39 ülke gözünü Türkiye'ye dikti...

Yabancıların Türkiye'den gayrimenkul alabilmesinin önünü açacak yasa taslağının hazırlıklarına başlanması, gayrimenkul sektöründe heyecan yaşattı.

Mevcut durumda 54 ülke vatandaşı, karşılıklılık ilkesi çerçevesinde Türkiye'de taşınmaz edinebilirken, bu hakka sahip olmayan 39 ülkenin vatandaşı yeni düzenlemeyi bekliyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar'ın, ''Mütekabiliyeti kaldıracağız, yabancılar kolaylıkla mülk alabilecekler'' şeklinde açıklaması, konut sektöründe beklentileri artırdı.

Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Yönetim Kurulu Başkanı Işık Gökkaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yabancılara mülk satışında engel olan mütekabiliyet ilkesinin yer aldığı Tapu Kanununun, sektör için çok önemli problem oluşturduğunu söyledi. Türkiye'de 2005-2008 yılları arasında gayrimenkul sektörüne yapılan doğrudan yabancı sermaye girişinin, yaklaşık 3 milyar dolar olduğunu anlatan Gökkaya, gayrimenkul alımı konusunda yabancılara herhangi bir sınırlama getirmeyen İspanya'ya ise bu dönemde 10 milyar doları aşan yabancı sermaye girişi olduğunu kaydetti.

Türkiye'de, gayrimenkul alımı ile doğrudan yapılan yatırımların 2009 yılında 1,8 milyar dolar, 2010 yılında ise 2,5 milyar dolar olduğunu ifade eden Gökkaya, karşılıklılık koşulunun kaldırılması halinde Türkiye'ye yıllık 5 milyar doların üzerinde yabancı sermaye girişi olacağını belirtti.

Türkiye için çok önemli bir potansiyel olan körfez ülkeleri ve Türk Cumhuriyetlerinin, mütekabiliyet ilkesinden dolayı Türkiye'den konut alma imkanlarının bulunmadığını anlatan Gökkaya, şöyle konuştu:

''Türk cumhuriyetleri, bize coğrafi olarak çok yakın ülkeler. Bu ülkelerde Türkiye'de gayrimenkul edinmek isteyen çok insan var. Bunlar maalesef Türkiye'de yatırım yapmak isteseler bile mevcut mevzuattan dolayı yapamıyorlar. Sayın Bayraktar'ın bu engelleri kaldıracağına yönelik açıklaması, sektörü ciddi anlamda heyecanlandırdı ve beklenti içine soktu. Çünkü yaşanan Arap baharı ve Avrupa'nın ciddi anlamda ekonomik krizde olması, Türkiye'yi önemli bir yatırım merkezi haline getirmeye başladı.

Rusya'daki DOKI araştırma ajansı tarafından yapılan çalışma sonuçlarına göre Rusya vatandaşlarının 2009 yılı itibarıyla en çok gayrimenkul alımı yaptıkları üçüncü ülke Türkiye. Araştırmada bunun ülkemizdeki gayrimenkul alım işlemlerinin kolaylığından ve cazip tekliflerden kaynaklandığı da belirtildi. PriceWaterhouseCoopers tarafından 2011 yılında yapılan bir diğer araştırmaya göre ise İstanbul yeni gayrimenkul alımlarının yapılacağı şehirler sıralamasında ilk sırada yer aldı. Bu veriler de ülkemizin yabancılar tarafından ne ölçüde rağbet gördüğünün de güzel bir göstergesidir.''

-EN ÇOK KÖRFEZ ÜLKELERİ İLGİ GÖSTERİR-

Yabancıların konut edinmesi önündeki engellerin kaldırılmasıyla başta körfez ülkeleri olmak üzere, Suudi Arabistan, Suriye, Dubai, Azerbaycan, Katar ve İran'dan bir çok kişinin Türkiye'de gayrimenkul edineceğini ifade eden Gökkaya, çevre ülkelerdeki siyasi istikrarsızlıkların da Türkiye'yi yatırım açısından cazip hale getirdiğini söyledi.

