Bankalar dosya masrafını açıklayacak

Yargıtay, kredi alımlarında müşteriden talep edilen "dosya masrafı"nın geri ödenmesi gerektiğine hükmeden yerel mahkeme kararını bozdu. Yargıtay, bu masrafların ne olduğuna açıklık getirilmesi gerektiğine karar verdi. Bankanın kredinin verilmesi için zorunlu olan masrafları tüketiciden isteyebileceğini belirten Daire, buna karşın kredi verilmesi için gereken zorunlu masrafların neler olduğu konusunda ispat yükünün bankaya ait olduğunu belirtti ve "Aksi halde, diğer ücret ve masraflar başlığı altında belirlenen bir miktarın tüketiciden alınması haksız şart oluşturur" dedi.

Bir vatandaş çektiği banka kredisinde kendisinden istenen dosya masrafının iadesi istemiyle Isparta 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne dava açtı. Yerel mahkemede davayı kabul ederek dosya masrafı adı altında tahsil edilen bin 645 TL'nin ilgili bankadan alınarak tüketiciye verilmesine karar verdi. Karara itiraz edilince dosya Yargıtay'ın gündemine geldi. Temyiz talebini kabul eden Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, masrafların ne olduğunun açık şekilde belirtilmediği gerekçesiyle yerel mahkemenin kararını bozdu. Bankanın kredinin verilmesi için zorunlu olan masrafları tüketiciden isteyebileceğine dikkat çekilen kararda, kredi verilmesi için gereken zorunlu masrafların neler olduğu konusunda ispat yükünün bankaya ait olduğunu, 'diğer ücret ve masraflar' başlığı altında bir miktarın tüketiciden alınmasının haksız şart oluşturacağına hükmedildi.

-YÜKÜMLÜLÜKLERİNDE İYİ NİYET KURALINA AYKIRILUK BULUNAN SÖZLEŞME KOŞULLARI HAKSIZ ŞARTTIR-

Kararda, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'na göre "Satıcı ve sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları"nın haksız şart olduğu anımsatıldı. Kararda, şöyle denildi:
"Eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede yer alması sebebiyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir. Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden, standart sözleşme olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması, sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını engellemez. Bir satıcı veya sağlayıcı, bir standart şartın münferiden tartışıldığını ileri sürüyorsa, bunu ispat yükü ona aittir."

-BANKA ZORUNLU MASRAFLARIN NE OLDUĞUNU İSPATLAYACAK-

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu'nda "...tüketici sözleşmelerinin en az 12 punto ve koyu siyah harflerle düzenlenir" hükmünün yer aldığının anımsatıldığı kararda, banka ile tüketici arasında imzalanan sözleşmede, ücret ve masrafların hangi sebeplerle alınacağına dair açıklayıcı bir hüküm bulunmadığına dikkat çekildi.
Bankanın, sadece kredinin verilmesi için zorunlu olan masrafları tüketiciden isteyebileceğine dikkat çekilen kararda, "Kredi verilmesi için gereken zorunlu masrafların neler olduğu konusunda ispat yükü ise davalı bankaya aittir. Aksi halde, diğer ücret ve masraflar başlığı altında maktuen belirlenen bir miktarın tüketiciden alınacağına dair hükmünün yukarda açıklanan yasa ve yönetmelik hükümleri karşısında haksız şart olduğunun kabulü gerekir. Öyle olunca, mahkemece, davalı bankadan bu yönde delilleri sorulduktan sonra, konusunda uzman bilirkişi ya da heyetinden kredinin kullanılması için zorunlu masrafların neler olduğunun ve miktarının tespiti için bilirkişi raporu alınması ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir" denildi.