'Kapının dışı İsrail evimizin içi İstanbul'

Türkiye ve İsrail'in ilişkilerinin bozulmasının üzerine İsrail'e taşınan Türk Yahudilerinin sayısı ikiye katlandı.

Şilan Çete'nin haberi

Gördükleri baskılar nedeniyle dönme kararı alan Türk Yahudileri, Türk örf ve adetlerine göre yaşadıklarını, Türkiye'yi özlediklerini söylüyorlar...

İsrail ve Türkiye'nin ilişkilerinin bozulmaya başlamasından sonra İsrail'e yerleşen Türkler ilk kez konuştu. Raanana kentindeki Türk göçmenler bozulan ilişkilere rağmen Türk kültürünü korumak için gerçekleştirdikleri projeleri Milliyet'e anlattı.

İki ülke arasında kopma noktasına gelen ilişkiler sonucunda Türkiye'den İsrail'e yerleşen Yahudi sayısı iki katına çıktı.

Birkaç yıl önce 50 Yahudi'nin Türkiye'den ayrılıp hayatını geçirmek için yerleştiği İsrail, son dönemde her yıl 100 Türk vatandaşını kabul ediyor.

İsrail'de yaşayan Yahudiler bu durumda Mavi Marmara olayının etkisi olduğunu kabul etse de göçün artışını İsrail'in 2008'de Gazze'ye düzenlediği Dökme Kurşun Operasyonu'na da bağlıyor.

Operasyon sonrasında Türkiye'deki Yahudilerin ticaret hayatına darbe vurulduğunu söylüyorlar.

YAHUDİLERLE TİCARETİ KESTİLER

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın üniversiteden sınıf arkadaşı ve yaklaşık 20 yıldır İsrail'de yaşayan İsrail'deki Türkiyeliler Birliği Basın Sözcüsü Rafael Sadi, Yahudilerin İsrail'e göçünün artışında ticaretin zarar görmesinin büyük rol oynadığını söylüyor.

Müslüman müşteriler ve tüccarların Yahudilerle ticareti son yıllarda kesmeye başladığını söyleyen Sadi, ticaretle uğraşan birçok Yahudinin dükkanlarını kapatıp göç etmek zorunda kaldıklarını dile getiriyor. Göçmenler İsrail'e geldiklerinde ilk durakları Ranana Kenti Göçmen Lojmanı oluyor.

'İsrail'e adapte olmak isteyenlerin geçiş noktası' olarak adlandırılan lojmana gelenler 6 ay ila 12 ay arasında kalabiliyor. Lojman Türkiye'den gelen birçok kişiye de ev sahipliği yapıyor. İsrail'deki hayat pahalılığından şikayet eden Türkler iş bulduklarında lojmandan ayrılıyor.

'MAVİ MARMARA'DA ÇOK KORKTUM'

Lojmandan 1 sene önce ayrılan Aylin Levi, iki oğlu ve eşiyle beraber Raanana'da yaşıyor. Eskiden muhasebeci olan Levi şimdi iş arıyor.

'Türk Yahudisi yüzde 100 Atatürkçü'dür' diyen Levi, Türkiye'den 2 yıl önce ayrılmış. Türk milliyetçisi olduğunu söyleyen Levi 'Türkiye'yi en son terk edecek insan bendim' diye ekliyor.

"Mavi Marmara olayının ertesi günü Türkiye'de en çok korktuğum gün oldu" diyen Levi bir an saldırıya uğrayacağından çekindiğini belirtiyor.

Oğlu da Türkiyeliler Birliği'nin kurduğu futbol takımında oynayan Levi, "Mavi Marmara olayından sonra üniversiteyi beraber okuduğum bir arkadaşım bile bana Facebook'tan 'İsrail'in ekmeğini için rahat yiyebiliyor musun' diye mesaj attı" dedi. Levi 'gelecekten korktuğu için' İsrail'e yerleştiğini söylüyor.

