuna, kardeş ülkesine kayıtsız kalamaz. Biz 2 yıl önce 25 milyar dolarlık iş aldık. TPAO'nun hissesine 5,5 milyar dolara yakın bir pay düşüyor. Ve biz bu parayı harcamaya başladık şimdi. Kimse bize 'Irak'ta siz 5-6 milyar dolarlık iş aldınız, bravo size' demedi. Muhalefeti kastediyorum.

Şimdi biz diyoruz ki, Kuzey Irak'ta da bazı projelere kayıtsız kalmamamız lazım. Irak bir bütünse, kuzeyi güneyi doğusu batısı fark etmiyorsa, ki öyle ve buradan oluşacak tüm gelirler Irak'ın tamamına geliyorsa, bunda ne yanlışlık var. Biz Irak'taki kardeşlerimize, merkezi yönetime de bunu söylüyoruz. Siz Irak'ın normalleşmesini istemiyor musunuz? Irak'ın gelirlerinin artması ile bu normalleşmenin olacağını söylemiyor musunuz? Bizde bunu savunuyoruz. Türkiye bir hukuk devleti. Türkiye yaptığı işlerde hem uluslar arası hukuka hemde kendi hukukuna saygılıdır.''

İran'a yaptırımlar

Bakan Yıldız, İran'a yaptırımlarla ilgili bir soruyu da yanıtlayarak, bu yaptırımlardan en az etkilenecek ülkenin Türkiye olduğunu bildirdi.

OECD ülkeleri arasında İran'a komşu ülke olan Türkiye'nin bulunduğuna dikkati çeken Yıldız, Bazı Avrupa ülkelerini bize örnek gösteriyorlar. Biz o ülkelerin doğru örnek olmadıklarını söylüyoruz. Bir ülkenin petrol tedarikinin yüzde 2 yada 3'ü İran tarafından karşılanıyorsa 'ben bunu sıfırlayacağım' diyor. Biz petrol tedarikimizin zaman zaman yüzde 40-50'sini İran'dan karşılıyorsak, bize aynı cümlelerin kullanılmaması lazım. Nitekim bu makul karşılanıyor. İran'la ticaretimizden memnunuz'' dedi.

Yıldız, doğalgazda da tedarikin yüzde 20'sini İran'dan sağlandığını belirterek, problem getirenin çözümü de yanında getirmesi gerektiğini ifade etti.

Öncelikle vatandaşların ihtiyacının karşılanması gerektiğine dikkati çeken Yıldız, ''Biz kış gününde İran'dan doğalgaz alamıyoruz, sizi soğukta bıraktık diyemem'' ifadesini kullandı.

Doğu ve Güneydoğu'da doğalgaz dağıtımı

Yıldız, Bakanlar Kurulu'nda enerji ile ilgili bir gündem olup olmadığının sorulması üzerine de şunları kaydetti:

''Resmi gündem maddeleri arasında bulunmamasına rağmen doğalgaz, özel sektör aracılığıyla şehirlere götürülüyor. Ancak çok fizıbıl olmayan yerler var. Hakkari, Ağrı, Iğdır gibi yerlerde, özel sektör buralara teklif vermeli. Özel sektör teklif vermedi diye biz de buralara kayıtsız kalamayız.

Özellikle Doğu ve Güneydoğu'da 7-8 il ve bazı ilçelere doğalgaz dağıtımına özel sektör rağbet etmiyorsa, bu hizmetin kamu eliyle götürülmesini sağlayacak bir yapıyı kurguluyoruz. Kısmen model değişikliğine gidip Bakanlar Kurulu'na bunu sunacağız. 3 defa ihale edilip de teklif gelmeyen illerimiz oldu.

Bunlar bizim stratejik projelerimiz. Genellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde. 120 kilometre, 150 kilometre doğalgaz boru hattı yapıp da, onun arkasında doğalgazın çok az kullanılacağı illerimiz var. Ama biz, buna rağmen sosyal devlet anlayışı içerisinde bu hizmeti götürmemiz lazım.''

Yurtdışı ziyaretleri

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile yaptıkları yurtdışı ziyaretlerini de değerlendiren Yıldız, enerjinin ana gündem maddelerinden biri olduğunu ifade etti.

Özellikle Çek Cumhuriyeti'nde teknik birikimin çok fazla olduğuna dikkati çeken Yıldız, buranın pazarlarının çok tıkanmış durumda olduğunu söyledi.

