Devlet, hangi ile ne harcadı, ne kazandı?

Bütçeden bu yılın ilk yarısında kişi başına en yüksek harcama, Ankara ve Hakkari?ye yapıldı. Bu dönemde Hazine?ye kişi bazında en büyük katkıyı ise Kocaeli ve İstanbul sağladı.

Devlet bütçesinden bu yılın ilk yarısında kişi başına en yüksek harcama, Tunceli, Ankara ve Hakkari'ye, en az harcama ise İstanbul, Gaziantep ve Manisa'ya yapıldı. Bu dönemde Hazine'ye kişi bazında en büyük katkıyı ise Kocaeli, İstanbul ve Ankara sağladı.

A.A muhabirinin Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri üzerinden yaptığı hesaplamalara göre, yılın ilk 6 aylık döneminde Merkezi Yönetim Bütçesinden 143 milyar 215 milyon 358 bin lira harcama yapıldı. Bunun 81 milyar 159 milyon 495 bin liralık bölümünü de başta borç ödemeleri ve Sosyal Güvenlik Kurumuna transfer olmak üzere merkezi harcamalar oluşturdu.

Bu dönemde il bazında da en yüksek harcama, 11 milyar 5 milyon 886 lirayla Ankara için gerçekleştirildi. Bunda bakanlıklar ve diğer kamu kuruluşlarının merkezi birimlerinin Ankara'da bulunması etkili oldu. Başkentte kişi başına harcama 2.306 lira, kişi başına gelir de 4.134 lira olarak belirlendi.

Kişi başına en yüksek harcama Tunceli'de oldu. Devletin kişi başına 2 bin 979 lira harcama yaptığı Tunceli'de kişi başına gelir 326 lira harcama yaptı. Tunceli'de devlet 24 milyon 990 bin lira gelir elde ederken, 228 milyon 495 bin lira harcamada bulundu. Tunceli ve Ankara'yı Hakkari izledi. Devletin kişi başına 1552 lira harcadığı Hakkari'de kişi başına gelir 79 lira oldu. Devlet, yılın ilk yarısında Hakkari için 390 milyon 93 bin lira harcamada bulundu. Buna karşılık Hakkari'den 19 milyon 956 bin lira gelir elde edildi.

Kişi başına harcamada 1.488 lira harcamayla Artvin, 1.338 lira ile Erzurum, 1.273 lira ile Elazığ, 1.205 lira ile Isparta, 1.203 lira ile Bayburt, 1.189 lira ile Bingöl, 1.179 lira ile Trabzon, 1.173 lira ile Siirt, 1.169 ile de Şırnak, Tunceli, Ankara ve Hakkari'nin ardında yer aldı.

Bu illerden Artvin'de kişi başına gelir 583 lira, Erzurum'da 402 lira, Elazığ'da 419 lira, Isparta'da 445 lira, Bayburt'ta 231 lira, Bingöl 181 lira, Trabzon'da 626 lira, Siirt'te 194 lira, Şırnak'ta da 146 lira düzeyinde gerçekleşti.

Kişi başına en harcama 500 lirayla İstanbul'da, 534 lirayla Gaziantep'te, 559 lirayla Manisa'da oldu.

-İSTANBUL 1'E 9 KAZANDIRDI-

Öte yandan, Kocaeli, 9.876 lira ile kişi bazında devlete en fazla kazanç sağlayan il oldu.

Tüpraş'ın da katkısıyla bütçeye 15 milyar 408 milyon lira gelir aktaran Kocaeli'ye 6 aylık dönemde bütçeden 1 milyar 275 milyon lira harcama yapıldı. Böylece Kocaeli'de kişi başına 818 liralık harcamaya karşılık 9.876 liralık gelir rakamına ulaşıldı.

İstanbul ise ilk 6 ayda, devletten aldığı her 1 liranın karşılığını 9 lira olarak ödedi. Bütçe gelirlerinin yüzde 40'ını tek başına üstlenen İstanbul, bu süreçte Hazine'ye 58 milyar 145 milyon lira kazandırdı. Buna karşılık devletin İstanbul için yaptığı harcama 6 milyar 623 milyon lirada kaldı. Bu rakamlara göre, İstanbul'da kişi başına harcama 500 lira, kişi başına gelir 4 bin 386 lira oldu.

Kişi başına harcamanın 793 lira, kişi başına gelirin de 3.342 lira olduğu İzmir dışında, devlet, Ankara, Bursa, Antalya, Mersin, Hatay, Muğla, Tekirdağ ve Zonguldak'ta da harcadığından daha fazlasını geri aldı.

Bu illerden Bursa'da kişi başına harcama 585 lira, kişi başına gelir 1.173 lira, Antalya'da kişi başına harcama 649 lira, kişi başına gelir 953 lira, Mersin'de de kişi başına harcama 730 lira, kişi başına gelir 1.807 lira düzeyinde gerçekleşti.

-VERGİ TAHSİLATINDA DURUM-

Hakkari, ilk 6 ayda yüzde 19,3'lük oranla, Türkiye'de vergi tahsilatının en düşük seviyede gerçekleştiği il olarak da dikkati çekti.

Hakkari'de tahakkuk eden 49 milyon 611 bin liralık verginin sadece 9 milyon 568 bin lirası tahsil edilebildi. Buna karşılık, vergi tahsilat oranı Iğdır'da yüzde 35,34, Şırnak'ta yüzde 36,02, Denizli'de yüzde 43,49, Adana'da yüzde 43,6, Bolu'da yüzde 47,48, Sivas'ta yüzde 47,61,  Muğla'da yüzde 49,57, Antalya'da yüzde 50,16, Gaziantep'te yüzde 51,1, Batman'da yüzde 51,07, Mardin'de yüzde 51,74, Siirt'te yüzde 52,12, Diyarbakır'da yüzde 53,85,  Konya'da yüzde 56,2, Ağrı'da yüzde 56,23, Bitlis'te yüzde 59,28, Bursa yüzde 62,8, Zonguldak'ta yüzde 63,67, Tunceli'de yüzde 64,78 olarak belirlendi.

Ankara'da yüzde 62,40, İstanbul'da yüzde 73,29, İzmir'de yüzde 77,68 olan tahsilat oranı, Kocaeli'de yüzde 86,1'i buldu.

-İLLER İTİBARİYLE GELİR GİDERLER-

Maliye Bakanlığına göre, bu yılın ilk yarısında iller itibariyle bütçe gelir ve gider rakamları ile kişi başına harcama ve gelir tutarları şöyle: