Darbe girişiminin karşısında Türkiye'nin yanında durdular

FETÖ'nün 15 Temmuz 2016'daki hain darbe girişiminin ardından birçok ülke ve uluslararası örgütün yetkilileri, darbe girişimini kınayarak Türkiye'deki seçilmiş hükümetin yanında yer aldı.

Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016'daki hain darbe girişiminin ardından, birçok ülkenin o dönemki devlet başkanı ve bakanlarının yanı sıra uluslararası örgütlerin yetkilileri de darbe girişimini kınayarak, Türkiye'deki demokratik sürece ve seçilmiş hükümete desteklerini iletti.

Bazı ülkeler darbe girişimine ilk tepkisini dışişleri bakanlıklarının yayınladığı açıklamalarla, bazıları ise liderlerin ve bakanların Türk yetkilileri arayarak verdiği destek mesajlarıyla dile getirdi.

Türkiye'ye destek mesajını en üst düzeyde ilk ileten ülke Bosna Hersek oldu. O dönem Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzetbegovic, yaşananların darbe girişimi olduğunun anlaşılmasından kısa süre sonra Türkiye'deki seçilmiş hükümeti, demokrasiyi ve "dost ülke"nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı sonuna kadar desteklediklerini bildirdi.

Darbe girişiminden sonraki ilk üç gün Türkiye'ye üst düzey ziyaret yapılmadı. FETÖ'nün hain darbe girişiminin ardından Türkiye'ye ilk gelen, 19 Temmuz 2016'da o dönem Gürcistan'ın Başbakanı olan Giorgi Kvirikashvili oldu.

Türkiye'ye 15 Temmuz'dan sonra devlet başkanı düzeyindeki ilk resmi ziyaret ise Kazakistan'dan geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, o dönem Kazakistan Cumhurbaşkanı olan Nursultan Nazarbayev'i, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde resmi törenle karşıladı.

Avrupa kınamayla yetindi, ABD'nin destek açıklaması gecikti

Avrupalı ülkeler sadece kınama mesajı iletmekle yetinip darbe girişiminin ardından çok uzun süre Türkiye'ye gelmekten imtina ederken, Ortadoğu ülkelerinden Bahreyn, Filistin, Katar, Irak ve İran'dan üst düzey temsilciler Türkiye'yi ziyaret etti.

Uluslararası örgütlerden Avrupa Konseyi, Avrupa Parlamentosu, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi (AGİTPA) Birleşmiş Milletler ile İslam Dünyası Sivil Toplum Kuruluşları Birliği'nin (İDSB) başkan ve temsilcileri, girişimin ardından Ankara'ya ziyarette bulundu.

ABD'den, Türkiye'deki seçilmiş hükümete destek açıklaması ise 15 Temmuz gecesinde olaylar devam ederken hükümet yetkililerinin, bunun bir darbe girişimi olduğunu belirtmiş olmasına rağmen yaklaşık 3 saat gecikmeli yapıldı.

Ankara'nın ABD yönetiminden beklediği içerikte ilk açıklama, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın hayatta olduğu ve darbecilerin elinde olmadığı anlaşıldıktan sonra, yani darbenin başarısızlığa uğrayacağı belli olmaya başladığında geldi.

FETÖ'nün darbe girişiminin üzerinden yaklaşık 1,5 ay geçtikten sonra, 24 Ağustos'ta dönemin ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Türkiye'ye geldi. Biden'ın Ankara'daki temaslarında en önemli gündem maddesi ise FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in iadesi oldu.

Erdoğan ile ortak basın toplantısı düzenleyen Biden, gecikmeli ziyaretiyle ilgili özür dileyerek, "Keşke daha önce buraya gelebilseydim." ifadesini kullandı.

