Cenevre müzakerelerinde mutabakat sağlandı. İran uranyumu yüzde 5 oranının üzerinde zenginleştirmeyecek, yaptırımlar 6 ay içinde hafifletilecek. ABD ve İran memnun, İsrail tepkili: Tarihi hata yapıldı.

İran?la 5+1 ülkeleri nükleer sorunda önceki gece geç saatlerde tarihi bir uzlaşmaya varırken, Tahran?ı tehdit olarak gören İsrail?den sert tepki geldi. Cenevre?de beş gün süren müzakereler sonrası varılan uzlaşma, altı ay içinde bazı yaptırımların hafifletilmesi karşılığı, Tahran?ın nükleer programına sınırlamalarla devam etmesini öngörüyor. Altı ay sonra, vaatlerin yerine getirilmesi halinde ikinci aşamaya geçilecek.

İRAN: NÜKLEER HAKKIMIZ TANINDI

Anlaşmanın ardından, İran ve ABD?den olumlu mesajlar geldi. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ?Güvenin sınanacağı bir süreç başladı? derken, ılımlı Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de anlaşmayla ?İran?ın nükleer haklarının tanındığını? ifade etti. Ruhani lider Ayetullah Ali Hamaney de sonucu memnuniyetle karşıladığını söyledi.

OBAMA: BOMBA YOLU KAPANDI

En büyük dış politika başarısını kaydettiği yorumu yapılan ABD Başkanı Barack Obama da, ?Diplomasiyle yeni bir kapı açıldı. Anlaşma, Tahran?ın nükleer silah elde etmesine gidecek yolları kesiyor? dedi. Obama, İran taahhütlerini yerine getirmezse anlaşmayı askıya alabileceklerini de vurguladı.
Ancak tüm bu gelişmeler İsrail?de tepki çekti. Başbakan Binyamin Netanyahu kabine toplantısında, ?Tarihi anlaşma değil tarihi hata? dedi. Netanyahu, ?Dünya çok daha tehlikeli bir yer haline geldi çünkü en tehlikeli rejim, en tehlikeli silahı elde etmeye doğru önemli bir adım attı? çıkışı yaptı. Bibi, ?İsrail, kendisini koruma hakkına sahiptir? diyerek, İran?a karşı askeri seçeneği masada tuttuklarını ima etti.

?TÜRKİYE DE YARIŞA GİRECEK?

Aşırı sağcı Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman ise anlaşmayı ?1979 devriminden beri İran?ın en büyük diplomatik zaferi? diye tanımladı. Lieberman kararın, Ortadoğu?da, Türkiye, Mısır ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin de dahil olduğu bir nükleer silahlanma yarışı başlatacağını ileri sürdü.

UMMAN SULTANI ÇÖZÜM KİLİDİ AÇTI

1979?dan beri diplomatik ilişkileri bulunmayan ABD?yle İran?ın, anlaşma öncesi en az beş kez gizlice görüştüğü öne sürüldü. AP?nin haberine göre, dört görüşmenin yeri gizli tutuluyor. En kilit görüşmeyse Umman?da, Sultan Kabus?un arabuluculunda gerçekleşti. Görüşmelere ABD Dışişleri Bakanı William Burns ve Başkan yardımcısı Joe Biden?ın dış politika danışmanı Jake Sullivan?ın katıldığı belirtildi.

7 MİLYAR DOLAR SERBEST KALACAK

Tarihi uzlaşmanın öne çıkan maddeleri şöyle:
- İran, uranyumu silah yapımının önünü açan yüzde 5 oranının üzerinde zenginleştirmeyecek ve zenginleştirilmiş uranyum stokunu bu oranın altına düşürecek;
- Natanz ve Fordo?daki nükleer tesislerde, günlük kontrol de dahil, uluslararası denetime daha fazla izin verilecek;
- Plütonyum üretilebildiği düşünülen Arak ağır su reaktöründeki çalışmalar askıya alınacak;
- Karşılığında, İran?a 6 ay boyu nükleer sorundan kaynaklı yeni yaptırım uygulanmayacak;
- Yaptırımlar, İran?a 7 milyar dolarlık bir gelir getirecek şekilde aşamalı olarak hafifletilecek.

TÜRKİYE MEMNUN ARAPLAR TEMKİNLİ

Dışişleri Bakanlığı, mutabakatın olumlu karşılandığını açıkladı. Açıklamada, ?Tarafları yapıcı gayretleri nedeniyle tebrik ediyoruz. Türkiye üzerine düşebilecek tüm desteği sağlamaya hazır? ifadesi yer aldı. Arap ülkeleriyse temkinli. Suudi Arabistan?ın üst düzey dış politika danışmanlarından Abdullah el Asker ?Bölgenin uykusu kaçacak? dedi.

Aksam.com.tr