Hamsinin hikâyesi yeniden yazılıyor

Türkiye'nin İğneada'dan Hopa'ya kadar olan Karadeniz Sahili boyunca hamsinin göç yolları ve davranışları izlenerek kapsamlı bir araştırma gerçekleştirildi.

Karadeniz?deki hamsi stokunu ve durumunu belirlemek amacıyla Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü'ne (SUMAE) ait Sürat Araştırma-1 Gemisi'nin, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın TÜBİTAK KAMAG desteği ile yürütmekte olduğu ?Karadeniz Hamsi İzleme Projesi? kapsamında yaklaşık bir ay süre ile devam eden deniz çalışmaları tamamlandı.

"Karadeniz Hamsi İzleme Projesi" ile ilgili bilgi veren Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. İlhan Aydın, yapılan araştırmanın önemine vurgu yaparak "Literatüre dayalı kurduğumuz verilen artık çalışmaz olmuştu. Her hipotezi kurduğumuzda da veriler bunları doğrulamıyordu. Son yapılan araştırmada elde ettiğimiz verilerden şunu anladık ki hamsinin hikayesini yeniden yazmalıyız" dedi.

Doç. Dr. İlhan Aydın, proje kapsamında 2013 yılının Temmuz ayında üreme döneminde yumurtlayan hamsi miktarının belirlendiğini belirterek, ?Gemide SÜMAE ekibi ile birlikte ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü'nden de araştırmacılar görev aldı. Araştırmanın temel amacı hamsi stokunun durumunu belirlemekti. Aynı proje kapsamında 2013 Temmuz ayında, üreme döneminde yumurtlayan hamsi miktarı belirlenmiş; kış seferinde ise yumurtlama alanından kıyılarımıza doğru gerçekleşen göç davranışı incelenmiştir. Balıkçılık akustiği tekniği (Hidro-akustik sinyaller ile denizdeki hamsi miktarının tahmin edilmesi) uygulanmakta olan seferde ayrıca özel olarak elektronik algılayıcılarla donatılmış orta su trol ağları ile de hamsi örneklemeleri yapıldı. Sefer boyunca ayrıca deniz suyunun özelliklerinin belirlenmesi ve hamsinin tercih ettiği sıcaklık, tuzluluk, oksijen miktarı ve benzeri çevresel değişkenlerin ortaya konması için detaylı ölçümler yapıldı? diye konuştu.

Görev alan ekibin İğneada?dan Hopa?ya kadar hamsinin çıkarıldığı noktaları ziyaret ederek hareketlerini izlendiğini ifade eden Aydın ?Araştırma Gemisi SÜRAT Araştırma-1 ile yapılan çalışmanın yanında 10 kişilik SUMAE ekibi İğneada?dan Hopa?ya kadar hamsinin karaya çıkartıldığı noktaları ziyaret ederek filonun hareketlerini izlemiş, avlanan hamsiler üzerinde ölçümler yapmıştır. Hamsinin karaya çıkartıldığı noktaları takip edildiği çalışmalar devam etmektedir. Avcılığın geçen seneye göre çok daha bereketli geçeceğinin sinyallerini yazın veren Karadeniz hamsisinin geçen yılların aksine erken ve tüm Karadeniz kıyısınca av vermeye başladığı görülmektedir. Balıkçılık açısından avantaj sağlayan bu durum Karadeniz?in simgesi olan bu balığın sezon boyunca daha uzun süre tüketilebileceğine işaret etmektedir. Yapılan çalışmalar bereketli geçen av sezonunun 2012 bahar döneminin Karadeniz?de tüm pelajik balık türleri için iyi geçmesi ve stokların yeni katılan bireylerle zenginleşmiş olması ile ilgili olduğunu göstermektedir. Balıkçıların genelinin 2012-2013 av sezonunda stokun büyük bölümünü oluşturan yavru bireylerin avlanmama konusunda gösterdikleri duyarlılığın ve yapılan denetimlerin de bu seneki hamsi bolluğunda önemli rol oynadığı görülmektedir. Araştırmanın ortaya koyduğu bir diğer sonuç ise iklim şartlarının ve özellikle de üreme dönemindeki rüzgâr ve akıntı durumunun stok büyüklüğünün belirlenmesinde önemli olduğu göstermesidir. Denize bırakılan hamsi yumurtalarının uygun akıntı ve rüzgârlarla besin açısından zengin kuluçka alanlarına taşınması bir sonraki yıl hamsi miktarını olumlu yönde etkilemektedir? şeklinde konuştu.

BEKİR KOCA-OZAN KÖSE