BİLİM İNSANININ NİTELİKLERİ

Bu dünyada en zor meslek, zenaat, uğraşı, iş, meşgale? Adına ne dersek diyelim bilimle uğraşmak, kendini öğrenmeye ve bilmeye adamaktır, dersek abartmış olmayız kanaatindeyim. Bilim adamlığı ne denli zor bir iş olsa da, önemi, sağladığı onur, taşıdığı misyon ve yüklediği sorumluluklar da o kadar büyük ve ciddidir. Normal insanlar günlük işlerini yaptıktan, mesailerini tamamladıktan ve nafakalarını temin ettikten sonra sıcak yataklarında mışıl mışıl uyuyabilirler. Fakat bilim insanı bu kadar rahat olamaz; o sürekli soru sormak, araştırmak, soruşturmak, sorgulamak, yargılamak, olayların ve varlıkların yaratılış ve oluş nedenlerini, niçinlerini, zamanlarını, mekanlarını öğrenmek, bunlar üzerinde uzun uzun düşünmek ve hayal kurmak zorundadır.

Namuslu, dürüst, güvenilir ve bilgiyi seven bilim insanının taşıması gereken pek çok nitelik vardır elbette. Ama biz burada bu temel niteliklerden aklımıza ilk olarak gelen bir kaçını saymak istiyoruz:

