Telekomünikasyon sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın CEO?su ve İletişim Uzmanı Efe Demir, Türkiye?nin gündemine damgasını vuran dinleme skandallarının perde arkasını anlattı.

Başbakan Erdoğan?a ait olduğu öne sürülen telefon görüşmelerini değerlendiren Demir, ?Bunu internet kafedeki bir çocuk bile yapabilir. Ayrıca bunun telefon kaydı olup olmadığı dahi belli değil? dedi.

İşadamı ve aynı zamanda iletişim uzmanı olan Efe Demir, İstanbul Dünya Ticaret Merkezi'ndeki (İDTM) ofisinde İhlas Haber Ajansı (İHA) muhabirinin konuya ilişkin sorularını yanıtladı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan arasında geçtiği öne sürülen konuşmalara teknik açıdan yaklaşan Demir, söz konusu görüşme kaydının gününüz teknolojisiyle bilişime meraklı herkesin yapabileceğine dikkat çekti.

Erdoğan?a ait olan es kayıtlarına ilişkin Demir, ?Bunu internet kafeden bir çocuk bile yapabilir. Yani bu kadar basit bir şey. Ayrıca bunun telefon kaydı olup olmadığı dahi belli değil şu anda. Bunu doğrulayacak olan kurumlar var. Farklı zamanlarda yapılan konuşmalar olabilir. Daha sonra onları alıp kopyala yapıştır şeklinde kullanılabilir? dedi.

Teknoloji açısından bu tür kayıtların kolaylıkla yapılabildiğine dikkat çeken Demir, ?Teknolojik olarak artık her şey mümkün ve maalesef bu bazı şahısların elinde olan bir şey artık. Vatandaş her zaman soruyor ?ben dinleniyor muyum? diye. Ama bundan önce sorması gereken soru şu olmalı; ?ben neden dinleniyorum? ?kim beni niye dinlesin ki?. Sıradan bir vatandaş, yani demek ki sade vatandaş ise bunu dinlese dinlese ancak eşi dinler. Maalesef o kadar artık kolaylaşmış bir durumda? diye konuştu.

?YASA DIŞI DİNLEMELER DE İKİYE AYRILIYOR?

Dinleme yöntemlerine değinen Efe Demir, ?Dinlemelerin çeşitli yöntemleri var. Bunlardan birisi resmi yöntemler. Zaten bunlarla ilgili teknik bilgi vermemiz doğru değil. Bir suç varsa resmi olarak dinlenmesi gerekiyordur. Ama öbür türlü yani yasa dışı dinlemeler de ikiye ayrılıyor. Bunlardan birisi Jammer aracılığıyla etraftaki telefon sinyalleri ile yapılabiliyor. İkincisi akıllı telefonlar aracılığıyla yapılabiliyor. Akıllı telefonlara yüklenen herhangi bir programla dinlemeyi bırakın ortamdaki sesi bile dinleyebiliyorsunuz. Telefonunuz kapalı olsa bile kime ne mesaj attınız, kimlerle yazıştınız, neredesiniz, nerede resim çektiniz bunlara kadar her şey mümkün. Ama tabi buradaki vatandaşım algısı şu ?bunu yapan kim?, kendisine sorması gerekirken ise ?ben niye dinleniyorum ki?, ?beni dinleniyorlar mı? diyorlar, bunu merak ediyorlar. Dediğim gibi sıradan bir vatandaş neden dinlensin. Bu tür dinlemeler genelde eşler arasında oluyor. Biz buna eş dinlemesi diyoruz? dedi.

?ŞAHISLARIN ELİNDEKİ BU CİHAZLAR AVRUPA?DAN GELİYOR"

Demir, ?Bir de şöyle bir sorun var; herkes diyor ki; ülke olarak güvenliğimiz yok, dinleniyoruz kurumlar yıpratılıyor. AB ülkelerine özeniyoruz. Ama bilmiyorlar ki bu zaten bireysel şahısların elindeki bu cihazlar Avrupa?dan geliyor. Türkiye?de böyle bir üretim yok. Özendiğimiz ülkelerden geldiğinden habersiziz? dedi.

?BİR ÇAĞRINIZ 40 OPERATÖRDEN GEÇİYOR, BUNUN GÜVENLİĞİ YOK?

Demir, ?Yurt dışını arıyorsunuz ve bir çağrınız yerine gidene kadar 40 tane operatör yani sistem değiştiriyordur. ABD, İsrail veya İngiltere?deki bir şirket üzerinden dolanıp son noktaya gidene kadar o arada bir sürü dinleme yapmak mümkün oluyor. Yani bunun bir güvenliği yok. Burada kripto (saklı) cihazları ön plana çıkartılıyor. Tamam siz kripto kullanıyorsunuz, kendinizi garantiye alıyorsunuz ama ya aradığınız taraf dinleniyorsa!.. O zaman bu cihazda bir şeye yaramıyor. Yani burada sadece bir binanın çevresine bir Jammer koyup veya uydu koyup dinleme yapılan bir şey değil bu. Bu yurt dışına ve Türkiye?deki sistemlere giden çağrılar. Yani bu çağrılar bir yere gidene kadar bin yeri dolaşıyor. Dolayısıyla dediğim gibi burada kriptonun pek bir ehemmiyeti yok" diye konuştu.

?EN GÜVENLİ OLABİLECEK ALT YAPI ?IP? ÇALIŞMALARIYLA OLUYOR?