Yıldız, Türkiye'nin kömürle alakalı bir atılım içerisinde olduğunu bildiklerine işaret ederek, ''Bizim 17 bin megavat civarında kömürden kuracağımız güç var. Onlar bize bir model teklif ettiler. 'Santralların tamamıyla alakalı bir rehabilitasyon yapalım' dediler. Eski santrallerin rehabilitasyonu ve yeni santrallerin kurulması ile ilgili bir teklif var ortada. Özelleştirme sürecinde olan ve olmayanlarla ilgili bu hafta içinde bir toplantı yapıp değerlendireceğiz'' ifadesini kullandı.

Bakanlık olarak çevreye rağmen bir iş yapmayacaklarını belirten Yıldız, Türkiye'yi kirletecek herhangi bir projeye izin vermeyeceklerinin altını çizdi.

Yıldız, dünyada yılda 7 milyar ton kömür tüketildiğine dikkati çekerek, Türkiye'nin rezervinin 12-13 milyar ton olduğunu vurguladı.

''Biz Türkiye'nin rezervinin tamamını tüketseydik, 1,5 yılda dünya bu kadar kirlenecekti'' diyen Yıldız, yeni kömür teknolojilerinin olduğunu, baca gazı sistemlerine çok önem verdiklerini ve sonuçta bunun Türkiye'nin yerli kaynağı olduğunu dile getirdi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, perşembe günü Türkiye Petrolleri AO (TPAO) olarak Shell ile 350 milyon dolarlık petrol ve doğalgaz arama faaliyetini esas alacak anlaşma imzalayacaklarını bildirdi.

Bakan Yıldız, Kanal 24'te Ankara Özel temsilcisi Yaşar Taşkın Koç'un sorularını yanıtladı.

Petrol aramalarına ilişkin bir soruyu yanıtlayan Yıldız, Karadeniz'de yeni projeler geliştirileceğini söylediğini hatırlattı.

Perşembe günü TPAO olarak Shell ile 350 milyon dolarlık petrol ve doğalgaz arama faaliyetini esas alacak anlaşma imzalayacaklarına ifade eden Yıldız, bunu düzenlenecek törenle kamuoyuyla paylaşacaklarını açıkladı.

Yıldız, Karadeniz'de doğalgaza rastlandığını, yakın bölgelerde de çalışılacağını belirterek, ''Suudi Arabistan gibi bir ülke değiliz biz, petrol ve doğalgaz kaynakları açısından. Ama her ülkenin kendi avantaj ve dezavantajlarını hesap edip ona göre davranılması gerek. Çok iyi noktaya geleceğiz çünkü arama faaliyetlerini 10 yıllık AK Parti iktidarında 13,5 katına çıkardık. Bu çok önemli'' ifadesini kullandı.

''TANAP ile kimsenin beklemediği bir çıkış yapmış olduk''

Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) ile ilgili bir soruyu yanıtlayan Yıldız, Türkiye'nin NABUCCO'nun ortağı olduğunu, Ancak Avrupalı ortakların farklı angajmanlara girerek, Nabucco ile alakalı bir türlü sonuca varamadıklarını ifade etti.

Yıldız, bu projede Türkiye'nin 6 ortaktan biri olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:

''Baktık çok mesafe katetmiyor. Azeri kardeşlerimizle alternatif bir çözüm olarak TANAP'ı ürettik. Avrupa'ya gidecek 3 bin kilometrelik boru hattının 2 bin kilometresi Türkiye'de. Öncelikle biz Türkiye kısmını halledelim dedik. Avrupa'nın kuzeyine mi gidecek, güneyine mi gidecek, bu konu ikinci planda kalsın.

Türkiye bu konuda üzerine düşen yükümlülükleri Avrupa ülkelerinden daha hızlı bir şekilde yerine getirdi. 2 kilometre eninde bin 800 kilometre boyunda bir hat düşünün. Çevreye duyarlı olmak için biz bu 2 kilometreyi 500 metreye indiriyoruz.

Şu sıralar TANAP'ın güzergahı belirleniyor. Bizim diğer petrol ve doğalgaz boru hatlarımıza paralel gidecek şekilde yapacağız. Hem Türkiye'nin hem de Avrupa'nın ihtiyacını karşılayacak. Avrupa'da bu çok yankı buldu. Kendilerinin atamadığı adımı Türkiye atmış oldu. TANAP ile kimsenin beklemediği bir çıkış yapmış olduk.''

