Erken emeklilik kaça mal olur?

Emeklilikte yaşa takılanların merak ettikleri soruların cevaplarını yazarımız Sadettin Orhan yazdı. İşte erken emeklilik'te son durum...

İşte o yazı:

8 Eylül 1999 öncesi sigorta başlangıcı olan yaklaşık beş milyon kişi için erken emeklilik çalışması olduğunu yazmıştık.

Çözüm olarak da her bir yıl erken emeklilik için %5 daha düşük aylık bağlanması formülü üzerinde durulduğunu ifade ettik. Bu yazımızdan sonra, özellikle Maliye Bakanlığı'nın formülün maliyeti bakımından konuya mesafeli durduğu yorumları yapıldı. Gelin birlikte kabaca bir maliyet hesabı yapalım.

Erken emeklilik düşük maaş

Üzerinde durulan formüle göre, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) şu an tabi oldukları yaştan beş yıl daha erken emekli olabilecekler. Ancak her bir yıl için %5 olmak üzere toplam %25 daha düşük aylık bağlanacak. Buna göre devletin karşılaşacağı iki tür maliyet var:

- Erken emekli olacaklara ödenecek maaşlar.

- Erken emekli olanların şu an ödemekte oldukları sigorta primlerinden mahrumiyet.

Bulunan formüle göre birinci şıktaki maliyet çözülmüş oluyor. Zira bir kişiye 20 yıl boyunca 1000 lira vereceğinize 25 yıl boyunca 750 lira verirseniz, bırakın maliyeti devlet olarak kâra geçiyorsunuz.

Gelelim işin prim tahsilatı kısmına. Evet, bu kişiler emekli olunca devletin ayda kişi başı 360 lira kaybı olacağı doğru. Fakat Türkiye'de emeklilerin yarıdan fazlasının bağımlı/bağımsız olarak çalışmaya devam ettiğini biliyoruz. Bunların yarıdan fazlasının da kayıtlı olduğunu ve devletin bunlardan her ay ortalama 250 TL destek primi aldığını da biliyoruz. Buna göre erken emekli olanlardan kaynaklanan prim kaybının en az 1/4 oranında telafi edileceğini söyleyebiliriz.

Maliyet yıllık 300-400 milyon lira

Öte yandan erken emeklilik düzenlemesinin yapılması halinde beş milyon kişi bir anda emekli olamayacak. Bu beş milyonun erken emeklilik süreci 15-20 yıla yayılacak. Örneğin 1978 doğumlu ve 1998 yılında işe başlayan erkek sigortalıya beş yıl erken emeklilik sağlansa bile bu kişi 2035 yerine 2030 yılında emekli olabilecek. Bu hesaba göre SGK'nın "beş yıl erken kısmi emeklilik" uygulamasında katlanacağı yıllık maliyet yaklaşık 300-400 milyon lira olacak.

Bu köşenin takipçileri bilirler, olmayacak işler için geniş halk kesimlerine şirinlik yazıları yazmak pek tarzımız değil. Bu anlamda yaşa takılanlarla ilgili erken emeklilik beklentisi oluşturulması çok doğru değil. Fakat Maliye Bakanlığı'nın "milyarlarca liralık maliyeti var" tezinin de abartılı olduğunu belirtmemiz lazım.

İzin hakkı bir yıldan sonra doğar

Soru: Sadettin Bey, bu sene ve geçmiş senelerden kalmış izin günlerim var. Nisan ayında emekli olacağımdan izin günlerimin parasını almak istiyorum. İşyerimizde cumartesi ve pazar günleri çalışmıyoruz. İzin hesabında hafta sonu günleri dahil edilir mi? İşe giriş tarihim 1 Haziran olduğuna göre 2012/Haziran-2013/Nisan arası için izin hakkım nasıl hesap edilir? Osman A.

Cevap: Osman Bey, yıllık izin hesabınızda cumartesi günleri izin süresinden düşülür, pazar günleri ise eklenir. İzin hakkınızın başlangıcı olarak işe giriş tarihiniz esas alınır ve bir yıllık sürenin dolmasıyla ücretli izin hakkınız doğar. 2012/Haziran-2013/Nisan döneminde bir önceki yılın izin hakkı doğmuştur. Dolayısıyla 1 Haziran 2013 tarihinden önce işten ayrılmanız halinde 2012/Haziran sonrasına dair izin ücreti talep edemezsiniz.