YANSIZLIK: Hiçbir gerekçeyle, hiç bir zaman bilim karşısında taraf tutmaz.
BİLGİYE SUSAMIŞLIK: Bilim adamı, her durumda ve her an öğrenmeye açtır.
DOĞRUYU VE GERÇEĞİ BULMAK İÇİN HİÇ BİR ENGEL TANIMAMAK: Yaşamda insanın önünde bir tek engeli bulunduğunu, bu engelin de bizzat insanın kendisi olduğunu bilir.
EGOSUNU ALT ETMİŞ OLMAK: Tek ve mutlak büyük ve muktedir olanın Tanrı olduğu gerçeğini unutmaz. Kendisinin de milyarlarca insandan birisi olduğunun bilincindedir. Büyüklük taslama gereksinimi duymaz. Zira büyüklük taslamanın ne kendisine, ne de başkasına hiç bir yararı dokunmayacağını, bilakis zarar vereceğini akleder.
DÜRÜST, DOĞRU VE GÜVENİLİR OLMAK: Bu nitelikleri üzerinde taşımayan ve doğruluk, dürüstlük ve güvenilirlik meziyetleriyle etle tırnak gibi olmayan birisi zaten bilim insanı olamaz.
KÜÇÜK HESAP PEŞİNDE KOŞMAMAK: Bilim insanının inançları, idealleri, düşünceleri, amaçları ve misyonu küçük hesap yapmasına meydan vermez.
İLİM NEREDE VE KİMSE İSE GİDİP ALIR: Bilginin, doğrunun, gerçeğin ayağına gelmesini oturup beklemez. Bilgiye ulaşmak için onun için engel söz konusu değildir.
OBJEKTİF OLMAK: Her zaman, her durumda ve her konuda her olaya, her fikre ve düşünceye, her yoruma, her görüşe aynı mesafede yaklaşır. Bunların hiç birini peşinen reddetmez, yine peşinen kabul etmez. Her fikri ve her görüşü temel gerçeklerin ışığında tekrar tekrar gözden geçirerek sorgular.
ALÇAK GÖNÜLLÜ OLMAK: Bilim insanın su gibi azizdir.
ÖZVERİLİ OLMAK: Her hususta o, almayı değil, vermeyi sever ve tercih eder.
ÇALIŞKAN OLMAK: İnsanın maddi ve manevi her türden kazanç, rızık, zenginlik, başarı, huzur, güven ve mutluluğu elde edebilmesi için kendisine bahşedilmiş olan bedensel ve fikirsel yeteneklerin tümünü en son haddine kadar kullanması gerektiğini, kendisine kendisinden başka hiç kimseden biryarar gelmeyeceğini en iyi bilim insanı bilir.
SÜREKLİ BİLGİ AÇLIĞI İÇİNDE OLMAK: Dünyanın en obur insanının yemeye olan iştahı, bilim insanının bilgiye olan açlığı ile yarışamaz.
BİLGİYE DEĞER VERMEK: Bilim insanının nazarında, insanın sahip olduğu ya da olabileceği mal, servet, unvan, makam, mansıp, mevkii, başarı gibi şeylerin hepsinden daha fazla değerlidir bilgi.
KIRILGAN OLMAMAK: Hiç beklemediği sonuçlardan ya da ummadığı kişilerden gelen itirazlar, suçlamalar veya şikayetlerden ötürü kimseye kırılmaz ve darılmaz.
ALINGAN OLMAMAK: Haklı ya da haksız söylenen sözlerden, yanlış anlaşılmalardan dolayı alınganlık göstermez. Yoluna devam eder.
ELEŞTİRİLERE, HAKLI YA DA HAKSIZ SUÇLAMALARA KARŞI DAYANIKLI VE METANETLİ OLMAK: Bilim insanının metaneti onun en belirgin niteliğidir. Onun metaneti karşısında Zaloğlu Rüstem?in, Karaoğlan?nın veya Battalgazi?nin metaneti sınıfta kalır.
ANLAYIŞLI OLMAK: Anlayışlılıkta, kavrayışlılıkta, idrak etmekte bilim adamı ile kimse yarışamaz.
HOŞGÖRÜLÜ OLMAK: Hoşgörünün, müsamahanın, bağışlamanın en nadide örneklerini bilim insanında görebilirsiniz.
ALGILAMAK, KAVRAMAK, İDRAK ETMEK, OLAYLARIN, İŞİN VE BİLGİNİN KÜHNÜNE VAKIF OLMAK: Her zaman her konuda bilim insanı olabilecek en geniş açıdan bakar önündeki görüş ya da sava. Üzerinde çalıştığı konuyu tüm detaylarıyla algılamaya, kavramaya, öğrenmeye, araştırmaya ve idrak etmeye çalışır; işin veya konunun, olayın, varlığın nedenlerini, sonuçlarını, mahiyetini ve özeliklerini tam anlamıyla kavramak için gece gündüz gayret eder.
ARAŞTIRMACI, SORGULAYICI, YARGILAYICI, İNCELİYİCİ NİTELİİKLERE SAHİP OLMAK: Kolaycılığa kaçmaz bilim insanı. Hazır reçetelere ve rivayetlere, kıssalara, kişisel öngörülere dayanan basma kalıp iddiaları çöp sepetine atmakta tereddüt etmez. Her şeyi yeni baştan Tanrı kelamının ışığında kendisi araştırır, soruşturur, inceler, yargılar ve bulmaya çaba sarfeder.
EVREN, EVRENDEKİ VARLIKLAR VE TANRI HAKKINDA DÜŞÜNMEYİ VE MERAK ETMEYİ İSTEMEK: Bilim insanı Tanrı?nın Kur?n?da en fazla tekrarladığı Tanrı, evren, varlıklar ve tüm konular üzerinde düşünme, akletme, fikir yürütme, sorgulama ve kafa patlatma eylemlerini sürekli yapmayı alışkanlık haline getirmiştir.
HERHANGİ BİR KONUDA KENDİSİNİN DE YANILIBİLECEĞİNİ, İNANDIKLARININ VE doğru BİLDİKLERİNİN DOĞRU DEĞİL YANLIŞ OLMA OLASILIĞININ HER ZAMAN VAR OLDUĞU GERÇEĞİNİ AKLINDAN ÇIKARTMAMAK: Tanrı dışında hiç kimsenin her şeyi tam ve doğru olarak bilemeyeceğini en iyi bilim insanı bilir.
SABIR KÜPÜ OLMAK: Bilim insanı daima ?zafer, sabredenlere gelir? der.

ÖZSÖZ: Bilgin, bilmiyorum diyebilin insandır. (Ahmet Hanbel)

CUMA ALİ YÜREKLİ.

16.11.2012