BM Güvenlik Konseyi'nden Halep için uluslararası gözlemci kararı

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER

Doğu Halep'teki sivillerin tahliyesi ve güvenliğinin denetlenmesi için kente uluslararası gözlemcilerin gönderilmesini isteyen BM Güvenlik Konseyi karar tasarısı, oybirliğiyle kabul edildi.

BM Güvenlik Konseyi, Fransa tarafından hazırlanarak Konseye sunulan ve dün Rusya'nın muhalefeti nedeniyle görüşülemeyen karar tasarısını oyladı. Rusya'nın talebi üzerinde orijinal metin üzerinde değişiklik yapan Fransa'nın tasarısı 15 üyenin de desteğiyle kabul edildi. 

Tasarı metninde bölgedeki BM ve diğer uluslararası yardım kuruluşlarından Halep'teki sivillerin tahliyesi ve kentte kalan sivillerin güvenliğini objektif bir bakış açısıyla gözlemleyerek rapor etmesi, gerekmesi halinde bölgeye daha fazla gözlemci gönderilmesi isteniyor.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'dan da hem BM hem de diğer kuruluş gözlemcilerinin güvenli ve muntazam bir şekilde gözetleme görevlerini yapabilmeleri için gerekli ortamı sağlaması istenen tasarıda, Genel Sekreter'den 5 gün içinde uygulamaya ilişkin BMGK'ya rapor sunması talep ediliyor.

Tüm taraflara, söz konusu gözlemcilere tüm bölgelere engelsiz giriş izni vermeleri çağrısı da yapılan tasarıda, tahliyelerin ve gidilecek varış noktasının rızaya dayalı olması, giden ya da kalmayı tercih eden tüm sivillerin korunması isteniyor. 

Tasarıda ayrıca, sağlık kuruluşlarının güvenliğine de değinilerek, hem bu kuruluşların hem de sağlık görevlilerin korunması, tıbbi malzeme ve sağlık görevlilerinin ihtiyaç olan tüm noktalara ulaşmasının sağlanması talep edildi.

 "İlgili taraflara danışma" ifadesi endişelere neden oldu

Söz konusu karar tasarısının dün Konseyde oylanması bekleniyordu. Ancak Rusya'nın tasarıyı mevcut haliyle veto edeceğini açıklaması üzerine taraflar arasında yaklaşık 3 saat süren pazarlıklar yaşandı.

Fransa'nın metinde Rusya'nın istediği değişiklikleri yapmasının ardından taraflar kendi başkentlerine danışmak için oylamayı bugüne ertelemişti.

Fransa'nın hazırladığı ilk metinde BM Genel Sekreteri'nden Doğu Halep'te gerekli bölgelere gözlemcileri konuşlandırması isteniyordu. Rusya ise bunun Suriye rejiminin onayı ile olmasını, aksi halde gözlemcilerin hayatının riske gireceğini öne sürdü.

Tasarının kabul edilen halinde ise gözlemci konuşlandırması için BM Genel Sekreteri'nden "ilgili taraflara danışarak güvenlik dahil gerekli düzenlemeleri" yapması ve BM ile diğer kuruluşlarının gözlemcilerinin görevlerini yapmalarının temin edilmesi isteniyor.

Söz konusu değişiklikle tasarıya "BM'nin ilgili taraflara danışması" ifadesinin eklenmesinin Suriye rejiminin tüm bölgelerin gözlenmesine izin vermeyebileceği endişesine neden oldu.

Tahliye sırasında siviller öldürülmüştü

Halep'in doğusuna yönelik saldırıların artması ve insani durumun gittikçe kötüleşmesinin ardından Türkiye'nin arabuluculuğunda, Rusya öncülüğündeki rejim güçleri ile muhalifler arasında 13 Aralık Salı günü ateşkes sağlanmış ve saldırılar durmuştu.

Ateşkes ile kuşatma altındaki sivil ve silahlı muhaliflerin tahliyesini öngören mutabakat, bölgeden ilk etapta yaralıların, ardından sivillerin ve silahlı muhalif grupların güvenli biçimde muhaliflerin kontrolündeki İdlib iline nakledilmelerini öngörüyordu. 

Sivillerin tahliyesi çalışmaları çarşamba sabah erkenden başlamış ancak rejim destekçisi terörist gruplar yüzünden birkaç kez sekteye uğramıştı. İranlı General Seyid Cevad komutasındaki rejim yanlısı terör grupları, geçen perşembe ve önceki gün, doğu Halep’ten rejim bölgesine giden tahliye konvoylarına saldırmış, 18 sivili öldürmüştü. 

Ateşkes ve tahliyelere başından beri karşı çıkarak yüzbinlerce sivilin hayatını hiçe sayan terör gruplarının eylemleri, uluslararası kamuoyunda ve Birleşmiş Milletler yetkilerince sık sık savaş suçu olarak nitelendiriliyor.