Türkiye'nin elektrikte kurulu gücünün beşte birini "kara elmas" oluşturuyor

Ankara

AA muhabirinin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) ve Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye'nin toplam kömür rezervi yaklaşık 20,84 milyar ton seviyesinde bulunuyor.

Söz konusu kömür kaynağının 19,32 milyar tonunu linyit ve asfaltit, 1,52 milyar tonunu ise taş kömürü oluşturuyor.

Kömür, dünya birincil enerji tüketiminde yüzde 27,2 payla petrolden sonra ikinci sırada yer alıyor. Dünya elektrik üretiminde ise kömür yüzde 35,1 payla ilk sırada geliyor.

Türkiye'de geçen yıl tüketilen 116,7 milyon ton kömürün 73,6 milyon tonunu linyit ve asfaltit, 37,3 milyon tonunu taş kömürü ve 5,8 milyon tonunu taş kömürü koku oluşturdu. Linyit, elektrik üretimi, sanayi sektörlerinde ısı elde edilmesi ve evsel ısınma amacıyla kullanılırken, taş kömürü de termik santrallerde, kok fabrikalarında, demir-çelik sanayisinde değerlendiriliyor. Geçen yıl linyitin yüzde 81,7'si, taş kömürünün ise yüzde 52,9'u termik santrallerde elektrik üretimi amaçlı kullanıldı.

Uzmanlar, uluslararası enerji piyasalarında yaşanan kriz nedeniyle yükselen fiyatların ve Avrupa'nın Rus gazından bağımsız bir gelecek tasarlama çabasının gelecek aylarda kömür tüketimini artırabileceğini öngörüyor.

Kömür üretimi 2021'de 94 milyon ton oldu

Bakanlık verilerine göre, Türkiye'nin elektrik üretimi 2021 sonu itibarıyla 334,7 milyar kilovatsaat olarak gerçekleşti. Bu dönemde, elektrik üretiminin, yüzde 31,4'ü kömürden, yüzde 32,7'si doğal gazdan, yüzde 16,8'i hidrolik enerjiden, yüzde 9,4’ü rüzgardan, yüzde 4'ü güneşten, yüzde 3,2'si jeotermal enerjiden ve yüzde 2,4'ü diğer kaynaklardan elde edildi.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye'nin 2021 yılı satılabilir kömür üretimi 72,82 milyon ton linyit ve asfaltit, 1,24 milyon ton taş kömürü olmak üzere toplam 74,06 milyon ton olarak gerçekleşti.

Yerli kömüre dayalı elektrik üretimi (linyit-asfaltit-taş kömürü) 49,4 milyar kilovatsaat ile toplam elektrik üretiminin yüzde 14,9'unu oluştururken, ithal kömüre dayalı santrallerdeki üretim 54,8 milyar kilovatsaat olarak gerçekleşti ve bu rakam toplam elektrik üretimin yüzde 16,5'ini oluşturdu.

Türkiye'nin yaklaşık 102 bin megavata ulaşan kurulu elektrik gücünün yüzde 20,7'si kömür kaynağına dayanıyor. Yerli kömüre dayalı kurulu gücün toplam kurulu güce oranı ise yüzde 11,5 olarak hesaplanıyor. Kurulu gücün yüzde 31'i hidrolik enerji, yüzde 24,8'i doğal gaz, yüzde 10,9'u rüzgar, yüzde 8,5'i güneş, yüzde 1,7'si jeotermal ve yüzde 2,4'ü ise diğer kaynaklardan oluşuyor.

Öte yandan, Türkiye enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için önemli adımlar atıyor. Temiz kömür teknolojileri, farklı yakma teknolojilerinin geliştirilmesi ve bu teknolojilerle kömürün daha verimli kullanılması için Ar-Ge çalışmalarına büyük önem veriliyor.

TEİAŞ verilerine göre temmuz ayı itibarıyla Türkiye'de 1 asfaltit, 46 linyit, 4 taş kömürü ve 16 ithal kömürle çalışan olmak üzere toplam 67 kömürle çalışan elektrik üretim santrali bulunuyor.

MTA verilerine göre Türkiye'nin en önemli 10 linyit havzası şöyle sıralanıyor:

1- Afşin - Elbistan - 4,64 milyar ton

2- Konya - Karapınar - 1,83 milyar ton

3- Tekirdağ - Malkara - 1,54 milyar ton

4- Eskişehir - Alpu - 1,45 milyar ton

5- İstanbul - Silivri - 1,1 milyar ton

6- Afyonkarahisar - Dinar - Dombayova - 941 milyon ton

7- Manisa - Soma - 861 milyon ton

8- Muğla - Milas - 750 milyon ton

9- Tekirdağ - Çerkezköy - 573 milyon ton

10- Afşin - Elbistan (MTA) - 515 milyon ton