Üst düzey telefon görüşmeleri

15 Temmuz'un ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı arayan ilk yabancı ülke lideri ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin oldu. Darbe girişiminden bir gün sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı telefonla arayan Putin, Türkiye'ye ve Türk halkına "geçmiş olsun" dileklerini iletti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 19 Temmuz'da da dönemin ABD Başkanı Barack Obama ile telefon görüşmesi yaptı. Görüşmede Obama, Türkiye'de demokratik bir şekilde seçilmiş hükümeti şiddet kullanarak yıkmayı hedefleyen darbe girişimini kınadıklarını ve Türkiye'de demokrasiyi desteklediklerini ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın telefon görüşmesi yaptığı yetkililer arasında Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz, dönemin Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, Almanya Başbakanı Angela Merkel, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de yer aldı.

Darbe girişimi karşısında dönemin Başbakanı Binali Yıldırım'ı ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nu arayan çok sayıda ülkenin başbakanı ve uluslararası örgüt yetkilileri de Türkiye'deki demokrasinin devamlılığına ve seçilmiş hükümete güçlü destek beyanında bulundu.

Türkiye'ye ziyaretler

15 Temmuz'dan sonra Türkiye'ye Gürcistan'dan yapılan ilk ziyareti, o dönem görevde bulunan şu isimlerin ziyaretleri izledi:

"Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Makedonya Cumhurbaşkanı Gjorge Ivanov, Bosna-Hersek Başkanlık Konseyi Üyesi Bakir İzetbegoviç, Irak Meclis Başkanı Selim El Cuburi, Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov, KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, KKTC Başbakanı Hüseyin Özgürgün, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Pakistan Pencap Eyalet Başbakanı Şahbaz Şerif."

Darbe girişiminden sonraki süreçte Türkiye'yi ziyaret edenler arasında İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman bin Al Sani, Venezuela Dışişleri Bakanı Delcy Eloina Rodrigez Gomez ile Petrol ve Madencilik Bakanı Eulogio Del Pino, Moldova Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Avrupa ile Entegrasyon Bakanı Andrei Galbur, Estonya Dışişleri Bakanı ve Avrupa Konseyi Dönem Başkanı Marina Kaljurand, Romanya Dışişleri Bakanı Lazar Comanescu, Polonya Dışişleri Bakanı Witold Waszczykowski ile Pakistan Senatosu ve Milli Meclisi milletvekillerinden oluşan heyet de yer aldı.

Ayrıca, o dönem görevde olan Bahreyn Kralı Hamad bin İsa El Halife, ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Slovakya Başbakan Yardımcısı ve Dışi̇şleri̇ Bakanı Mi̇roslav Lajcak, Fi̇li̇sti̇n Dışi̇şleri̇ Bakanı Ri̇ad Al Malki, Litvanya Dışişleri Bakanı Linas Linkevicius, Macari̇stan Dışi̇şleri̇ ve Dış Ti̇caret Bakanı Peter Szi̇jjarto, Hollanda Dışişleri Bakanı Bert Koenders, Katar Beledi̇ye ve Çevre Bakanı Muhammed bi̇n Abdullah Al Rumai̇hi̇, ABD Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford ile Katar Genelkurmay Başkanı Ghanim bi̇n Shaheen Al Ghanim de Türkiye'ye ziyarette bulundu.

Uluslararası örgütlerden destek

Birçok uluslararası örgüt, darbe girişiminin ardından yayımladıkları mesajlarla ve daha sonra Türkiye'ye yaptıkları ziyaretlerle FETÖ'nün darbe girişiminin karşısında olduklarını belirtti.

Uluslararası örgüt temsilcilerinden AB Avrupa Parlamentosu Dış İli̇şki̇ler Komi̇tesi̇ Başkanı Elmar Brok, Avrupa Dış İlişkiler Konseyi Üyesi ve İsveç Eski Dışişleri Bakanı Carl Bildt, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Başkanı Pedro Agramunt, Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schultz, AGİTPA Başkanı Christine Muttonen, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Sekreter Yardımcısı Jeffrey Feltman, BM Mülteciler Yüksek Komiseri Flippo Grandi, Türk Konseyi Genel Sekreteri Ramil Hasanov Türkiye'yi ziyaret etti.

Kaynak: