AB'ye "30 yıldır neredeydiniz" sorusu

Brüksel, Granada

Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, Azerbaycanlı bir gazetecinin "Ermenistan'ın Karabağ'ı işgali ve 1 milyon Azerbaycanlının yerinden edilmesinin ardından AB'nin 30 yıl boyunca neden sessiz kaldığı, Ermenistan adına konuşarak tarafsız bir arabulucu olup olamayacakları" sorusuna karşılık, AB'nin tarafsız bir arabulucu olduğunu iddia etti.

Michel, Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) zirvesinin yapıldığı İspanya'nın Granada kentinde gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Azerbaycan televizyonu İTV'nin Haber Müdürü Fikret Dolukhanov, Michel'e, Ermenistan'ın 1990'lı yılların başında Azerbaycan toprağı Karabağ'ı işgali nedeniyle 1 milyon Azerbaycanlının yerinden edildiği döneme atıfta bulunarak "AB'nin neden 30 yıldır sessiz kaldığını, şimdi Ermenistan adına konuşur olduğunu ve bundan sonra tarafsız bir arabulucu rolü oynayıp oynayamayacağı" sorusunu yöneltti.

Michel, AB'nin "30 yıldır neden sessiz kaldığına" ilişkin soruya yanıt vermezken arabuluculuk sorusuyla ilgili ise "Evet, AB tarafsız bir arabulucudur çünkü bizim gizli gündemimiz yok." dedi.

AB'nin hedefinin bölgede refah, istikrar, güvenlik ve bağlantılılığı sağlamak olduğunu anlatan Michel, AB'nin Azerbaycan ve Ermenistan arasında 3 yıl önce arabuluculuğa başladığını belirtti. Michel, mayın haritaları ve alıkoyulanların takası, sınır belirme için kurulan ortak komisyonlar gibi somut konularda ilerlemeler kaydedildiğini ifade etti.

AB Konseyi Başkanı, "Biz çok samimiyiz. Biz çok dürüstüz. Daha fazla diplomatik çabaya ihtiyaç olduğunu da anlıyoruz. Bugün de Ermenistan Başkanı ile bu nedenle görüştük." diye konuştu.

4'lü görüşme yapıldı

Öte yandan AST marjında AB Konseyi, Ermenistan, Fransa ve Almanya liderleri bir araya geldi.

Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev'in katılmama kararı üzerine, geçen seferin aksine 4'lü formatta yapılan toplantının ardından ortak açıklama yapıldı.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın ortak bildirisinde Ermenistan'ın bağımsızlığı, egemenliği, toprak bütünlüğü ve sınırlarının dokunulmazlığına olan bağlılık vurgulandı.

Liderler, AB-Ermenistan ilişkilerinin güçlendirilmesi, Karabağ'dan göç kapsamında Ermenistan'a insani yardımların artırılması, Karabağ Ermenilerinin geri dönüş hakkının korunmasında mutabık kaldı.

Azerbaycan ve Ermenistan'ın normalleşme sürecine desteklerini vurgulayan liderler, sınır belirleme çalışmalarının acil olarak ilerletilmesi, alıkoyulanların karşılıklı iadesi, akıbeti bilinmeyenler ve mayın temizleme dosyalarında ilerleme sağlanması gerektiğinin altını çizdi.

Bildiride, "(Liderler) Michel'in 14 Mayıs ve 15 Temmuz 2023 tarihli açıklamalarında belirtildiği üzere, Ermenistan (29,800 km2) ve Azerbaycan'ın (86,600 km2) egemenliklerinin, sınırlarının dokunulmazlığının ve toprak bütünlüğünün karşılıklı olarak tanınması temelinde, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik tüm çabalara bağlılıklarını sürdürmektedirler." ifadesi yer aldı.

Liderler ayrıca Ermenistan-Türkiye sınırının yeniden açılması çağrısında bulundu.

Michel, Aliyev ve Paşinyan'ı ekim sonunda Brüksel'e davet edecek

Öte yandan Michel, basına yaptığı açıklamada, "potansiyel bir anlaşmaya ilişkin görüşmeleri başlatmak üzere Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı ay sonunda Brüksel'de yapılacak bir toplantıya davet edeceğini" söyledi.

AB Konseyi Başkanı, "İstikrarlı ve müreffeh bir Kafkasya'nın desteklenmesinde rol oynamaya kararlıyız. Gizli bir gündemimiz yok ve bu nedenle etkili bir muhatap olabileceğimize inanıyoruz." dedi.

Erdoğan ve Aliyev'in AST'ye katılmaması "büyük eksiklik"

AST Toplantısı'na, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in katılmaması, İspanya devlet televizyonu RTVE'nin dış politika uzmanlarınca "büyük bir eksiklik" olarak görüldü.

RTVE'de yapılan yorumlarda, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "dış politikada kilit bir isim olduğu" vurgulandı.

Granada'daki toplantının ana gündemi, Karabağ'daki gelişmelerden dolayı, önceden Azerbaycan ve Ermenistan olarak açıklanmış ancak Aliyev'in AST'ye katılmama kararı almasıyla bugünkü toplantı önemini kaybetmişti.

Azerbaycan, Aliyev ve Paşinyan arasında öngörülen toplantıya, AB Konseyi Başkanı Michel ile Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve Almanya Başbakanı Scholz'ın yanı sıra Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılmasını şart koymuş ancak bu kabul edilmeyince tepki göstererek AST'ye katılmama kararı almıştı.

Sönük ve ikili toplantılarla ağırlıklı geçen AST toplantılarının başaktörü ise Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy oldu.

AST'ye katılan 27 AB üyesi ile Birlik üyesi olmayan 17 Avrupa ülkesinin liderleri gün sonunda Granada'nın, Endülüs İslam döneminden kalma ünlü El Hamra Sarayı'nı gezdi.

AST liderlerinin ziyaretinden dolayı El Hamra Sarayı, güvenlik gerekçesiyle 3 gün halk ziyaretlerine kapalı tutuldu.