Türkiye'de 2018'de kişi başına 7 kitap düştü

ANKARA - Yasemin Kalyoncuoğlu/Eda Özdener

Kültür ve Turizm Bakanlığının 2018 yılı müzik ve sinema yapımlarıyla kitaplara ilişkin bandrol sayıları ve fikir sanat eserlerinin tescil işlemlerine ilişkin verileri belli oldu.

Telif Hakları Genel Müdürlüğünün bandrol ve tescil istatistiklerine göre, süreli olmayan yayın (kitap) bandrolü satışı 2017'de 407 milyon 739 bin 8 iken, 2018'de 410 milyon 641 bin 305'e yükseldi.

Eser türlerine göre en fazla bandrol satışı, 2017'de olduğu gibi 2018'de de eğitim kategorisinde gerçekleşti. Geçen yıl eğitim alanında 215 milyon 370 bin 387 bandrol satışı yapıldı. Yetişkin kategorisinde 74 milyon 484 bin 289, inanç kategorisinde 44 milyon 431 bin 96, çocuk-gençlik kategorisinde 41 milyon 273 bin 395, yetişkin kurgu kategorisinde 24 milyon 719 bin 651, ithal yayın kategorisinde 5 milyon 901 bin 479 ve akademik alanda ise 4 milyon 461 bin 8 bandrol satışı yapıldı.

Süreli olmayan yayınlardaki bandrol sayıları ve bandrol muafiyetine tabi yayınların toplamı 580 milyon 956 bin 504'e ulaşarak Türkiye'de kişi başına düşen kitap sayısı 7,18 olarak belirlendi.

Dijital satış arttı, bandrol sayısı düştü

Bu arada sinema ve müzik eserlerine ilişkin bandrol sayılarında, dijital yollardan satış ve dijital yayınların yaygınlaşması nedeniyle düşüş yaşandı.

Geçen yıl 756 sinema filmi tescil edilip 492 bin 517 bandrol satışı gerçekleştirilirken 2017'de ise 812 sinema filmi tescil edilmiş, 1 milyon 78 bin 806 bandrol satışı yapılmıştı.

Müzik alanında da 2017'de 2 bin 473 müzik yapımı tescil edilerek 4 milyon 706 bin 146 bandrol satışı yapılmışken, geçen yıl 2 bin 204 müzik yapımı tescil edildi ve 4 milyon 120 bin 423 bandrol satıldı.

Sinema sektörünün korunmasına yönelik çalışmalar kapsamında, Sinema Yasa Taslağı, Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) sunulurken telif hakları sisteminin güçlendirilmesi çalışmalarına da hız verildi.

Bakan Mehmet Nuri Ersoy'un telif haklarına ilişkin yasanın güncellenmesi talimatı verdiği, böylelikle ''dijital tehdidin'' önüne geçilmesinin hedeflendiği öğrenildi.

Eserlerine sahip çıktılar

Hak sahiplerinin talebi doğrultusunda yapılan "isteğe bağlı kayıt tescil işlemleri"nde 2018'de bir önceki yıla göre yüzde 63 artış yaşandı. 2017'de 772 olan isteğe bağlı kayıt-tescil işlemi, geçen yıl bin 257'ye yükseldi.

Eser sahiplerinin isteğine bağlı tescil işlemlerinden, en çok ilim edebiyat eseri sahipleri yararlandı. İsteğe bağlı tescil edilen 506 ilim edebiyat eserini, 240 güzel sanat eseri, 395 bilgisayar programı, 21 musiki eseri ile 95 sinema eseri takip etti.

Bandrol muafiyetine tabi 170 milyon 315 bin 199 kitap

Milli Eğitim Bakanlığının bandrol muafiyetine tabi eğitim yayınları, bir önceki yıla göre yüzde 21 azaldı. 2017'de 213 milyon 425 bin 918 olan sayı, 2018'de 168 milyon 192 bin 641'e geriledi.

Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü Açık Öğretim Fakültesi Dekanlığınca bandrol muafiyeti kapsamında, 2017'de 5 milyon 704 bin 425 kitap basılırken bu sayı 2018'de yüzde 62 oranında azalarak 2 milyon 122 bin 558'e düştü.

Geçen yıl bandrol muafiyetine tabi 170 milyon 315 bin 199 kitap basıldı.