IP?den IP?ye yapılacak bağlantıların en güvenli iletişim olduğunu ifade eden Demir, ?En güvenli olabilecek alt yapı IP çalışmalılarıyla oluyor. Ama burada da iletişim sistemi kurumların kendilerine ait olmalı. Bir operatörden bu hizmet almamalı, bir yere abone olmamalı. IP?den IP?ye bağlantı kurulduğu, aynı sisteme bağlanıldığı zaman dinlemelere karşı önlem alınmış olur. Türkiye?de milyonlarca telefon var. Kurum her birimizi dinlemeye kalksa zaten buna alt yapısı dayanmaz" dedi.

BAŞBAKAN ERDOĞAN?IN KASETİ MONTAJ MI?

Başbakan Erdoğan?ın oğlu Bilal Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesinin montaj olup olmadığı sorulan Demir, ?Direk montajdır veya değildir demek doğru değil. İspat olmadan bir şey demek mümkün değil. Ama teknik olarak tabii ki yapılabilen bir şeydir bu? dedi.

?BUNU İNTERNET KAFEDEN BİR ÇOCUK BİLE YAPABİLİR?

?Bunu internet kafeden bir çocuk bile yapabilir? diyen Demir, ?Bu kadar basit bir şey. Ayrıca bunun telefon kaydı olup olmadığı dahi belli değil şu anda. Bunu doğrulayacak olan kurumlar var. Bunun telefon kaydı olup olmadığı dahi belli değil. Farklı zamanlarda yapılan konuşmalar olabilir. Daha sonra onları alıp kopyala yapıştır şeklinde kullanılabilir. Hatta onun daha da ötesi sizin numaranız üzerinden bir başka kişiyi arayıp konuşmak mümkün. Yani sizin numaranız ile sizi arayabilir veya hattınız üzerinden bir başkasını farklı numarayla aramak mümkün? diye konuştu.
?MAALESEF TEKNOLOJİ İLE YAPILAMAYACAK BİR ŞEY YOK?
Demir şunları söyledi: "Az önce belirttiğim gibi bankalara ait telefon numaralarından arıyormuş gibi izlenim vererek olmayan bir numarayla arama yapabiliyoruz. Belki bizi izleyenler inanmayabilirler ama mesela ben bilgisayar üzerinden kendi kendimi kullanılmayan bir numara ile arayacağım. Esasında şuanda gördüğünüz şekilde bir numara yok. Ben bunun yerine sizin veya kendimin hatta Başbakanımızın da numarasını arıyor gibi gösterebilirim. Maalesef teknoloji ile yapılamayacak bir şey yok?

DİNLENİP DİNLENİLMEDİĞİMİZ NASIL FARK EDİLİYOR?

Dinlendiğinden şüphe edenler için püf noktalar veren Efe Demir, ?Bireysel dinlemelere karşı korunmanın en etkili yolu telefonunuzun tanımadığınız kimselere vermememiniz. Telefona her bulunan uygulamanın indirilmemesi gerekiyor. Bilmediğiniz programları kesinlikle indirmemenizi tavsiye ediyoruz. Burada telefonunun dinlenip dinlenmediğini anlayabilmek için telekom operatörlerinden gelen faturalara, internet kullanımına dikkat etmeliyiz" dedi

?DİNLENDİĞİNİZDE FATURALARINIZ KABARIK GELECEKTİR?

Dinlenen insanın telefon faturasının da kabarık gelebileceğini belirten Demir, Çünkü dinlendiğinizde faturalarınız kabarık gelecektir. Bunu anlamanın çeşitli yolları var? dedi.

?BİR SES KAYDI TÜRKİYE?DE BORSAYI ALT ÜST EDİYOR?

İletişim Uzmanı Efe Demir, dinleme iddialarının ülkeye büyük zarar verdiğine dikkat çekti. Demir, ?Estetik cerrahlar sesimizi bile değiştiriyor. Şuanda yapılamayacak bir şey yok. Burada dinleme ve kayıtlarla ilgili ya iddia sahibinin ispatlaması gerekiyor ya da Sayın Başbakanın ispatlaması gerekiyor. Ki vatandaşta rahat etsin, bir ses kaydı Türkiye?de borsayı alt üst ediyor. Bundan hepimiz olumsuz etkileniyoruz? dedi

BANKALARDAN VE OPERATÖRLERDEN GELEN ARAMALARA GÜVENMEYİN UYARISI

Bankalardan ve telefon GSM operatörlerden gelen mesaj ve aramalara güvenmeyin uyarısında da bulunan Efe Demir, ?Şimdi öncelikle vatandaşlar yeni ve çok popüler olan bir yöntem var. Telefonunuza bir çağrı bırakılıyor ve merak ediyorsunuz ve arıyorsunuz. O zaman ilgili aramayı yapan vatandaşlar bundan para kazanıyorlar. İkincisi ise bankadan aradıklarını iddia edenler var. Tabi bankadan gelen numarayla aradıklarını gördüğünüz için güveniyorsunuz. Ama orada sizden kimlik bilgilerini istiyorlar. Tabi siz bankanın numarasını gördüğünüz için güveniyorsunuz. Ama aslında sizi arayanlar bankadan aramıyorlar. Sizin bilgilerinizi aldıktan sonra farklı bir amaçla kullanabiliyorlar. Örneğin oradan sizden kredi kart numaranızı tuşlamanızı istiyorlar, şifrenizi tuşlamanızı istiyorlar, onu da görüyorlar. Sonra internet üzerinden veya başka şekillerde hesabınız boşaltılabiliyor? dedi.

ADNAN SULAR-İHA