'PİS YAHUDİ' DİYE BAĞIRDI

Levi, "Türkiye'deki işimi, evimi, muhteşem hayatımı bıraktım. Burada zor şartlar altında yaşıyorum. Lisana hakim olamadığım için vasıfsız şekilde çalışıyorum" diye devam ediyor.

20 gün sonra İstanbul'a tatile gelecek olan Levi, "İstanbul'a gitmek için saatleri sayıyorum. Boğaz'ı çok özledim" diyor.

Göçmen lojmanında kalan bazı Türkler de isimlerini vermeden konuşmak istiyor. Yaklaşık 11 aydır lojmanda kalan 1 kız çocuğu babası 42 yaşındaki Jefi*, 1 ay sonra kendi evlerine çıkacaklarını söylüyor. İstanbul'da ticaretle uğraşan Jefi'nin eşi de büyük bir şirketin genel müdürüydü.

İsrail'de yeni iş bulan Jefi ağır vasıta kullanıyor. 35 yaşında, bir kız çocuğu annesi Ester* ise lojmandan 2 sene önce ayrılmış. Genç kadın, "Çocuğumu Türk örf ve adetlerine göre büyütüyorum.

Her yaz ve sömestr tatilinde Türkiye'ye götürüyorum. Bizim için evin kapısının dışarısı İsrail, ancak içerisi İstanbul'dur. Türklüğümüzü yaşatıyoruz.

İzlediğimiz televizyon kanalları, filmler, okuduğumuz kitaplar hep Türkçe. Türkiye'de yaşadığım en kötü olay çok büyük bir markanın finans müdiresinin bana 'Pis Yahudi' diye bağırması oldu. Bunun üzerine işimi bırakıp buraya geldim" diyor.


Genç kadının babası ve annesi de ona destek olmak için sadece 10 gün önce İsrail'e yerleşmiş.

Ester'in babası Tahtakale'de ticaretle uğraşıyormuş, ancak işleri Mavi Marmara sonrasında gelen tepkiler nedeniyle bozulmuş.

Kardeşlik ortamı yaşatılırsa geri dönebilirler
Türkiyeliler Birliği Aliya Komisyonu Başkanı Moiz Sustiel ise Türk kimliğiyle gurur duyanlardan.

20 yıl önce İsrail'e gelen Sustiel, İstanbul'da dökümcülük işiyle uğraşıyormuş.

Natanya kentinde yaşayan Sustiel, İsrail'de Türk kültürünü yaşatmak için Türk kökenli 8-12 yaş arası çocukların oynadığı YYT (Türkiyeli çocuklar) adlı bir futbol takımı kurmuş.

Fakat Sustiel'in Türkiye'de yaşayan çocuklarla futbol maçı yapma talebi ise

Türkiye'den destek görmemiş. Sustiel formaların bile Türk bayraklı olduğunu söylediği takımın, Türkiye'den gelecek bir takımla oynamayı beklediğini dile getiriyor.



Birlik, düzenlediği Türk geceleriyle de dikkat çekiyor.

20 kişinin katıldığı Yeşilçam Şarkıları Korosu adlı bir müzik organizasyonu düzenleyen birlik, eylül ayında Türkçe konser vermeyi planlıyor.

Bir diğer organizasyon ise Türkçe tiyatro olacak. Eylülde sergilenecek oyun Türkçe sözlü komedi üzerine.

Meyhane temalı Türk geceleri de birliğin diğer organizasyonlarından. Sustiel İsrail'de yaşayan birçok Türk'ün çocuklarına Türkçe isim koyduklarına da dikkat çekiyor.

Sustiel, iki ülke arasındaki ilişkilere dair görüşünü, "Yüzyıllara dayanan dostluk ve hatta kardeşlik ilişkisinin arada sekteye uğrasa da kopmayacağını biliyor ve bu bağları sıklaştırmak için çalışıyoruz" diye açıklıyor.

İsrail'de yaşayan Yahudileri temsilen konuşan Sustiel, "Türkiye'deki eski kardeşlik ortamı yeniden yaşatılırsa burada yaşayan Türk Yahudiler dönmeyi düşünebilirlerdi diye tahmin ediyorum" diyor.

Kaynak: Milliyet