Sedat'ın hayatına mal olan Camp David'in gizli belgeleri

Sedat'ın hayatına mal olan Camp David'in gizli belgeleri

Eski Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat'ın hayatına mal olan Camp David Anlaşması'nın gizli belgelerinin 40 yıl sonra yayınlanması Mısır'da gündem oldu.

KAHİRE – Aydoğan Kalabalık

Mısır yönetimi tarafından 40 yıl sonra açıklanan Mısır-İsrail Camp David Anlaşması’nın gizli ek belgelerinde Mısır ve İsrail’in Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nde Filistinlilere “tam özerklik” verilmesi konusunda anlaştığının ortaya çıkması Mısır’da gündem oldu.

• Camp David Anlaşması gizli belgelerinden 'Filistin'e özerklik' çıktı

Mısırlı uzmanlar, zamanın Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat tarafından yapılan ve çok eleştirilen Camp David’in Filistinliler lehine önemli maddeler içerdiğinin bunun ancak bugünlerde görülebildiğini, İsrail yönetiminin bölge ve uluslararası arenada yaşanan gelişmeleri ve Arap ülkelerinin zaafını kendi lehine çevirdiğini söylüyor.

İsrail’in anlaşma tarihinden sonraki 5 yıl içinde başlaması gereken “tam özerkliği” Filistinlilere vermediğini hatırlatan uzmanlar, Enver Sedat’ın bir suikast sonucu öldürülmesi ve haliyle Sedat’ın yokluğunu da İsrail yönetimlerinin kullandığını düşünüyor.

İsrail’in yapmış olduğu anlaşmaları ihlal etmesinin artık normal karşılanır hale geldiğini, geçen 40 yıl içerisinde İsrail’in iki önemli gelişmeden faydalandığını ifade eden uzmanlar, bunlardan ilkinin Irak-İran savaşı, Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesi ve ardından ABD’nin Irak işgali gibi bölgesel kırılmalar, diğerinin ise Sovyetler Birliği’nin dağılması, dünyanın tek kutuplu hale gelmesi ve yeni dünya sistemin başındaki ABD yönetimlerinin İsrail’e desteğini artırarak sürdürmesi olduğunu belirtiyor.

Mısır devlet kurumu El Ahram Stratejik Araştırmalar Merkezi uzmanlarından Kerem Said, İsrail’e komşu ülkeler olarak bilinen Suriye, Mısır, Ürdün ve Filistin gibi ülkelerin yönetimlerinin dahi görüş birliğine varamayışı, Körfez ülkelerinin kendi içindeki çekişmeler ve Ortadoğu’da yaşanan gerginlikler nedeniyle Arap Birliği’nin İsrail’e yaptırım gücünün zayıfladığını düşünüyor.

“Dünya’da kamuoyu oluşturabilmek için ABD’de güçlü bir lobi çalışması yapılması gerektiğini ifade eden Said, şunları söyledi:

"İsrail’in ABD’deki lobi faaliyetlerinin Arap ülkelerinden daha fazla ve güçlü olduğunu herkes biliyor. Ayrıca Arap ülkeleri, ABD ile iyi ilişkilerini bozmak istemedikleri için Filistin meselesine gereken ağırlığı vermemiş ve ABD yönetimine baskı uygulayamamıştır. Camp David hâlâ tartışılan bir anlaşmadır. Ancak Enver Sedat, söz konusu anlaşma ile Mısır’ın 1967’de kaybettiği topraklarını geri almış ve aynı zamanda Filistinliler için de önemli kazanımlar elde etmiştir.”

Mısır-İsrail ilişkileri uzmanı Dr. Samih Abbas, özerklik meselesinin hayata geçirilmesi konusunda Arap ülkelerinin yanı sıra Filistin tarafının tutumunun da etkili olduğunu, Arap ülkelerinin “özerklik” meselesini kabul etmekte zorlandıklarını, Filistinli taraflara da bunu kabul etmemeleri yönünde baskı uyguladıklarını ifade etti.

Mısır yönetimi, geçen perşembe günü, ABD ara buluculuğunda 1978 yılında gerçekleştirilen Mısır ile İsrail arasındaki Camp David Anlaşması’nın gizli belgelerini 40 yıl sonra kamuoyuna açıklamıştı.

Camp David Anlaşması

Camp David Anlaşması, Mısır devlet başkanı Enver Sedat ile İsrail başbakanı Menahem Begin arasında, 12 gün süren gizli pazarlıkların ardından Camp David’de 17 Eylül 1978’de, zamanın ABD başkanı Jimmy Cartergözetiminde gerçekleştirildi.

Bu anlaşma ile ilk kez bir Arap ülkesi İsrail'i resmen tanımış ve ele geçirdiği topraklar üzerindeki varlığını meşru olarak kabul etmişti.

Söz konusu anlaşmanın imzalanması Mısır içindeki muhalefet ve Arap ülkelerinin tepkisini çekmiş, Arap ülkelerinin çoğu Mısır ile ilişkilerini kesmiş iki yıl sonra da 6 Ekim 1981 tarihinde Enver Sedat düzenlenen bir suikast sonucunda öldürülmüştü.

Mısırlı siyaset bilimciler, zamanında Enver Sedat’a tepki gösteren ülkelerin liderlerinin bugün İsrail ile iyi ilişkiler kurmak için yarıştıklarını değerlendirerek, "Sedat ileri görüşlüymüş" ifadelerini kullandı.