Ordu kışlasına dönüyor?

AB?nin 9 kasımda açıklayacağı İlerleme Raporu?nda, ilk defa ?ordunun siyasete müdahalesi azalmıştır? ifadesi kullanıldı. Buna karşın, TSK?nın süren davalarla ilgili her fırsatta yorum yaptığı vurgulandı

AB Komisyonu?nun 9 kasımda yayımlayacağı 2010 Türkiye İlerleme Raporu?nun taslağında ordunun siyasete müdahalesinin azaldığı vurgulanıyor. Anayasa değişiklikleri olumlu karşılanırken, ifade ve basın özgürlüğü konusunda Ankara?ya yönelik eleştiriler sıralanıyor.

Anayasa değişikliğine övgü

İlerleme Raporu taslağında Anayasa değişikliğine geniş yer verildi. Taslak raporda, 12 Eylül?deki halkoylamasıyla kabul edilen Anayasa paketinin, AB katılım sürecinde Türkiye?den beklenen birçok önceliği karşılayan, ?doğru yönde atılmış bir adım olduğu? belirtildi. Anayasa paketiyle getirilen değişikliklerin Avrupa standartlarına uygun, şeffaf ve kapsayıcı bir şekilde uygulanmasının ?kilit? önemde olduğu vurgulandı.

Şemdinli hâlâ sır

Taslakta, HSYK?nın üye sayısının yediden 22?ye çıkarılarak, hakim ve savcılara doğrudan seçimlerle ilk kez Kurul?a üye gönderme imkanı tanınmasıyla HSYK?nın yargıdaki temsil gücünün artırıldığına dikkat çekildi. Taslak belgede, Anayasa değişikliğiyle daha önce HSYK tarafından meslekten ihraç edilen hakim ve savcılara dönüş yolunun açılması olumlu bulunurken, bu kapsamda savcı Ferhat Sarıkaya?nın meslekten ihracıyla sonuçlanan ?Şemdinli hadisesinin? hâlâ çözüme kavuşturulmadığı ifade edildi.

Askerî yargıç sorun

Anayasa Mahkemesi?nin üye sayısının artırılması ve TBMM?nin ilk kez Sayıştay ve baroların gösterdiği adaylar arasında mahkemeye üye seçmesinin Türkiye?yi AB?deki uygulamalara yakınlaştırdığı ifade edilen belgede, ?Buna karşın Anayasa Mahkemesi?nin iki üyesi hala askeri yargıç. Demokratik bir sistemde anayasal yargı sivillerin işi olduğu için askeri yargıçların varlığı sorgulanabilir? ifadesine yer verildi.

Yüzde 10 baraja eleştiri

Belgede, Türkiye?nin yüzde 10 seçim barajını koruması ve milletvekili dokunulmazlığının geniş kapsamlı kalmaya devam etmesi eleştirildi.

TSK?nın vakaları azaldı

Taslakta, Türk Silahlı Kuvvetleri?nin yetkisi dışında siyasete doğrudan ya da dolaylı müdahale vakalarının son bir yılda azaldığı belirtilerek şöyle dendi: ?TSK yetkisi dışındaki siyasi konulara doğrudan ya da dolaylı etkide bulunduğu vaka sayısı azalmıştır. Buna karşın Genelkurmay Başkanı, devam eden dava ve soruşturmalarla ilgili pek çok fırsatı kullanarak yorum yapmıştır. Bu açıklamalarla ilgili vatandaşlar ve sivil toplum örgütleri birçok suç duyurusunda bulunmuştur. Halbuki yargı bunların takipçisi olmamıştır. Ordunun medyada seçici akreditasyon uygulaması devam etmiştir.? Taslak belgede, güvenlik güçleri üzerindeki sivil gözetim bağlamında 12 Eylül?deki Anayasa değişikliğiyle, Yüksek Askeri Şura?da (YAŞ) ihraç edilen askeri personele temyiz yolunun açılması ve 1980 darbesinin faillerinin yargılanması önündeki engellerin kaldırılması gibi olumlu adımların atıldığı belirtilirken, ?orduya siyasete müdahale konusunda manevra alanı bırakan? TSK iç hizmet kanununun hala değiştirilmemesi eleştirildi.

