Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Suriye'nin askeri uçağımızı düşürmesinin ardından ilk kez açıklamalarda bulundu. İşte dünyanın merakla beklediği o açıklamalar!

Davutoğlu: Takviye aramama gemimiz yolda şuanda ulaşmak üzere. Arama çalışmaları aralıksız sürecek. Ortaklaşa diyemeyiz arama çalışmaları için ama koordineli olsa da biz kendimiz yürütüyoruz. Suriye tarafı da kendi çalışmasını yapıyor. Bizim bu çalışmamızı yapabilmemiz için koordinasyon gereklidir.

Dün gece, 15 muhatapla görüştüm. Gece saat 01:00'e kadar görüştükten sonra durumu Başbakan'a arz ettim. Biz fevri adım atmayız. Önce, bütün doneleri elimizde toplarız, ne olduğuna bakar sonra da doğru adımları atarız. Bütün perspektiften o olayın geçtiği yer itibari ile bilgi toplaması yapıldı. Dolayısıyla bütün bu veriler ışğında resmin objektifini çekeriz, sorunu açıkça ortaya koyarız. Bu saate kadar beklememiş olmamız, resmin bütün olarak çekilmesi sebebiyledir. İlgili bütün ülkeler, bölge ülkelerin tümü, hepsi tek tek elimizdeki veriler ışığında bilgilendirilecek. Uluslararası kamuoyu bu çerçevede bir bildirimde bulunacağız. Bugün yoğun bir gündem olacak. Dün bütün çalışmalar tamamlandı. Dışişleri Bakanlarını ve Genel Sekreterleri bilgilendirdim. Bugün Sayın Başbakanımız milli bir mesele olduğu için bütün partililerin bu bilgilere sahip olması gerektiğinden sayın Başbakan bizzat bilgilendirecek. Dolayısıyla bizim ulaştığımız resim uluslararası kamuoyu tarafından görülecek. ihlassondakika Bundan sonraki adımlar hususunda da kamuoyunun emin olması lazım. Her bir adım bütün verilere ulaşılarak atılacak, o derin devletin gerekliliği ne ise yapılacak.

UÇAK NEDEN ORADAYDI?

Herşeyden önce şunun açıklığa kavuşması lazım. Uçağımızın orada bulunma sebebi test ve eğitim amaçlı bir uçuştur. Herhangi bir görev tanımı yoktur. Profilde bu şekilde belirlenmemiştir. Bütün hava sahamızda ulusal güvenliğimizi ilgilendiren durumlarla ilgili sürekli uçuşlar yapılır. Radarlarla ilgili bir test uçuşudur, Suriye ile ilgili hiçbir unsur söz konusu değildir.

Uçağımız tek uçuş yapmaktadır. Eğer riskli bir durum olsa hiç kimse uçağını böyle tek başına göndermez. Dolayısıyla her zaman yapıldığı için bir risk gözetilmeden tanzim edilmiştir. Hiçbir göreve tek uçak gönderilmez. Uçağımız silahsızdır. Ancak test ve eğitim uçuşu yapan uçaklar silahsız hareket eder ve taraflar bunu bilir. ihlassondakika Uçaklarımızın kimliği de açıktır. Uçağımızın görünen herkes tarafından bilinen bir kimliği vardır ve bu uçağın kimliği de gizlenmemiştir. Bu uçuşu yaptığını dünyaya ilan etmiş uçaktır. Buradan böyle bir uçuştan böyle bir niyet çıkarmak art niyet taşır. Herhangi bir şekilde Suriye'ye dönük bilgi toplamada kullanılan bir uçak değil bunun bilinmesi lazım.

Bir uçağın bir ülke tarafından hasmane bir tutum içinde olabileceği durumlar vardır. Yaptığı görev mahiyetiyle görev kimliği de açık bir uçak. Bu uçuşlar ilk kez yapılmıyor. Sürekli bu uçuşlar yapılır. Uçağımızla ilgili tereddüt doğuracak algı oluşturacak bir durum söz konusu değil.

İSTENİLMEYEN BİR İHLAL SÖZ KONUSU DEĞİL

Uçağımızın profili güzergahı İskenderun üzerinden Akdeniz'e kadar gidip gelerek alçak uçuş yapmasının sebebi de budur. Bu profilinde Suriye ile ilgili bir durum yine yok. Suriye'nin iddiasına göre uçağımız uluslararası hava sahasında vurulmuştur. Uçağımız elimizdeki verilere göre pilot kontrolü ortadan kalktığı için düzensiz hareketlerle ve merkezle irtibatı kesilir ve doğal olarak kontrolü kaybettiği için Suriye karasularına düşer. Ve 8 mil açıkta denize düşer. Dolayısıyla bizim gördüğümüz tablo, veriler radar görüntüleri, Suriye yetkililerinin ve Türkiye'nin hem radar hem telsiz kayıtları da gözden geçirilerek bu sonuca ulaştık. Bir açıklama yaptığımızda ayağımızın yere sağlam basması gerekiyordu. Dolayısıyla sağlam veriler ışğında bunu söylüyoruz. Bütün verilerimiz ışığında detaylandırılmış şekilde muhalefet partilerine bugün anlatılacak.

