BM 75. Genel Kurul Başkanı Bozkır: 21. yüzyılın sorunlarına 21. yüzyıl araçlarıyla çözüm getirmemiz lazım

Antalya

Antalya Diplomasi Forumu'nda düzenlenen "Çoktaraflılığı canlandırmak: BM ve ötesi" başlıklı panelde, BM'nin daha işlevsel olması için reformlara ihtiyaç olduğuna vurgu yapıldı.

Anadolu Ajansının (AA) "Global İletişim Ortağı" olduğu ve Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu 2022'de, moderatörlüğünü Gazeteci Ali Aslan'ın üstlendiği "Çoktaraflılığı canlandırmak: BM ve ötesi" paneline Birleşmiş Milletler (BM) 75. Genel Kurul Başkanı Volkan Bozkır, Güney Afrika Uluslararası İlişkiler ve İşbirliği Bakanı Naledi Pandor, BM Genel Sekreteri'nin Uluslararası Cenevre Görüşmeleri (UCG) Özel Temsilcisi Ayşe Cihan Sultanoğlu ile Eski Makedonya Devlet Başkanı Gjorge İvanov katıldı.

BM'nın önemini, yapısını ve eksiklerini anlatan Büyükelçi Bozkır, "Çok taraflılık günümüzün dünyasındaki en önemli ögelerden biri. Eğer daha iyi bir kurumumuz yoksa BM'yi değiştirelim gibi bir lüksümüz yok." dedi.

Bozkır, BM'nin dünya genelinde 200 bine yakın çalışanının bulunduğunu belirterek, "BM bayrağıyla her yere gidebilirsiniz. NATO bayrağı ile ya da ABD bayrağıyla ya da herhangi bir ülkenin bayrağı ile her yere gidemezsiniz. Fakat son 20 yıldır belki 30 yıldır BM'nin politika alanından herhangi bir başarı hikayesini duymadım. 21. yüzyılın sorunlarına 21. yüzyıl araçlarıyla çözüm getirmemiz lazım. BM Güvenlik Konseyinde (BMGK) bu konuyla ilgili bazı engeller var. 1-2 ülke her şeyi engelleyebiliyor. BMGK'yi yeniden yapılandırmak istiyorsanız yine BMGK tarafından bunun karara bağlanması lazım." ifadelerini kullandı.

Bozkır, BM yapısında tarafsızlığın olmadığına inandığını ve reformlara ihtiyaç duyulduğunu, BM'nin bütçeyi ödeyen ülkelere bağımlı hale geldiğini dile getirdi.

BM'nin daha verimli bir kurum olması gerektiğinin altını çizen Bozkır, "(Rusya) Ülkeleri devre dışı bırakarak bu sistemi reforma edemezsiniz, sistemin kendisini yeniden yapılandırması gerekiyor. Çünkü öyle olursa bir veto gücüyle bu sefer bir başka ülkenin başı yanmaya başlayacak. Ben BM'yi kaldıralım demiyorum. BM UNESCO, insani yardım, aşı ve birçok konuda başarılı. BM siyasi krizlerde tam kapasitesini ortaya koymuyor. Bunun sonucu olarak daha başarılı küçük kurumlar ortaya çıkabilir." değerlendirmesinde bulundu.

"Afrika BMGK'de uygun olarak temsil edilmiyor"

Güney Afrikalı Bakan Pandor, BM'nin dünyadaki çok taraflı kurumların başında geldiğini, BMGK'yi 2. Dünya Savaşı sonrası kurulan "demokratik olmayan bir yapı" olarak gördüklerini söyledi.

Pandor, BM'ye üye ülkelerin reform konularına daha fazla vurgu yapması gerektiğine dikkati çekerek, "Afrika BMGK'de uygun olarak temsil edilmiyor. Alınan kararlar çok yetersiz, sadece devamlı daimi olan 5 ülkeye yönelik alınıyor. Bu ülkelerin demokratik olmayan bir veto güçleri var, küresel çıkarlar yerine sadece kendi çıkarlarına göre kararlara şekil veriyorlar. Kesinlikle bir reforma ihtiyaç var." diye konuştu.

Filistin ve Ukrayna konusunda uluslararası toplumun tutumunda bir eşitsizlik olduğuna inandığını dile getiren Pandor, BM yapısında reformların öneminden bahsetti.

Pandor, dünya genelinde sivil toplum kuruluşlarının daha fazla desteklenmesi gerektiğini anlatarak, dünyada ayrıca daha fazla kadın başkana ihtiyaç olduğuna vurgu yaptı.

"BM'nin reforma ihtiyacı var"

Özel Temsilci Sultanoğlu da çok taraflılığa inandığını belirterek, "Hepimizin de belirttiği gibi BM'nin reforma ihtiyacı var." dedi.

BM kurumlarının amacına uygun hale gelmesi gerektiğine işaret eden Sultanoğlu, "BM'nin en temel rolü elbette barış. Barış en tepede yer alıyor. BM olarak bizler barışı tesis edebilmeliyiz. Baktığımızda BM'nin tüzüğüne ne yazık ki ihlal ediliyor. Ancak BM tüzüğü şu an elimizde bulunan insan değerlerini temsil eden tek sözleşme. Elimizdeki global anayasa diyebileceğimiz tek doküman." değerlendirmesinde bulundu.

Yeniliklere ihtiyaç olduğuna vurgu yapan Sultanoğlu, barışın tesis edilmesinde BM üyesi ülkelerin sözlerini yerine getirmesinin önemli olduğuna işaret etti.

Sultanoğlu, üye devletlerin BM'yi tekrar kendi amacına hizmet edecek hale getirebileceğine inandığını kaydetti.

"BM barışın tesisinde gücünü yavaş yavaş kaybediyor"

Eski Makedonya Devlet Başkanı İvanov ise BM Güvenlik Konseyinin 2. Dünya Savaşı'nın galibi ülkelerin liderleri tarafından kurulduğuna dikkati çekerek, "Şu anda biliyoruz ki BM barışın tesisinde gücünü yavaş yavaş kaybediyor. BM yine her bir organizasyon gibi kriz zamanlarında etkili olmalıdır. Krizler baş gösterdiğinde bu krizlere ilişkin çözümleri bulmalıdır." dedi.

İvanov, BM'nin yapısının aynı kalıp kalmayacağının tartışma konusu olduğunu, BM'nin karar alma süreçlerindeki modellerinin de değişmesi gerektiğini ifade etti.

Mevcut teknolojilerin reformlarda kullanılabileceğini anlatan İvanov, sorunların diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini sözlerine ekledi.