Doç. Dr. Hakkı Çiftçi: TCMB Sadece Faiz Oranına Göre Değil Enflasyon Ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Varlığı..

Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakkı Çiftçi:

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Sadece Faiz Oranına Göre Değil Enflasyon Ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Varlığını Da Dikkate Alarak Politikalarını Uygulamalıdır….

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın bundan sonraki süreçte fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi bağlamında enflasyon ve işsizlik arasındaki bu ilişkinin varlığını dikkate alarak politikalar uygulamasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

Türkiye ile ilgili yapılan literatür çalışmalarında Türkiye’de enflasyon ile işsizlik arasında bir ilişki olduğunu son yirmi yılda görülmektedir ve bu durum 1958 yılında ekonomi literatürüne giren Phillips Eğrisi'nin geçerli olduğunu göstermektedir. Bir çok ekonometrik çalışmalarda ise Johansen eş bütünleşme testi sonuçları ise işsizlik oranı, enflasyon oranı ve geniş tanımlı parasal büyüme değişkenleri arasında uzun dönemli bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu yazımızda Enflasyon ve istihdam (ve işsizlik) en yakından izlenen ekonomik göstergelerden bazıları olduğundan, aralarındaki ilişkiyi ve genel ekonomiyi nasıl etkilediklerini inceleyeceğiz.

Türkiye'de yıllık enflasyon oranı üst üste ikinci ay hızlanarak Temmuz ayındaki %47,8 seviyesinden Ağustos 2023'te %58,9'a yükseldi ve %55,9 olan piyasa tahminlerini aştı. Geçen yılın Aralık ayından bu yana görülen en yüksek oran olan bu artışta vergi artışları, gıda fiyatlarındaki yükseliş ve liradaki değer kaybı etkili olmuştur. Gıda enflasyonu %72,9 ile son 8 ayın en yüksek seviyesine ulaştı (%60,7'ye kıyasla). Diğer yukarı yönlü baskılar konut ve kamu hizmetleri (%25'e karşı %19,3), ulaştırma (%70,2'ye karşı %43,4), mobilya, ev eşyası (%58,9'a karşı %50,1) ve sağlıktan (%77,6'ya karşı %75,9) geldi. Ayrıca, bir önceki ay %56,1 olan çekirdek oran Ağustos ayında son dokuz ayın en yüksek seviyesi olan %64,9'a yükselmiştir. Aylık bazda tüketici fiyatları Temmuz ayındaki %9,5'lik artışın ardından %9,1 oranında yükselmiştir. Merkez Bankası ayrıca enflasyon tahminlerini bu yıl için %65, 2024'te %33 olarak revize etti ve 2025'e kadar kademeli olarak %15'e düşürülmesini öngördü.

Türkiye'de işsizlik oranı Temmuz 2023'te bir önceki ayki yüzde 9,6 seviyesinden yüzde 9,4'e gerileyerek Ocak 2014'ten bu yana en düşük seviyeye indi. İşsiz sayısı 38 bin kişi azalarak 3,291 milyona gerilerken, istihdam edilenlerin sayısı 318 bin kişi artarak 31,671 milyona yükseldi. Cinsiyete göre bakıldığında, erkeklerde işsizlik oranı yüzde 7,6 iken kadınlarda bu oran yüzde 12,9 ile daha yüksektir. İşgücüne katılım oranı Haziran ayında yukarı yönlü revize edilen yüzde 53'ten hafif bir artışla yüzde 53,4'e yükselirken, istihdam oranı aşağı yönlü revize edilen yüzde 47,9'dan yüzde 48,4'e yükselmiştir. Bu arada, 15-24 yaş arası genç işsizlik oranı 0,3 puanlık düşüşle yüzde 18'e gerilemiştir.

https://tradingeconomics.com/

Enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişki geleneksel olarak ters yönlü bir korelasyondur. Ancak bu ilişki ilk bakışta göründüğünden daha karmaşıktır ve son 50 yılda birçok kez bozulmuştur. Özetle; enflasyon ve işsizlik tipik olarak ters bir korelasyona sahiptir ancak bu ilişki karmaşık bir ilişkidir. İşsizliğin yüksek olduğu dönemlerde ücretler genellikle durgun kalır ve ücret enflasyonu (veya artan ücretler) mevcut değildir. İşsizliğin düşük olduğu dönemlerde ise işverenlerin çalışanları çekmek için daha yüksek ücretler ödemesi gerekir ve bu da ücret enflasyonunun artmasına neden olur. Phillips Eğrisi, artan ücretlerin bir ekonomide ürün ve hizmet fiyatlarının yükselmesine yol açması gerektiğine ve sonuçta genel enflasyon oranını yükselteceğine inanır. Monetaristler Phillips Eğrisi'ne karşı çıkarak, uzun vadede ekonominin herhangi bir enflasyon oranına uyum sağladıkça doğal işsizlik oranına geri dönme eğiliminde olduğunu belirtmektedir.

yazının devamı...