Ortadoğu'da tarihî takas

İsrail ile Hamas arasında yapılan tutuklu takasının ilk bölümü, Haziran 2006'dan bu yana esir bulunan Gilad Şalit'in İsrail'e dönmesi, ilk grup Filistinli mahkumun da serbest bırakılmasıyla mutlu sonla bitti. Her iki tarafa da duygusal anlar yaşatan tarihi takasın, Ortadoğu'daki gergin havayı yumuşatması ve kesintiye uğrayan barış sürecini yeniden canlandırması ümit ediliyor.

İsrail ve Filistin dün tarihî bir gün yaşadı. Yapılan anlaşma gereği, 5 yıldır Hamas'ın elinde esir tutulan İsrailli tankçı er Gilad Şalit (25) ile aralarında 27 kadının da bulunduğu 477 Filistinli mahkûm karşılıklı olarak serbest bırakıldı.

[HABER ANALİZ - CUMALİ ÖNAL] 'KAPALI'DAN 'AÇIK' CEZAEVİNE

Türkiye, Katar, Ürdün ve Suriye'ye teslim edilecek 42 mahkûmdan 11'i THY ucağı ile dün gece Ankara'ya getirildi. Yüzlerce Filistinlinin özgürlüğüne kavuşması Gazze'de hem de Batı Şeria'da coşkuyla kutlandı. 1,5 milyonluk Gazze'deki gösteriye 200 binden fazla kişi katıldı. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da Batı Şeria'ya dönen mahkûmları Ramallah'ta kabul etti.

Gergin bekleyiş altında başlayan dünkü takaslar Mısır üzerinden gerçekleşti. Şalit'in Hamas yetkilileri tarafından Mısır'a verilmesinden hemen sonra İsrail de otobüslerin içinde hazır beklettiği Filistinli mahkûmları Kerem Ebu Salim (Kerem Şalom) sınır kapısından Mısırlı yetkililere teslim etti. Sinir harbi şeklinde gerçekleşen takas öğlen saatlerinde sona erdi. Filistinli mahkûmları Gazze ve Batı Şeria'da coşkulu kalabalıklar karşılarken, Şalit ise sınırda İsrailli yetkililer ve güvenlik birimleri tarafından helikopterle alındı.

Mahkûmlardan 295'i Gazze'ye gönderilirken, bunlardan çoğunun aslen Batı Şerialı olması dikkat çekiyor. Serbest kalanlar arasında ömür boyu hapse mahkûm edilenlerin yanı sıra 30 yıldan fazla süredir hapiste bulunan Filistinliler de bulunuyor. Kalan 550 mahkûm ise önümüzdeki bir ay içinde serbest kalacak. 2006 Temmuz ayında kazdıkları tünelle İsrail'e geçen Filistinli silahlı bir grup Şalit'i kaçırarak Gazze'ye getirirken, iki arkadaşını da öldürmüştü. İsrail'deki en büyük muhalif parti Kadima üyesi milletvekillerinden Nachman Shai, Şalit'in serbest bırakılmasıyla birlikte İsrail'in artık Hamas ile ilişkilerini gözden geçirmesi gerektiğini söyledi. Nachman, Netanyahu hükümetinin açılan fırsat penceresini değerlendirmesini de istedi.

Netanyahu'dan Şalit'e: Evine hoş geldin

İlk görüntüleri Mısır'ın Nil televizyonundan yayınlanan ve bitkin olduğu görülen Şalit, İsrail'e geçtikten sonra helikopterle ülkenin orta kesimlerindeki Tel Nof askeri üssüne götürüldü. Şalit, burada ailesi ve Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından karşılandı. 'Ülkene yeniden hoş geldin. Seni evinde görmek çok güzel.' diyen Netanyahu'ya Savunma Bakanı Ehud Barak da eşlik etti.

Mısır televizyonundaki görüntüsünde Şalit, daha uzun yıllar tutsak kalacağından korktuğunu ancak bir hafta önce serbest bırakılacağını öğrendiğini söyledi. 5 yıllık süre boyunca Hamas tarafından iyi muamele gördüğünü belirten İsrailli asker, uzun süredir uzak kaldığı insanlarla bir araya geleceği için heyecanlı olduğunu kaydetti. Ailesini ve arkadaşlarını özlediğini anlatırken, "Artık özgürüm. Yapacak çok şeyim var." dedi.