''Güveniyorsanız gelin diyoruz''

Bakan Yıldız, kömür ile ilgili yatırımları da değerlendirerek, ''2023 yılına kadar kömür rezervleriyle ilgili ya inşa halinde olmamız yada işletme halinde olması lazım'' dedi.

Buna ilişkin 10 yıllık planlarının olduğunu ifade eden Yıldız, Konya'da 1,8 milyar ton civarında kömür rezervi tespit edildiğini kaydetti.

Yıldız, Türkiye'nin sürdürülebilir siyasi istikrarıyla sadece kendine değil etrafına da güven veren bir ülke olduğunun altını çizerek, bunun en fazla kaymağının enerji sektöründe yendiğini belirtti.

Afşin Elbistan Bölgesi'nde Birleşik Arap Emirlikleri ile hazine garantisi olmadan bir anlaşmanın bulunduğuna dikkati çeken Yıldız, bu ülkede 10 yıl önce 150 milyon dolar için hazine garantisi istendiğini, şimdi 22 milyar dolar harcanacağını, ancak hazine garantisinin olmadığını belirtti.

Yıldız, Rusya'yla yapılan nükleer santral çalışmalarında da hazine garantisi vermediklerinin altını çizerek, ''Güveniyorsanız gelin diyoruz. 3-4 ülke bir talepleri olmadığını söyledi. Bu önemli bir gösterge'' dedi.

''Özelleştirmelerde Şubat ayında iyi performans bekliyoruz''

Bakan Yıldız, 19 Şubatta Ayedaş, Vangölü, Dicle, Toroslar elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirme ihalelerinin yapılacağına dikkati çekerek, özelleştirmelerde Şubat ayında iyi performans beklediklerini ifade etti.

Yıldız, konuya ilişkin şunları kaydetti:

''Geçen hafta Kangal Sivas 453 MWh santrali, 1 milyar dolara yakın. Rakamdan memnunuz. Buna Özelleştirme Yüksek Kurulu karar verecek. 2012 yılında yaklaşık 12-13 milyar dolarlık özelleştirme gelirinin yarısından fazlasını enerji sektöründen elde ettik. İhalelerle elde ettik.

Buna devam etmemiz lazım. Enerji sektörü Türkiye'nin bizden önceki borçlanmalarının faizlerini bir an önce kapatacak yapıyı kendi sektörüne düşen yapıyı karşılamış olacak. Enerji sektörüyle alakalı gelişmeleri buradan elde ettiği finansmanla beraber yapmış olacak.''

Nükleer santral ile ilgili bir soruyu da yanıtlayan Yıldız, ''Nükleer santralde Çek'ler santral yapalım diye gelmeyecekler, sadece işletimi ile alakalı talepleri var'' dedi.

Yıldız, hizmet ile alakalı teklif vermek istediklerine dikkati çekerek, bu teknolojinin asıl sahiplerinin, Japonlar, Çinler, Fransızlar, Amerikalılar, Ruslar, Kanadalılar olduğunu belirtti.

Güney Kore de dahil olmak üzere bu ülkelerden dördüyle bu sürecin sonuna gelindiğini belirten Yıldız, ''Geçen ay da bunu söylemiştim. Biz sona doğru geldikçe firmalar tekliflerini daha hassas bir şekilde bize getiriyorlar. Ve rekabet daha da artıyor. Son bir ayda bir buçuk ayda A ülkesi önde derken B ülkesi öne geçiyor'' dedi.

Yıldız, elektrik enerjisine ilişkin şunları kaydetti:

''Elektriğin borsası oluşmak durumunda. Piyasası resmi bir şekilde aynen menkul kıymetler borsası gibi oluşmak zorunda. Biz bunların piyasada serbestçe alınıp satılmasını öngörüyoruz. Elektrik rahatlıkla alınıp satılsın. Kim hangi fiyattan kullanmak istiyorsa anlaşsınlar.

Serbest üreticiler var. Serbest tüketiciler var. Şu anda meskenlerimiz dahi kendi üreticisini bulmak kaydıyla Ben A firmasında yüzde 10 daha ucuza buldum deyip kullanabilirler. Bu rekabeti artırmaktır. Piyasasını oluşturmaktır. Türkiye elektrik piyasasına kavuşuyor ve Avrupa ile tam bir entegrasyon haline geliyor.

Bu rekabeti ve kaliteyi artıran bir yapıdır. Bütün vatandaşlarımız tüccarlarımız, 2-3 yıl içinde bundan daha memnun olduklarını bize söyleyecekler. Şu anda piyasanın yüzde 18'i daha ucuz fiyattan elektrik kullanıyor.''