Uçağımıza yapılmış hiçbir uyarı yok. Türkiye'ye dönerken kısa süreli olarak bir Suriye havasahasına girme söz konusu. Ama bu vurma olayıyla ilgili değil. HAvadan bahsediyoruz 1300 - 1400 km hıza ulaşmadan bahsediyoruz. Bazen de teknik sebeplere dayalı olarak kısa süreli ihlaller her zaman karşılaşılan bir olaydır Türkiye'de de bu çok sık yaşanmaktadır. Bu ihlal esnasında Suriye tarafından verilmiş bir uyarı yok. ihlassondakika Aksine bizim radarımızdan giden bir uyarı ile uyarılıyor. Bizim uyarımız üzerine pilotlarımız orayı terk ediyorlar. Bu vurulma olayından 15 dakika kadar önce. Daha sonra Türk hava sahasına dönen uçağımız rutin görevine döner yaklaşık 13 dakika sonra uluslararası hava sahasında 13 mil uzakta olur. Bir ihlal olmuş ve geçmiş bitmiştir. Uçak hiçbir şekilde uyarılmamış. Mesaj göndereceksiniz uyaracaksınız. Karşılıklı mesajlarla bu her zaman aşılabildi. O olmadı uçak kaldırır kontrollü bir tavır uygularsınız. Veya uçağı inmeye zorlarsınız. Bütün bunların olabileceği kadar bir süre kadar Suriye hava sahasında kalınmış değil. Bizim uçağımız Suriye hava sahasını terkettikten sonra ikinci bir vukuat oluyor. Bu açıdan da zihnimizde olayın seyri bakımından nettir, uçağımızın bu hususta Suriye tarafına herhangi bir tutumu olmamış, hemen orayı terk etmiş ve rutin görevine dönmüştür. Her an kanallar açık bize dönük de uçağınız bir ihlal yaptı sebebi nedir diye bir mesaj da yaşanmamış süreç içerisinde. Elimizdeki veriler tabloyu bu şekilde ortaya koyuyor. Suriye mahreçli olarak çıkan haber ve yorumların sağlam bir temeli yoktur.

Suriye bizim uçağımız olduğunu biliyordu. Elimizdeki bilgiler bu yönde. Bütün istihbari veriler gözden geçirildi. Biz kendi ulusal güvenliğimiz bağlamında da olan olayın dakika dakika bilgisini alabilecek duruma sahibiz. KAmuoyuna bir bilgi aktarılacaksa bunun netlik içerisinde olması lazım. SAyın Başbakan'ımız bugün bunları paylaşmamızı uygun gördü. Bizim zihnimizde net bir tablo olmadan bütün bu detayları muhalefet liderlerine de aktıralacak. Türkiye'nin burada uluslararası hukuk içerisinde kaldığının herkes tarafından bilinmesi lazım. Biz bütün doneleri toplayan, fevri davranan bir ülke değiliz. Hiçbir zaman da zemin olmadan suçlamada bulunmayız, zemin olduktan sonra da kararlılıkla tutumumuzu sergileriz.

OLAY TAM OLARAK AYDINLANDI MI?

Biz sorulabilecek her soruyu hava kuvvetleri yetkililerimize, MİT müsteşarımıza sorduk. Dün daha detaylara mikro detaylara inerek bir çalışma yaptık. Resmin bu anlamda net bir resim haline dönüştü. Bundan sonraki aşama bu net tablonun bölgesel aktörlerle paylaşılmasıdır. Bu hususta BM Genel Sekreteri, Katar Başbakanı, Lübnan Başbakanı, ABD, Rusya, İran, İngiltere, Fransa, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün Dışişleri Bakanları ile görüştüm, bugün de görüşmelere devam edeceğim. Çin ile saat farkından dolayı bugüne kaldı görüşmemiz.

