İsrail için B planı devrede?

İsrail?in Mavi Marmara katliamını araştıran BM komisyonu, raporunu tamamladı. Türkiye?nin haklı taleplerini karşılamayan ve önceki BM raporlarıyla çelişen çalışma, Ankara-Tel Aviv ilişkilerini bitirme noktasına getirdi.

İsrail?in 31 Mayıs 2010?da Gazze?ye insani yardım götüren uluslararası yardım konvoyuna düzenlediği kanlı saldırıyı soruşturan Birleşmiş Milletler (BM) Palmer Komisyonu?nun nihai raporu basına sızdı. New York Times?ın 2 Eylül?de haberleştirdiği ve Türkiye?nin beklentilerine cevap vermeyen rapor, gerilimli seyir izleyen Türkiye-İsrail ilişkilerini kopma noktasına getirdi. 31 Mayıs?taki katliamda 9 vatandaşını kaybeden Türkiye, 4 tur düzenlenen müzakerelere ve anlaşma metni üzerinde iki kez sağlanan mutabakata rağmen özür dilemeyip tazminat ödemekten vazgeçen İsrail?e karşı B planını uygulamaya koydu.

Dışişleri kaynakları, BM raporunun açıklanmasını İsrail?in 4. kez, 6 ay daha tehir etmek istediğini ve Türkiye?nin bu talebe açık bir dille karşı durduğunu söylüyor. Olumsuz cevabın ardından devreye giren ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton?ın Ankara?dan ek süre talep ettiği ve Türkiye?den istedikleri tehir süresini alamayan İsrail tarafının raporu ABD basınına sızdırdığı yine elde edilen bilgiler arasında. Aynı kaynaklara göre, BM Genel Sekreteri Ban-ki Moon, kendisine dahi sunulmayan raporun kamuoyunun eline geçtiğini Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu?nun tepki telefonundan öğrendi.

Raporun sızdırılmasından bir gün sonra Ankara?da bir değerlendirme toplantısı düzenleyen Davutoğlu, izleyecekleri yeni rotayı da kamuoyuna duyurdu. Anlaşma çabalarını tehirlerle sulandırmaya çalışan Tel Aviv yönetiminin bedel ödeme vaktinin geldiğini vurgulayan Davutoğlu, İsrail?e karşı uygulamaya konulan tedbirlerin karşı taraf geri adım atıncaya kadar kararlılıkla sürdürüleceğini vurguladı.

Ankara; diplomasi ve hukuk temelleri ile askerî temelde ilerleyecek olan aşamalı tedbir planıyla, Mavi Marmara baskınında katledilen 9 Türk?e karşılık istediği özür ve tazminatı almayı hedefliyor. Türkiye-İsrail diplomatik ilişkilerini minimum düzeye çeken tedbir planı, 5 adımdan oluşuyor: İsrail ile diplomatik ilişki, tarihin en düşük seviyesine (2. katip seviyesine) çekilecek ve İsrailli diplomatlar ülkelerine gönderilecek. Tüm askerî anlaşmalar askıya alınacak. Türkiye, Doğu Akdeniz?de seyrüsefer serbestîsi için gerekli gördüğü her türlü önlemi alacak. Gazze?ye uygulanan abluka için Uluslararası Adalet Divanı?na başvurulacak ve mağdur aileler için Türk ve uluslararası yargı mekanizmalarına başvurulacak.

Diplomatik kaynaklar, Palmer Raporu?nun ilk bakışta Türkiye aleyhine gibi dursa da uzun vadede İsrail?in aleyhine döneceğini düşünüyor. Metin üzerinden kendini haklı göstermeye çalışan İsrail?in Türkiye?den daha da uzaklaştığı, Arap Baharı sonucu devrilen diktatörlerden sonra yalnızlığının artacağı belirtiliyor: ?İsrail, özür dilemeyerek Türkiye?den uzaklaşma yolunu tercih etti. Ancak bu, daha çok kendisine zarar verecek. Mısır?ı, Türkiye?yi kaybetmesi Tel Aviv?in bölgedeki hareket alanını çok daraltacak.?

Aynı kaynaklar, Yeni Zelanda?nın eski başbakanı Geoffrey Palmer başkanlığında toplam 4 kişiden oluşan bir heyetin kaleme aldığı söz konusu çalışmaya, panelde Türkiye?yi temsil eden emekli Büyükelçi Özdem Sanberk ve İsrail?i temsil eden Yosef Ciechanover?in de yer yer şerh düştüğünü, bu hâliyle raporun Palmer ile Colombia eski Cumhurbaşkanı Alvaro Uriba?nın imzasını taşıyan bir belgeye dönüştüğünü hatırlatıyor. Kaynaklar, raporun uluslararası platformda inandırıcılığının kalmadığını düşünüyor.

Bir yetkili, komisyonun taraflardan ifade alma ya da belge talep etme yetkisi olmadığı için hazırlanan raporun gerçekleri tam anlamıyla yansıtmadığını, buna bağlı olarak da bağlayıcı etkisinin bulunmadığını hatırlatıyor. Aynı yetkili, komisyonun Gazze ablukası meşruiyeti gibi görev alanını aşan konularda karar oluşturmaya çalıştığını, ablukanın hukuki olduğunu yansıtan sonucun da BM İnsan Hakları Konseyi?nin 2010?da yayımladığı Mavi Marmara Raporu ile ters düştüğünü belirtiyor. Mavi Marmara Raporu?nda İsrail?in Gazze ablukası ?yasa dışı? olarak nitelendiriliyordu.

Aksiyon

MESUT ÇEVİKALP
Sayı: 874 / Tarih : 05-09-2011