Kuran ve sünnet ışığında medyayı anlamak

Yazar, haber üretirken nasıl bir yol izlenmeli, iletişimin beş unsuru olan; kaynak, mesaj, araç, kanal ve hedef ya da kitle, nasıl bir perspektif içerisinde ele alınmalı?

Mustafa Güzey'in kitap kritiği

Medya etik ilkelerini, kur?ân ve sünnet ışığında değerlendiren yrd. Doç. Dr. Yusuf güneş, haber üretirken nasıl bir yol izlenmeli, iletişimin beş unsuru olan; kaynak, mesaj, araç, kanal ve hedef ya da kitle, nasıl bir perspektif içerisinde ele alınmalı gibi sorulara islami referanslardan cevap arıyor.

Medya ve iletişim alanında ?etik? değerlerin giderek aşındığı bir dönemde yayın kuruluşları sıklıkla ?ilke?ler belirleyerek okurlarının güvenini tazeleme yoluna gidiyor. Ancak özellikle intihar, cinayet, özel hayatın ihlali gibi konularda medyanın iyi bir imtihan verdiği söylenemez.

Tarafsızlık konusunda da habercilerin karnesi pek parlak değil. Tam da bu noktada medyanın ?etik değerleri?nin dayandığı referans noktalarının ne derece etkili olduğu sorusu akla geliyor. İslâm dininin, çağımızda kitle iletişim araçlarının sebep olduğu bunalım ve kaoslara ne tür çözümler sunduğu ve kitle iletişiminin dayandığı etik ilkelere nasıl baktığı hep merak konusu olmuştur. Bu anlamda çok da istifade edilmeyen bu alandaki veriler üzerinden bir değerlendirme yapan Yrd. Doç. Dr. Yusuf Güneş, Işık Yayınları?ndan çıkarmış olduğu ?Peygamber Ölçülerinde İletişim Ahlâkı? adlı çalışmayla günümüz medyasına da bir yol haritası çıkarıyor. Ayet ve hadislerle haberde doğruluğa, tarafsızlığa, adil olmaya vurgu yapan eser, Peygamberimizin ashabıyla iletişim kurarken nasıl bir tavır takındığına dikkat çekiyor. Hz.Muhammmed?in söylemiş olduğu sözleri asırlar boyunca aslına sadık kalarak bizlere aktarmaya çalışan hadis alimleri ve sahâbe-i kiram dürüstlük timsali duruşlarıyla günümüz gazetecilerine örnek olacak cinsten. İslam Peygamberinin iletişim ahlâkına esas olan kelâmları ve bu konudaki tavsiyeleri; ferdî, ailevî ve içtimaî hayatta insanlarla iletişim kurarken dikkat ettiği hususları, takip ettiği ölçü ve esasları dikkate alarak O?nun öngördüğü iletişim ahlâkına esas olacak temel prensipleri tespit etmeye çalışan Güneş, medya etik ilkelerini, Kur?ân ve sünnet ışığında değerlendiriyor. Haber üretirken nasıl bir yol izlenmeli, iletişimin beş unsuru olan; kaynak, mesaj, araç, kanal ve hedef ya da kitle, nasıl bir perspektif içerisinde ele alınmalı gibi sorulara İslami referanslardan cevap arayan Güneş, bu anlamda önemli bir ilke imza atmış.

Medyada etik kuralların ihlalini sadece insan hakları bağlamında değerlendirmek çoğu kez bu kuralların yaptırım gücünü yetersiz kılıyor. Oysa ?yalan haber? yapmanın, ?kişilik hakları?na saldırının, yanlı haberciliğin, haber dilindeki ayrımcı söylemin aynı zamanda ?kul hakkı?nı ihlal olduğunu düşünmek ve bunun manevi yaptırımının ağırlığından haberdar olmak habercilerin habere bakışlarını da olumlu yönde etkileyecek bir yaklaşım gibi görünüyor.

Üç bölümden oluşan kitapta İletişim ve Ahlâk, Resûlullah?ın Beyanlarına Göre İletişimde Ahlâki İlkeler ve Resûlullah?ın Beyanlarına Göre İletişimde Ahlâki İhlâller gibi başlıklar ele alınmış. Medyanın tüm program türlerinde terör ve şiddeti meşrulaştıracak veya özendirecek yaklaşımlardan uzak durması gerektiğinin altını çizen Güneş, bilhassa gelişme çağındaki çocukların zihinsel ve bedensel gelişimini etkileyen ve aile kurumunu tehdit eden müstehcen yayınlar konusunda dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor.

Toplumsal ilişkilerde kullanılan iletişim dilinde dikkat edilmesi gereken noktalardan da sözeden Güneş, ?Kim olursa olsun, hangi işi yaparsa yapsın, kişide önce vicdan sahibi olması gerektiğini vurguluyor. İlk ve orta çağda iletişim ahlâkı nasıldı? sorusunu da cevaplayan Güneş, İslâm?ın ahlâk ve edep üzere inşaa edildiğine dikkat çekiyor. Ne pahasına olursa olsun yalan söylememeyi, insan şeref ve haysiyetine dokunacak fiilerden uzak durmayı, gıybet etmemeyi iletişimin en temel prensipleri olarak ortaya koyan Güneş, bugün medya ve iletişim mecralarında en çok rahatsızlık duyulan durumların bu ilkeler gözden kaçırıldığı için yaşandığının altını çiziyor.

Star Kitap