UÇAĞIMIZ ULUSLARARASI HAVA SAHASINDA VURULMUŞTUR

Bütün yetkililer tabi ilk etapta Türkiye'ye taziyelerini ilettiler, dayanışma ilettiler. Bazı hususları çok açık bir yüreklilikle konuştuk. Bugüngü brifingten sonra kendi herkes perspektifini ortaya koyacak doneye sahip olacak. Biz bu tabloyu kendilerine verdikten sonra da destek beklentilerimizi kendilerine ilettik. Hepsi Türkiye'nin soğukkanlı ama kararlı tutumunu takdir ettiklerini belirttiler. Türkiye'nin bu konudaki tutumunun haklı olduğunu beyan ettiler. Sizde de görüntüler varsa bizimle paylaşın dedik ama bizim resmimizde olay budur. Bizim elimizdeki verilere göre uçağımızla iletişimin irtibatın kesildiği an uluslararası hava sahasıdır. Sizlerde de buna ait bilgiler varsa paylaşmanızı bekleriz diye ilettik kendilerine. İhlassondakika Malesef Suriye tarafından bilgilendirmeler yayınlandı. Sanki ihlal olmuş, suriye yi tehdit etmiş de vurulmuş veya hava sahasını ihlal ettiği için vurulmuş gibi gösterilmiş böyle bir durum söz konusu değildir. Bu bugün sayın Başbakanımız bugün daha detaylı şekilde muhalefet partilerine bildirecek, yarın Bakanlar Kurulu Toplantı'mız var, SAlı Günü Sayın BAşbakan grup toplantısında açıklayacak.

MASADA NELER VAR?

Bir kere zor bir süreçten geçtiğimiz doğru. İnce bir hat üzerinde hata yapmadan, kimseye haksızlık yapmadan ama gerekli olan her adımı atabilmeniz gereken ince bir hat üzerinde yürüyoruz. Burada öyle bir denge var ki bir taraftan gereksiz riskleri almayacaksınız ama öbür taraftan da büyük devlet olmanın gereği olarak iki pilotumuzun kayıp olması da göz önüne alınarak her türlü hakkı mahfuz tutarak her türlü hakkımızı arayacağız. Kimse Türkiye'nin bu kararlılığından şüphe etmemelidir. Özellikle kamuoyumuzun vakur bir tavır sergilemesi önemlidir. Kamuoyu tarafından son derece soğukkanlı yorumlar yapıldı. Takdirlerimi sunuyorum. Partilerimizin tutumları da takdire şayandır. Bu açıklamaları da yakından takip ediyoruz. Türkiye, devlet olarak gücünü vakarını ortaya koymuştur. Hükümetimiz etkinliğini ortaya koymuştur. Kamuoyumuz, muhalefetimiz ne kadar duyarlı olduğunu ortaya koymuştur. Bu tavrın devam etmesi gerekmektedir. Bakanlar kurulumuzda ve diğer uygun gördüğü istişarelere Cumhurbaşkanımız da ilk andan itibaren bilgilendirilmiştir. Bütün bu istişare neticesinde nihai bir karar oluşacak. Gerekli gördüğümüz zamanlama ve yöntemlerle adımlar atılacak. Bütün bu istişare kapsamında bütün bunlar da kamuoyu ile paylaşılacak.

SALDIRI MI KAZA MI?

Niyet ne olursa olsun, herşeyden önce hiçbir hasmane tutum sergilemeyen uluslararası hava sahasındaki bir uçağa dönük saldırı söz konusu. O ihlal bir koordinasyonsuzluk sebebi yanlışlıkla olmuş. Suriye'ye daha önce de ihlaller oldu. O ülkelere gösterilmeyen tepki, bugün silahsız bir uçağa gösterilirse biz bunu sorgularız. Türkiye'nin ulusal menfaatleri ve onuru adına sorgularız. Kimse geçmişteki ilişkimiz ne olursa olsun, kimse Türkiye'nin kapasitesini test etme cüretini gösteremiz. Hangi adımların atılacağı da Sayın Başbakan tarafından kamuoyu ile paylaşılacaktır. Önümüzdeki perspektif barış perspektifidir. Bir unsur sadece içerde değil, bölgede de bir istikrarsızlık unsuru haline gelmişse kendi halkına değil dışarıya da agresif bir tutum haline gelmişse gereğini yaparız.

TÜRKİYE'YE KARŞI BÖYLE BİR HAREKET SURİYE'Yİ NASIL ETKİLER?

Biz önce Esad ve yönetimle el ele yürüyebilir miyiz. Suriye bu acıları yaşamadan barışı gerçekleştirebilir mi? Libya'da gördüğümüz acılar Suriye'de çıkmadan, bizzat Sayın Esad'ın yönetimi ile demokrasiye geçilebilmesi için çok çaba sarfettik. Kimse bunun aksini iddia edemez. 10 Ay boyunca ne tür yardım tekliflerinde bulunduğumuzu bir biz biliriz bir de Suriye bilir. Bütün süreç sonucunda zulümden vazgeçilmedi. Bir çok insiyatif gerçekleştirdik. Suriye'nin dostları grubunda buluştuk ki hep beraber Suriye'yi değişime zorlayalım diye. Kimse bir empozede de bulunmamıştır. Kendi halkı ile barışık olmayan bir ülkenin çevre ile barışık olması beklenemez.

