50'den fazla sendika toplu sözleşme yetkisini kaybedecek?

İşçi sendikalarının gözü bu ay sonuna kadar yayınlanması gereken istatistiklere çevrildi. Önceki yıllarda veriler 17 Ocak'ta ilan ediliyordu. Ancak Çalışma Bakanlığı bu sene henüz açıklama yapmadı.

İstatistiklerin sendika bildirimleri yerine Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtları esas alınarak hazırlanması gerekiyor. Bu durumda üye sayısı büyük ölçüde düşecek 50'den fazla sendikanın yüzde 10 barajını aşamayacağı, dolayısıyla toplu sözleşme yetkisini kaybedeceği belirtiliyor. Çözüm için yapılan toplantılarda ise henüz orta yol bulunamadı. Bakanlık, istatistiklerin SGK kayıtlarına göre yayınlanıp ardından kanundaki yüzde 10 barajının kaldırılmasını öneriyor. Ancak Türk-İş, konfederasyonlara bağlı olmayan sendikaların önünü açacak bu düzenlemeye karşı çıkıyor. Bağımsız sendikalar da istatistiklerin ertelenmesi halinde mahkemeye gideceklerini belirtiyor.

Sendikalar, toplu sözleşme yetkisini kaybetmemek için yıllardır ölen ya da emekli olan işçiler de üyeymiş gibi gösteriyordu. Çalışma Bakanlığı 2009 yılında sendikalı işçi sayılarının SGK kayıtlarına göre belirlenmesini içeren yasal düzenlemeyi Meclis'ten geçirdi. Düzenlemeyle sendikaların, emekli olanları, vefat edenleri ve kayıt dışı çalışanları üye olarak gösterebilmelerinin önüne geçildi. Daha önce üye sayıları, sendikaların bildirimleri esas alınarak ilan ediliyordu. Bu yöntemle yapılan hesaplamalarda Türkiye'deki sendikalı işçi sayısı 3 milyon civarında görünüyor. Ancak gerçekte bu sayının 700-800 bin olduğu tahmin ediliyor.

Yeni düzenlemeyle sendikaların gerçek üye sayıları ortaya çıkacak. Yasaya göre sendikaların toplu sözleşme yapabilmesi için işkolundaki toplam işçi sayısının en az yüzde 10'unu üye yapması gerekiyor. İşçi örgütlerinin toplu sözleşme yetkisini kaybetmemesi için sendikalar yasasının değiştirilip yüzde 10'luk barajın kaldırılması gerekiyor. Fakat sendikalarla Çalışma Bakanlığı yasa değişikliği konusunda bir türlü anlaşamadı. Bakanlık, bu sebeple SGK kayıtlarını esas alan istatistiklerin yayınlanmasını daha önce iki dönem ertelemişti. Bu süre 17 Ocak 2011'de doldu. Eğer kanunun gerektirdiği şekilde sendika istatistikleri yayınlanırsa 50 sendika yetkisini kaybedecek. Sadece 11 sendika işverenle toplu sözleşme masasına oturabilecek.

Türkiye'de halen 94 işçi sendikası bulunuyor. Bunlardan 50'si konfederasyonlara bağlıyken, 44'ü bağımsız faaliyet gösteriyor. Yüzde 10 barajının kaldırılması en çok bağımsız sendikaları ilgilendiriyor. Yeni yasanın çıkıp yüzde 10 barajının kalkmasıyla bağımsız sendikalar da toplu sözleşme yetkisine kavuşacak. Tüm Tekstil-İş Sendikası Başkanı Bayram Erdoğan, istatistiklerin yayınlanmasının yeniden ertelenmesi halinde yüzde 10'luk barajı kaldıracak yasal değişikliğin de gündemden düşeceğini söylüyor. Erdoğan, 'sendikalar yetki kaybedecek' bahanesine sığınılarak mevcut düzenin devam etmesi halinde hukuk mücadelesi başlatacaklarını dile getiriyor.