Balyoz ve Kafes raporda

Taslak raporda Türkiye?nin ?darbe iddialaryla ilgili soruşturmaları genişlettiği? belirtilerek Ergenekon Davası kapsamındaki gelişmeler örnek olarak gösterildi. Taslak belgede bu kapsamda, Danıştay saldırısının Ergenekon davasıyla birleştirilmesi, Ergenekon zanlılarında ele geçirilen Kafes Planı?nın soruşturulması, dönemin 3. Ordu Komutanı Orgeneral Saldıray Berk?in ?İrticayla Mücadele Eylem Planı? kapsamında ifadeye çağrılması ve 2003 yılında 1. Ordu tarafından hazırlandığı belirtilen Balyoz planıyla ilgili tutuklamalar ayrıntılı olarak anlatıldı.

Ergenekon bir fırsat

Ergenekon davasında uzun tutukluluk sürelerinin yargının hızlı işlemesi açısından endişe kaynağı olduğu dile getirilen rapor taslağında, Ergenekon davasıyla ilgili şu ifadeler kullanıldı: ?Suç ağı olduğu iddia edilen Ergenekon?a ve diğer bazı darbe planlarına yönelik soruşturmalar, demokratik kurumların uygun işleyişine ve hukukun üstünlüğüne güveni artırmak için bir fırsat olmayı sürdürüyor. Buna karşın bu süreçteki yargılamalarda sanık haklarına ve sürecinin vaktinde ilerletilmesine tam saygı gösterilmelidir.?

Taslakta, Erzincan Başsavcısı İlhan Cihaner?in tutuklanması ve devamında HSYK?nın, Cihaner?le ilgili soruşturmayı yürüten Erzurum özel yetkili Cumhuriyet Savcısı Osman Şanal?ın özel yetkisini geri almasından bahsedilerek, bu süreçte üst düzey yargı mensuplarının HSYK?ya destek veren açıklamalarının, yargının adil yargılama kapasitesi hakkında şüphe yarattığı görüşü dile getirildi.

Gazetecilere dava oto sansüre neden oluyor

İlerleme Raporu?nda, basın ve kamuoyunun, Kürt meselesi, ordunun rolü, azınlık hakları ve Ermeni meselesi gibi geçmişte hassas kabul edilen konuları daha açık ve özgürce tartışabilmesi övülürken, Ergenekon Davası?yla ilgili haber yapan basın mensuplarına sık sık dava açılması eleştirildi. Belgede, ?Ergenekon davasıyla ilgili haber yazan gazetecilere çok sayıda dava açılması endişe yaratıyor. Gazeteciler soruşturmanın gizliliğini ihlal etmekle suçlanarak soruşturuluyor ve yargılanıyor. Bu durum oto sansüre neden olabilir? dendi. Siyasi nüfuz basın özgürlüğünü engelliyor Türkiye?de internet sitelerine sık sık ve orantısız şekilde erişimyasağını eleştirilen belgede, basın özgürlüğüyle ilgili şu ifadelere yer verildi: ?Gazeteciler eleştirel haberleri (yazabilmeyi) sürdürdü. Buna karşın basına siyasi saldırı konusunda endişeler mevcudiyetini korumaktadır. Hükümeti eleştiren Doğan Medya Grubu aleyhine 2009 yılında verilen vergi cezasıyla ilgili mahkeme süreci devam etmektedir. Gazeteciler aleyhine askeri makamlar dahil üst düzey makamlar ve siyasetçiler tarafından birçok dava açılmıştır.? Yasaların ifade özgürlüğünü ?yeterince garanti altına almadığı? belirtilen raporda, siyasi nüfuz kullanılmasının ve yasal belirsizliklerin basın özgürlüğünü olumsuz etkilediği vurgulandı.