Arakanlı Müslümanlara etnik temizlik

ANKARA - Dildar Baykan

Myanmar'da gelmiş geçmiş yönetimler tarafından Bangladeş'ten gelen göçmenler olarak görülen Arakanlı Müslümanlar, resmi belgelerde "Bengalli" olarak adlandırılıyor.

Ülkede 1982'de kabul edilen yasayla vatandaşlık haklarını kaybeden ve "devletsiz" sayılan Arakanlı Müslümanlar, BM tarafından "en çok eziyet gören dini azınlıklardan biri" kabul ediliyor, hem şiddet olaylarına hem de yasal, ekonomik ve toplumsal ayrımcılığa maruz kalıyor.

Hala 135 ayrı etnik grubun resmi olarak tanındığı ülkede, radikal milliyetçi Budistler, Arakanlı Müslümanların resmen tanınmasına karşı çıkıyor.

Arakan eyaletinde 2012'de Budistler ile Müslümanlar arasında çıkan çatışmalar, Arakanlı Müslümanların dramını gözler önüne serdi. Olaylarda çoğu Müslüman binlerce kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce ev ve iş yeri ateşe verildi.

Arakanlı Müslümanlar, geçen yıl ekim ayında eyalette bazı polis kontrol noktalarına yapılan saldırıların ardından Myanmar ordusunun başlattığı operasyonlarda şiddete ve ağır insan hakları ihlallerine maruz kaldı. Operasyonların ana hedefi siviller oldu.

Myanmar'dan büyük kaçış

Sistematik baskılar nedeniyle Arakanlı Müslümanlar, uzun yıllardır dönem dönem can güvenliklerini sağlamak ve hayata tutunmak adına göç yoluna düşerek bölge ülkelere sığınıyor.

Uluslararası Göç Örgütü ve bölge ülkelerindeki yetkililerin açıklamalarından derlenen tahmini verilere göre, 1970'lerden 2017 başına kadar 1 milyon 100 binden fazla Arakanlı Müslüman topraklarını terk etmek zorunda kaldı.

Bu dönemde Arakanlı Müslümanlardan 400 bini Bangladeş'e, 300 binden fazlası Pakistan'a, 300 bini Suudi Arabistan'a, 55 bini diğer Körfez ülkelerine, 100 binden fazlası Malezya başta olmak üzere Asya Pasifik ülkelerine ve 10 bini Hindistan'a yasal ya da yasa dışı yollardan göç etti.

Kalanlar da barınamadı

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'na bağlı Avrupa Sivil Koruma ve İnsani Yardım Genel Müdürlüğü'nün "Rohingya Krizi" başlıklı raporuna göre 2017 başında Arakan'da tahmini Müslüman nüfus 800 bindi.

25 Ağustos 2017 tarihi, Arakanlı Müslümanlar açısından dönüm noktası oldu.

Arakan'daki sınır karakollarına düzenlenen eş zamanlı saldırıları gerekçe gösteren Myanmar ordusu ve Budist milliyetçiler kitlesel şiddet eylemlerini başlattı.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin açıkladığı son verilere göre 25 Ağustos'tan bu yana 370 bin Arakanlı Müslüman Bangladeş'e geçti. Böylece Bangladeş'teki Arakanlı Müslümanların sayısı 770 bine ulaştı.

Bu rakamlar, son göçlerle Arakanlı Müslümanların yanı sıra yakınının ülkeyi terk ettiğini, yani Arakan'da 2017 başındaki 800 bin kişilik Müslüman nüfustan geriye 430 bin kişinin kaldığını gösteriyor.

Etnik temizlik yüzde 77'yi kaçırdı

Bangladeş'e son geçişlerin ardından Arakanlı Müslümanların 1 buçuk milyon kadarının bölge ülkelerinde, 430 bininin hala Arakan'da bulunduğu tahmin ediliyor.

Bu verilere göre, 1970'lerden bu yana toplam 1,9 milyonluk Arakanlı Müslümanın yüzde 77'si Myanmar'ı terk ederken, eyalette geriye sadece yüzde 23'lük bölümü kaldı.

Rakamlar, Arakanlı Müslümanların etnik temizlikle karşı karşıya olduğunu gösteriyor.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Raad El Hüseyin de önceki günkü açıklamasında Arakan'da 25 Ağustos'tan bu yana devam eden şiddet olaylarına ilişkin, Myanmar hükümetinin Arakanlı Müslümanlara karşı "açıkça orantısız" güç kullandığını vurgulayarak, "Durum, etnik temizliğe ilişkin bir ders kitabı örneği gibi görünüyor." diye konuşmuştu.

Arakanlı Müslümanların sesini dünyaya duyurmaya çalışan Avrupa Rohingya Konseyi (ERC) de Arakan'da yaşananları "yavaşlatılmış bir soykırım" olarak adlandırıyor.

Muhabir: Dildar Baykan