5 NİSAN 1946: ABD VE DOLMABAHÇE!

Türk-Amerikan ilişkilerinde dönüm noktaları olmuştur. Bunlardan biri de

bir ziyarettir.

Nasıl mı? Bakın; 1 Nisan 1946 günü: Missouri Zırhlısı Cebelitarık boğazını

geçerek Akdeniz’e girdi. Akdeniz’de savaş bitmişti. Amerikan

Savaş Donanmasının ünlü gemisi Missouri, Japon denizlerindeki görevini

bitirmiş, yeni bir göreve başlamıştı.

Yeni görevi: ABD de ölen Türkiye Büyükelçisi Münir Ertegün ün cenazesini

Türkiye ye taşımaktır. Bu olağanüstü bir görevdir. Büyükelçinin cenazesine

gösterilmesi gereken saygının sınırlarını oldukça aşıyordu. Zırhlının

Kaptanı Rascol H.Hillenkolt, ABD Başkanı Truman ın özel temsilcisi

Alexander Weddel, kaptan köşkünden Akdeniz i seyrediyordu.

Missouri, Akdeniz de hiçbir limana uğramadan hızla Ege sularına girdi.

Büyükelçi Münir Ertegün ün cenazesi büyük bir işi başarmıştı. Kendisinin

hayattayken böyle bir başarıya ulaşıp ulaşmak istemediği pek belli

değildi. Ancak İkinci Dünya Savaşından sonra ki ABD nin Orta Doğu

politikasında az bulunur bir bahane olmak özelliğini kazanmıştı.

Türkiye; İsmet İnönü nün Cumhurbaşkanlığında, Washington da ölen

Büyükelçisinin naaşını değil, Orta Doğuda at koşturmaya gelen bir

Amerikayı karşılamaya hazırlanıyordu.

Missouri; Ege sularını yararken, İstanbul da yol kenarlarındaki bütün

evler, bütün dükkanlar boyanıyordu. G evler doktorların gözetiminde sağlık

taramasından geçiriliyor, tramvaylar, otobüsler, taksiler yıkanıyordu.

Dostlara incelik olsun diye; Amerikan askerlerinden para alınmayacağı

gazetelerde duyuruluyordu. İstanbul un hem Valisi, hem Belediye Başkanı

Lütfi Kırdar Taksim Belediye gazinosunda vereceği şöleni durdurmak zorunda

kaldı. Çünkü Amerikalı dostları için gazino yeterli büyüklükte değildi.

Ankara dan gelen emir kesindi, Dolmabahçe Sarayı açılacaktı.(Atatürk ün

ölümünden sonra ilk aziz hatıratı da böylece  Amerikalılara çiğnettirildi)

Esnafa; para vermek istemeyen askerleri zorlamamalarını masrafların

Hükümetçe karşılanacağı bildirildi. Yoksul mahallelerin elektriklerinden

kısıntı yapılarak; Taksim Alanına kocaman ampullerle aydınlatılan Missouri

resmi yapılarak Wellcome Missouri asıldı, aynı mahya Kızkulesine de

yapıldı. Artık hoşgeldin ABD hazırlıkları tamamdı.

5 Nisan 1946 cuma sabahı Missouri Savaş Gemisi Dolmabahçe Sarayının önüne

demir attı. Sanki İstanbul u işgal eden düşman donanması hiç İstanbul dan

ayrılmamış gibiydi. Büyükelçinin ölümü nedeniyle yaslı bir gün olması

gerekirken, ortalık bayram yerine döndürülmüştü. Büyükelçinin cenazesi

gemiden indirilip, hızla uzaklaştırıldı.

ABD Başkanı Truman ın temsilcisi Alexander Weddel ve yardımcıları

Dolmabahçe Sarayında ağırlanıp yatırıldı. Ertesi gün Ankara ya törenle

uğurlandı.

Bu ara İstanbul sokaklarında halk büyük bir şaşkınlık içinde, başıboş ve

sarhoş dolaşan Amerikan askerlerine baka kalmıştı. Cumhurbaşkanı İsmet

İnönü ve Hükümetin emriyle, barlar, kulüpler, lokantalar ve tüm işyerleri;

sarhoş ABD Askerlerini ağırlamak için ellerinden geleni yapıyor. Sarhoş

ABD askerleri güpegündüz kadınlara, genç kızlara sarkıntılık ediyor ancak

hükümetten alınan emir gereği kesinlikle misafir askerlere dokunulmuyordu.

İki gün içinde İstanbul büyük şaşkınlık ve yangın yerine dönmüştü.

Gelenler dost muydu, düşman mı?  Hükümet, basın onlardan yana idi. Bir

avuç aydın karşı koymaya çalıştığında Vatan Haini damgasını yiyordu. Bu

arada Türkiye de bir efsane haline gelen Yavuz Zırhlısı, getirilip

Missouri Savaş Gemisinin yanına konuldu. Türk Halkının beyninde koca YAVUZ

birdenbire, Missouri nin yanında küçücük kalmıştı. Sanki Bebelere adı

verilen, Türkülerin kahramanı YAVUZ artık o eski YAVUZ değildi.

Alexander Weddel, Ankara da Devlet Başkanı gibi karşılandı. Milli Şef

İsmet İnönü Çankaya Köşkünde ağırladığı misafirinin bütün isteklerinin

yerine getirilmesi için, Türk-Amerikan Dostluğu için gerekenin

yapılacağını Türk Halkına duyurdu. Artık bu yeni dostluğun adı Demokrasi

idi. O günün büyük gazeteleri Vatan ve Cumhuriyet Gazetelerinde boy boy

manşetlerle Demokrasi, Özgürlük anlatma yarışına girdiler. Çünkü onlara

göre Halkın çoğunluğu Demokrasinin ne olduğunu bilmiyordu. Büyük

kentlerden köylere gidene kadar Demokrasi artık Demirkrat olup çıkmıştı.

VE 9 Nisan 1946 günü Dolmabahçe Sarayı önüne demirlettirilerek başlatılan

TÜRK-ABD Dostluğu nun abidesi Missouri Savaş Gemisi; arkasında biraz

frengi, biraz Amerikan sigarası, biraz dolar, biraz demokrasi, biraz

özgürlük bırakarak İstanbul dan ayrıldı!

Sonrası mı? Sonrası aslaaaaaa geçmişe mazi denilemez.

Çünkü geçmiş geleceğin aynasıdır. Ve işte bugünler!

GüNüN SöZü: olumsuz düşüncelerden sıyrılmaya bak, cesaret bulursun.

Nurullah AYDIN

4 Nisan 2011-ANKARA