Bu olay Türkiye ve Suriye arasında bir meseledir. Biz her zaman Suriye halkının yanında yer alacağız. Türkiye ve suriye halkı arasında kadim bir dostluk vardır. Hiç kimse bu dostluğu ortadan kaldıramaz. Bunun için de diplomatik, siyasi bütün araçları kullanmaya devam edeceğiz. G-20 ve Rio'da yapılan tüm zirvelerde görüşmelerde bu dile getirildi. Bu olay tek başına Türkiye Suriye ilişkileri bağlamında önem taşır ve değerlendirilir. İçeriye nasıl yansıyacağı da ilerleyen zamanlarda tespit edilir. NATO'da önümüzdeki hafta yapılacak konseyde bir bilgilendirme için talimat verdim, bir bilgilendirme yapılacak. BM GÜvenlik Konseyi'ne de bu saldırgan tutumun arka planı ortaya konulacak.

Ürdün Dışişleri Baknı ile bu konuyu görüştük. Öyle bir paronaya içerisinde olmamak lazım. Her olay Suriye'den olan her olay dışardan bir ülke tarafından şekilleniyor zannediliyor. İnsanlar Suriye'de fırsat bulduklarında ülkeyi terk ediyorlar. Kimileri karadan, kimileri de uçak kendisine verildi pilot olarak kaçıyor. Bunun illa bir ülkenin perde gerisinde olması söz konusu değil. Suriye'de değil, Ürdün sınırına sığınan bir uçak söz konusu. Bunun için içerde ciddi tutuklamalar oldu, gözaltına alınanlar oldu. Bunun Suriye içi dinamitlerle ilişkisi vardır. Suriye'de ortaya konan zulüm ve baskı, Suriye halkını dışarı atmaktadır.

Suriye'deki kardeşlerimize söylüyorum. Her zaman Suriye halkının yanında olacağız ve her zaman bu baskıların karşısında olacağız.

İRAN VE RUSYA İLE GÖRÜŞMENİZ NNASIL BİR CEVAP ALDINIZ?

İran Dışişleri Bakanı kendisi beni aradı, ellerinden geleni yapacaklarını belli bir diyalog içerisinde kalmamızın önemli olacağını dile getirdiler. İran dan da net bir tutum beklediğimizi ilettim. Rusya ile tüm detayları paylaştım. SAyın Başbakan ve SAyın Putin görüştüğünde biz de görüştük her iki lider bizden sürekli temas halinde olmamızı söylemişti. Sayın Lavrov ile temaslarımız sürekli sürüyor. Rusya'nın her zaman sağlam bilgiye sahip olmasına önem verdiğimizi dile getirdim. Rusya da soğukkanlı tutumuzu takdir ettiklerini söylediler. Ben de bu kadar açık bir tablonun karşılıksız kalmayacağını onlara da ifade ettim. Devlet tecrübesi olan ülkelerin tavırları bunu gerektirir. İtidal ile kararlılığı, adımlarını doğru atarak yürütür. Bu kararsızlıktan kaynaklı bir itidal değildir. Kararlılık da fevri tavır göstermek değildir. Şimdilik bütün bu süreci bundan sonra da belli bir kriz yönetimi mantığı içerisinde, bölge resmine zarar vermeden sürdüreceğiz. Yolun kültürel iletişim, barış havzası haline gelmiş bir ortadoğu var şuanda zihnimizde bu da bugün veya yarın gerçekleşecek.

Ortadoğu halkları her zaman birbirlerine sempati içerisinde bakmışlardır. Uzun asırlar boyunca Ortadoğu'da büyük savaşlar yaşanmadı. Son dönemde yaşananlar da konjektörel sebeplerden yaşanmıştır. Tabii ki Suriye ve Türkiye halkları bu süreci yönetecek. Bu süerci sabote etmek isteyenler çıkacak. Biz kararlı tutumumuzla bir ideali sergileyeceğiz. Uluslararası çıkarlarımızı koruyacağız.

Hiçbir şekilde kardeşlerimizin zarar görmesini istemeyiz. Suriye rejimi ne tavır takınırsa takınsın. Bu Suriye ile Türkiye'nin halklarının ilişkilerini zedelemeyecektir.

Sayın BAşbakan esas açıklamayı Salı Günü esas ana açıklamayı grup toplantısında yapacak. Belki son mesaj olarak vakur tutumunu sürdürmesi, hükümetimize ve devletimize güvenmesi, hiçbir bütün risklerden kaçarak onurumuzun da korunması herkes gibi düşünülmektedir. Türkiye bu krizi aşacak kudret ve erdeme sahiptir' dedi.