İsrail hapishanelerinde tutuklu bulunan Filistinlilerin de serbest kalmasından mutlu olacağını ifade eden Şalit, anlaşmanın barışa katkı sağlayacağını umduğunu dile getirdi. Şalit'in özellikle Gazze ile sınırdan Tel Nof hava üssüne gelişi sırasında bayıldığı bildirildi. Şalit, ailesiyle birlikte evine dönmeden önce yoğun sağlık testlerine tabi tutuldu. İsrail'de 'herkesin çocuğu' olarak anılmaya başlayan Şalit'in serbest bırakılma anı ülkenin dört bir köşesinde çok yakından takip edildi. Televizyonlar gün boyu yayınlarında Şalit'in serbest bırakılmasını verirken, İsrailliler de telefon mesajlarıyla birbirini kutladı.

Başbakan Netanyahu, Şalit görüşmesinden sonra düzenlediği basın toplantısında uzun bir süreç sonunda görevini başarıyla yaptığını söyledi. Şalit karşılığında yüzlerce Filistinliyi serbest bırakma kararını çok zor aldıklarını belirten Netanyahu, İsrail tarafından savaşa gönderilen birini geri getirmenin yine devletin işi olduğunu ifade etti. Şalit'in kaderinin 25 yıl önce kaçırılan ve bir daha geri dönmeyen er Ron Arad gibi olmasını da istemediğini kaydetti. İsrail böylece sürekli savaş halinde bulunduğu Filistinliler ve Arap komşularıyla 54 yıllık süre içinde 16 askerine karşılık 13.509 kişiyi serbest bırakmış oldu.

Abbas: Sizler özgürlük savaşçılarısınız

Şalit takasıyla birlikte yüzlerce Filistinlinin serbest bırakılması hem Hamas'ın kontrolündeki Gazze'de ve hem de Batı Şeria'da büyük bir coşkuyla kutlandı. Anlaşmanın son anda iptal edilmesi endişesi taşıyan aileler, yayımlanan listede isimleri yer alan yakınlarına kesin olarak kavuşacaklarını bilerek dans etti. 1,5 milyonluk Gazze'de Hamas, 200 binden fazla kişiyle dev bir gösteri yaparken, aynı şekilde Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ise Batı Şeria'ya dönen mahkumları Ramallah'taki karargahında kabul etti. Filistinlileri taşıyan otobüslerin Mısır sınırından Gazze'ye geçmesiyle coşkulu kalabalıklar sevinç çığlıkları atarken, bir gece öncesinden bayraklarla donatılan Şerid'in ana caddesi Selahaddin'de uzun konvoylar oluştu.

Hamas'ın Batı Şeria sorumlusu Hasan Yusuf'la birlikte görüntülenen Filistin lideri Abbas, on binlerce kişiye yaptığı karşılama konuşmasında, "Sizler özgürlük savaşçılarısınız, Allah yolunda savaşan mücahitlersiniz." dedi. Abbas, İsrail'in son anda serbest bırakmaktan vazgeçtiği El Fetih'in önde gelen isimlerinden Mervan Barguti ve Filistinli liderlerden Ahmet Saadat'ı da kısa süre içinde aralarında görmek istediğini söyledi. Gazze Şeridi'ndeki Hamas yönetiminin Başbakanı İsmail Haniye de serbest kalan Filistinlileri karşılama töreninde mahkumların boynuna tek tek sarıldı ve boyunlarına zafer madalyası taktı. Gazze'de dün bir günlük milli gün ilan edilirken, okullar kapatıldı. Hamas yetkililerinden Musa Ebu Marzuk, İsrail'in hapishanelerde bulunan 5 binden fazla Filistinli mahkumu da derhal serbest bırakması çağrısında bulundu. Takasın gerçekleşmesi uluslararası toplum tarafından da memnuniyetle karşılandı. BM, AB ve ABD, Şalit'in serbest bırakılmasını kesintiye uğrayan Ortadoğu barış sürecinin yeniden canlandırılması için bir fırsat olarak değerlendirdi.