Gökkaya, yabancılara mülk satışının önündeki engelleri kaldırmak amacıyla hazırlanan kanun tasarısının yasalaşmasıyla birlikte Türkiye'de de kıyı şeridindeki yerler ağırlıklı olmak üzere İstanbul, Antalya, Bodrum, Kuşadası ve İzmir'in en çok tercih edilecek kentler olacağını kaydetti.

Kanunun çıkmasıyla birlikte konut fiyatlarında ciddi artışlar beklemediklerini anlatan Gökkaya, ''Çünkü artış olabilecek nitelikte bir talebin oluşması da çok zor. Ama metropollerde, İstanbul'da belirli bölgelerde fiyat artışı yaşanabilir'' diye konuştu.

-KONUTDER BAŞKANI-

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Faruk Çelik de yabancıya gayrimenkul satışının önündeki engellerin kaldırılmasının Türkiye'ye çok büyük faydalarının olacağını söyledi.

Mütekabiliyet ilkesinin, 1934 yılında yürürlüğe giren Tapu Kanunu'nun 35. maddesinde yer aldığını belirten Çelik, o günlerin Türkiyesi ile 21'inci yüzyıl Türkiyesi arasında çok büyük farklar bulunduğunu söyledi.

Bugün artık demokrasisi gelişmiş, özgüveni yüksek, ekonomik olarak da rüştünü ispat etmiş bir Türkiye'nin bulunduğunu anlatan Çelik, ''O halde 2010 yılında, 1934 yılındaki duygular ile hareket edemeyiz. Yabancıya gayrimenkul satışının önündeki engellerin kaldırılması ile Türkiye kazanacak. Tarih buna emek veren isimleri altın harflerle yazacak ve sektör minnetle anacaktır'' dedi.

-MÜTEKABİLİYET İLKESİ NEDİR-

Tapu Kanunu'nun 35. maddesinde, ''Yabancı uyruklu gerçek kişiler, karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla, Türkiye'de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, uygulama imar planı veya mevzii imar planı içinde bu amaçlarla ayrılıp tescil edilen taşınmazları edinebilirler. Sınırlı ayni hak tesis edilmesinde de aynı koşullar aranır. Yabancı uyruklu bir gerçek kişinin ülke genelinde edinebileceği taşınmazlar ile bağımsız ve sürekli nitelikte sınırlı ayni hakların toplam yüzölçümü iki buçuk hektarı geçemez'' hükmü yer alıyor.

Karşılıklılık ilkesi; bir ülkenin kendi vatandaşlarına diğer ülkede belirli konularda hak tanınması halinde, buna karşılık olmak üzere, anılan diğer ülkenin vatandaşlarına benzer hakları tanıması olarak tanımlanıyor. Bu ilke hukuken veya fiilen uygulanabiliyor. Karşılıklılık iki ülke arasındaki ikili anlaşma ile hukuken sağlanabileceği gibi, bir hukuki metin olmamakla birlikte fiili uygulama ile de tesis edilebiliyor.

Yabancı gerçek kişilerin Türkiye'de taşınmaz edinmelerinin birinci koşulu karşılıklılık olmakla birlikte, karşılıklılık ilkesine gerçek kişiler açısından getirilen bazı istisnalar bulunuyor. Buna göre, hiçbir devlet uyruğu taşımayan ve ''vatansızlar'' olarak adlandırılan kişiler, muhatap bir devlet bulunmaması nedeniyle karşılıklılık şartından muaf tutuluyor. Türkiye tarafından 26 Ağustos 1961 tarihli Kanunla onaylanan 'Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme'' hükmüne göre de mülteciler, sığındıkları ülkede 3 yıl ikamet ettikten sonra karşılıklılık şartından muaf oluyorlar. Türkiye'de bulunan mülteciler de aynı hükme tabi tutuluyor.

Mütekabiliyet ilkesi, Tapu Kanunu'nun ilk yürürlüğe girdiği tarihten itibaren değişmedi. Ancak Türkiye ile arasında karşılıklılık olan ülkelerin listesi zaman zaman değişti. Ülkeler, Türkiye ile yaptıkları anlaşmalar ile karşılıklı taşınmaz edinimine izin verdikleri taktirde bu listeler de yenileniyor.

GYODER'den alınan bilgiye göre, karşılıklılık ilkesi çerçevesinde Türkiye'de taşınmaz edinebilen ve edinemeyen yabancıların ülkeleri şöyle: